Biopestitsidlar Asatulloyev T

Biopestitsidlar
Asatulloyev T., Tashmuxammedova Sh.
Mirzo Ulug’bek nomidagi О’zbekiton Milliy Universiteti
Biopestitsidlar pestitsidlarning tabiiy formalari bolib, hayvonlar, o’simliklar bakteriayalar va boshqa materiallardan olinadi hamda zararkunanda hasharotlarga qarshi ishlatiladi. Masalan, Bacillus thuringiensis ajratadigan endotoksinlami biopestrtsid sifatida ishlatish mumkin. Shu maqsadda endotoksin kristallarini ishlab chiqaradigan vato'g'riqanothlarga toksik ta'sir ko'rsatadigan B. thuringiensis B-6649 shtammi boy ozuqa muhitida (15g/l makkajo’xori uni tutgan) 44-46 soat va 28-34° C mobaynida ko'pytirildi. Shu vaqt ichida endotoksin kristallari paydo bo’lganligi kuzatildi. Olingan kultura bilan chigirtkalar lichinkalariga ishlov berilganda 98.7% lichinkalar halok bo’ldi.
Hozirda B. thuringiensis shtammi asosida biopreparat tayyorlash ustida ishlar olib borilyapti. Bu preparatning asosiy maqsadi qishloq xo’jalgiga jiddiy zarar keltiradigan to’g’ri qanotlilar, kolorodo qo’ng’izi va boshqa ayrim hasharotlardan o'simliklami himoya qilishdir.
Shuningdek B. thuringiensis va Coccobacillus acridiorum ning eng samarali shtammlaridan gibrid shtamm yaratish boyicha dastlabki ishlar boshlandi. Bunda hujayra peptidoglikan va lipopolisaxaridlarini parchalash uchun EDTA va lizotsim fermenti yordamida ishlov berildi. Nazariy jihatdan protoplastlar bir biriga qo'shilib, umumiy hujayra devori bilan o’ralishi kerak. Endigi navbat kulturada skrining o’tkazib, ular ajratadigan endotoksinlarnig faolligi o’rganilib, uning asosida ham biopreparat yaratishdir.