Boshlangich talim fakulteti

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasida ta’lim samaradorligini
oshirishda zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuter va kompyuter tarmoqlari
negizida ta’lim jarayonini axborotlar bilan ta’minlashni rivojlantirish uchun
texnika va texnologiyani bilish va ulardan foydalana olish, funksiyalari va
strukturasini bilishi, texnologiyalarini joriy eta olishi talab qilinadi.
Zamonaviy sharoitda shaxs tomonidan ozlashtiriladigan axborotlarning asosiy
manbalari - davriy matbuot (gazeta, jurnal va b.), audiovisual ommaviy axborot
vositalari (radio, televideniya), ovozli va video yozuvlar, axborot-kommunikatsion
vositalar (kompyuter tizimi, internet), reklama va hokazolar sanaladi. Ushbu
axborot manbalari bilan to’g’ri ishlashni o’rganish uchun ham axborotlar bilan
ishlash kompetensiyasini shakllantirishimiz lozim. Zero, bugungi taraqqiyot asrida
bolalarni bu kabi vositalardan cheklashning imkoni yo’q. Shuni ham unutmaslik
kerakki, global axborotlashuv sharoitida haddan tashqari katta hajmdagi axborotga
egalik shaxsga ta’lim berish jarayonini qiyinlashtiradi. Bu qiyinchilik shu bilan
bog‘likki, birinchidan, yosh avlod katta hajmdagi “axborot maydoni” - rang-barang
ma’lumotlarga duch keladi. Yоsh xususiyatiga ko‘ra esa voyaga etgunga, ma’lum
darajada dunyoqarashga ega bo‘lgunga qadar shaxs uchun mavjud axborotlarning
barchasi qiziqarli hisoblanadi. Biroq shuni alohida qayd etib o‘tish zarurki, barcha
qiziqarli axborotlarning hammasi ham foydali, shaxs kamolotini ta’minlashga
xizmat qiluvchi ma’lumotlar bo‘lavermaydi. Ikkinchidan, axborotlashgan
jamiyatda to‘plangan ma’lumotlar yosh, psixologik xususiyatiga ko‘ra
qiziquvchan, har qanday holat, voqelik, hodisa, jarayonning mohiyatini anglashga
intiluvchi yoshlar tomonidan tinimsiz ravishda o‘zlashtiriladi. O‘z mohiyatiga
ko‘ra tizimsiz ravishda o‘zlashtirilgan ma’lumotlar shunchaki axborot bo‘lib, ular
bilim sanalmaydi. Uchinchidan, yoshlarning hali xayotiy tajribaga, barqaror
ma’naviy-axloqiy tamoyillarga ega bo‘lmay turib, haddan tashqari katta hajmdagi
“axborot maydoni”dan uzluksiz ravishda ma’lumotlarni o‘zlashtirishlari ortiqcha
yuklamalarga ega bo‘lishlariga olib keladi. Katta miqdordagi yuklama esa o‘zo‘
zidan inson miya faoliyatida ma’lumotlarni qabul qilish, ularni o‘zlashtirish,
qayta ishlashda zo‘riqishni yuzaga keltiradi. Ruhiy zo‘riqish o‘z navbatida
tushkunlikni keltirib chiqaradi. Tushkunlikning doimiy rivojlanishi esa asab tizimi
kasalliklarining yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi1.