Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi embriologiya va gistologiya

Nazorat uchun savollar: 
1. Bir qavatli yassi epiteliyning tuzilishi. 
2. Bir qavatli kubsimon epiteliyning tuzilishi. 
3. Bir qavatli tsilindirsimon epiteliyning tuzilishi. 
4. Yassi va kubsimon epiteliyga qiyosiy ta‘rif bering. 
 
9-mashg'ulot. Mavzu: Kóp qavatli epiteliy. 
Nazariy  tushuncha.  Kóp  qavatli  epiteliy  asosan  himoya  vazifasini  bajaradi. 
Syuning  uchun  ular  tananing  kóproq  tashqi  tasurotlarga  uchraydigan  joylarini 
qoplaydi.  U  terining  yuzasini,  og‘iz  bóshlig‘ini,  qizilóngach,  kózning  muguz 
pardasini,  buyrakning  kosachasi,  siydik  pufagi,  siydik  chiqarish  yóli  va  qinni 
qoplaydi. Kóp qavatli epiteliy 3 turga bólinadi: 
1.  Kóp qavatli yassi muguzlanmaydigan epiteliy. 

---

2.  Kóp qavatli yassi muguzlanadigan epiteliy. 
3.  Ózgaruvchan epiteliy. 
Kóp  qavatli  muguzlanmaydigan  epiteliy  og‘iz  bóshlig‘ining  ichki  yuzasini, 
qizilóngachning shilliq qavatini va kóz muguz pardasini qoplaydi. Uning tuzilishi 
quyidagicha:  bazal  membrana  ustida  tsilindirsimon  shakldagi  bazal  qavat 
hujayralari  joylashgan.  Uning  ustida  bir  necha  qavat  joylashgan  tikansimon 
hujayralar  qavatini  kóramiz.  Epiteliyning  eng  yuza  qavatida  yassilashgan 
hujayralar  joylashgan.  Bu  hujayralar  ózining  hayot  tsiklini  tugatib  muguzlanmay 
tushib  ketadi,  shuning  uchun  ham  muguzlanmaydigan  epiteliy  deyiladi.  Kóp 
qavatli  muguzlanadigan  epiteliy.  Bu  epiteliy  terining  epidermis  qavatini  tashkil 
qiladi. Buning 5 ta qavati farq qilinadi:   
1. bazal. 2. tikansimon hujayralar qavati.
 3. donador, 4. yaltiroq. 5. muguz qavatlar.  
Muguz  qavat    yassi  muguzlangan  hujayralardan  tuzilgan.  Ularning  tarkibida 
havo  pufakchalari  va  muguz  modda  bóladi.  Bu  qavat  hujayralari  doimo  tushib 
turadi. 
  Ózgaruvchan epiteliy. Ózgaruvchan epiteliyda 3 zonani farq qilish mumkin.  
1-bazal; 2-oraliq; 3-yopqich zonalar. 
Bazal  zona  mayda  mitoz  yóli  bilan  kópayadigan  hujayralardan  iborat.  Bu 
kambial, 
differentsiallashmagan, 
sitoplazmasi 
bazofil 
bóyaladigan 
hujayralardir. Hujayra shakli turlicha bólib, chegarasi yaxshi kórinmaydi.