34
Milliy g‘oyaning umumiy tamoyillaridan biri bo‘lgan tarixiylik
tamoyili ijtimoiy voqealar rivojining davomiyligini,
tarix va bugun
o‘rtasida uzilish bo‘lib qolmasligini e’tirof etadi. Zamonaviylik
tamoyili esa uning davr ruhiga mos bo‘lishi, o‘zgarishlar jarayonining
asosiy yo‘nalishlari va davr yangiliklarini o‘zida aks ettirish
xususiyatiga
asoslanadi.
Umumbashariylik
tamoyili
dunyo
davlatlarining hamkorligi,
barcha xalqlar, millat va elatlarga xos rang-
baranglikning uyg‘unligi kabi omillarga asoslanadi. Umumbashariylik
mamlakatlarning
o‘zaro tengligi, bir-birining
ichki ishlariga
aralashmaslik, xalqlarning o‘z huquqini o‘zi belgilash kabi tamoyillarga
asoslanadi. Mintaqaviylik tamoyili muayyan hududni tarixiy makon
tutgan bir necha millat va xalqlarning mushtarak va o‘xshash etnik
hududiy xususiyatlari, urf-odatlari va mentalitetiga asoslanadi. Milliylik
tamoyili xalqimizning milliy etnik qadriyatlari, ma’naviy
merosi va
buyuk ajdodlarimiz yaratgan asarlar «Avesto», «Temur tuzuklari»,
«Zafarnoma» (Sharofiddin Ali Yazdiy), «Xamsa» (Alisher Navoiy),
«Boburnoma» (Zahiriddin Muhammad Bobur) kabi ma’naviy, siyosiy,
mafkuraviy qadriyatlarda o‘z aksini topadi. Shu bilan birga milliylik
tamoyili turmush tarzimizda, ma’naviy qiyofamizda, o‘zligimizni
asrashda, milliy davlatchiligimiz an’analarini tiklashga asoslanadi.
Mafkuraning ilmiylik tamoyili uning fan yutuqlari
va xulosalari,
ijtimoiy bashoratlarga, sotsiologik tadqiqotlarga asoslanganligida
namoyon bo‘ladi, dunyoviylik tamoyili esa mazmunan na diniy, na
sinfiy,
na partiyaviy, na millatchilik va na irqchilik g‘oyalariga
asoslanadi, balki, mamlakatning kelajakka ishonish ruhi, xalqning
bag‘rikengligi, ijtimoiy barqarorlik, tinchlik va kishilarning ma’naviy
komilligi bilan bog‘liq umuminsoniy dunyoviy g‘oyalarga tayanadi.
Mafkuraning dunyoviy bilimlarga
asoslanishi uning ikki
mushtarak tamoyilini taqozo qiladi: Bu mafkurada nazariya va
amaliyotning birligi tamoyilidir.
Milliy g‘oya milliy va umuminsoniy tamoyillarga rioya qilgan
holda shakllanadi va xalqimizning tabiati, irodasi,
orzu-intilishlarini
ifodalaydigan quyidagi milliy xususiyatlarni zamon talablari asosida
yanada boyitishni nazarda tutadi:
-
xalqimiz hayotida jamoa bo‘lib yashash ruhining ustunligi;
-
jamoa timsoli bo‘lgan oila, mahalla, el-yurt tushunchalarining
muqaddasligi;
-
ota-ona, mahalla-kuy, umuman jamoatga yuksak hurmat-e’tibor;
-
millatning o‘lmas ruhi bo‘lgan ona tiliga muhabbat;
35
-
kattaga hurmat va kichikka izzat;
-
mehr-muhabbat, go‘zallik va nafosat,hayot-abadiyligining ramzi
– ayol zotiga ehtirom;
-
sabr-bardosh va mehnatsevarlik;
-
halollik, mehr-oqibat.
Do'stlaringiz bilan baham: