Buyuruvchining farmoni va taqiqiga e’tirozsiz bo’ysunish hamda uni buyurilganidek bajarish

Hanbaliy mazhabi

Bu shaxsiy mazhab, chunki asosan bir shaxs Ahmad ibn Hanbalning huquqiy qarashlari, qavl va fatvolarini namoyon etadi. Ibn Hanbal 780 yili Bog’dodda tug’ilib, shu yerda 855 yil vafot etgan. Hadis to’plash niyatida Suriya, Hijoz, Yaman, Kufa va Basraga ko’p sayohat qilgan va 40000 dan ortiq hadisni jam etgan 6 jildlik “Musnad al-Imom Ahmad” asarini yaratgan. Bu mazhabning o’zgalarga ko’proq hadislarga tayanishi qonun asoslari jihatidan farq qiladi. Ular hadislar mohiyatini Qur’on oyatlari martabasigacha ko’tarishgan. Hadislarga “qanday” deb savol bermasdan (bilo kayfa) to’gridan-to’g’ri ishonish zarur deganlar. Hanbaliylarga binoan (Ibn Qayyim al-Javziya – 1350 y ) fiqh asoslari beshta: 1. Qur’on va sunnat matnlari. 2. Sahobalarning fatvolari. 3.Qur’on va sunnatga muvofiq bo’lgan ayrim sahobarlarning qavllari, 4. Isnodi zaif yoki xabar beruvchilar soni kam bo’lgan hadislar. 5. Mutlaqo ilojsiz qolganda, qiyos bo’yicha hukm chiqarish. Ibn Abd ul-Vahhob keying asrlar ulamolari emas, balki Qur’on va sunnatga tayangan boshlang’ich Islomning sarchashmalariga qaytishga da’vat etadi. Vahobiylarning muvaffaqiyati va XX asr Sa’ud oilasining hukumat tepasiga qaytishi Saudiya Arabistonida hanbaliy mazhabini rasmiy mazhab sifatida ta’sis etilishiga olib keldi. Shuningdek, hanbaliylik Qatarda rasmiy mazhab va Falastin, Suriya, Iroq va yana boshqa joylarda o’z izdoshlariga ega.