Darajasini baholashning milliy test tizimi biologiya fanidan test topshiriqlari kitobi

 

Mezonlar: 

A)

 ekologik

 

B)

 genetik

 

C)

 morfologik

 

D)

 fiziologik 

E)

 etologik 

 

35-topshiriq. 

Evolutsiyada davrlarning ketma-ketligini aniqlang. 

Javoblarni ketma-ketlik asosida javoblar varag‘iga ko‘chiring. 

 

1) 

Devon

 

2) 

Silur

 

3) 

Kembriy

 

4) 

Bo‘r

 

5) 

Yura

 

6) 

Uchlamchi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

17

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

V BOʻLIM 

HAYOTNING EKOSISTEMA VA BIOSFERA DARAJASI  

UMUMIY QONUNIYATLARI 

 

 

Ushbu bo‘lim 36–40-topshiriqlardan iborat.

 

 

Ushbu test topshiriqlari kitobidan qoralama sifatida foydalanish mumkin.  

Belgilangan vaqt ichida javoblar varag‘iga javoblaringizni koʻchiring.  

Javoblar varagʻiga javoblaringizni koʻchirish uchun qoʻshimcha vaqt berilmaydi. 

Diqqat!  Javoblar varaqasidagi qayta o‘zgartirilgan javoblar hisobga olinmaydi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

18

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

V BOʻLIM 

HAYOTNING EKOSISTEMA VA BIOSFERA DARAJASI  

UMUMIY QONUNIYATLARI 

 

36-topshiriq. 

Topografik omilni aniqlang. Bitta to‘g‘ri javobni tanlang.

 

A)

 tuproqning tarkibi 

B)

 havoning harorati 

C)

 qiyalikning tikligi  

D)

 namlik miqdori 

 

37-topshiriq. 

Bentos ekologik guruhiga mansub hayvonni aniqlang. 

Javoblardan 2 tasi to‘g‘ri. 1-javobni 37-1 doirachaga, 2-javobni 37-2 doirachaga 

belgilang. 

 

A)

 cho‘rtan   

B)

 lansetnik   

C)

 kambala   

D)

 beluga   

E)

 dafniya  

 

38-topshiriq. 

Biosfera tarkibidagi biogen moddani aniqlang. Javoblardan  

2 tasi to‘g‘ri. 1-javobni 38-1 doirachaga, 2-javobni 38-2 doirachaga belgilang.

 

 

A)

 bazalt 

B)

 ohaktosh 

C)

 zamburug‘ 

D)

 granit 

E) 

torf

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

19

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

39-topshiriq.

 

 

Jadvalning  birinchi  ustunida  berilgan  ekologiyaning 

bo‘limlariga  jadvalning  ikkinchi  ustunidan  mos  keluvchi  o‘rganish  obyektlarini 

moslashtiring. Javoblardan ikkitasi ortiqcha. 

 

Bo`limlar 

O‘rganish obyekti 

 

1.

 Demekologiya

 

2. 

Autikologiya

 

3. 

Sinekologiya

 

A) 

Organizm hayotiy sikli,

 

B) 

Individlar sonining o`rgarish sabablari

 

C) 

Ekologik sistemalar o`zgarishi

 

D) 

Inson svilizatsiyasi natijasi ekologik o`zgarishi

 

E) 

Biogetsenozlar tuzilishi va xususiyatlari

 

 

40-topshiriq. 

Afrika  pangolini  va  Janubiy  Amerika  zirhli  sut  emizuvchilari 

tana  tuzilishida  bir  yo‘nalishda  o‘xshash  belgilarning  paydo  bo‘lishi  qanday 

evolutsion  qonuniyatni  aks  ettiradi?  Javobni  ikkinchi  javoblar  varaqasiga  

ko‘chiring. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

20

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

VI BOʻLIM 

UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLAR ASOSIDA MASALA,  

MISOL VA TOPSHIRIQLAR 

 

Ushbu bo‘lim 41–50-topshiriqlardan iborat.

 

 

Ushbu test topshiriqlari kitobidan qoralama sifatida foydalanish mumkin.  

Belgilangan vaqt ichida javoblar varag‘iga javoblaringizni koʻchiring.  

Javoblar varagʻiga javoblaringizni koʻchirish uchun qoʻshimcha vaqt berilmaydi. 

Diqqat!  Javoblar varaqasidagi qayta o‘zgartirilgan javoblar hisobga olinmaydi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

21

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

VI BOʻLIM 

UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLAR ASOSIDA MASALA,  

MISOL VA TOPSHIRIQLAR 

 

41-topshiriq. 

Sxemadan foydalanib yorug‘likning qarag‘ay ko‘chatlariga ta’sirini 

aniqlang.

 

Berilgan  har  bir    (I,  II,  III)  topshiriqning  javobini  javoblar  varaqasiga 

ko‘chiring

. 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

                  

                       

 

I.  

Qarag‘ay ko‘chatlari uchun optimal bo‘lgan yorug‘lik foizini aniqlang.

  

II. 

Yorug‘likning ko‘chatlarga salbiy ta‘sir ko‘rsata boshlaydigan  foizini aniqlang. 

III. 

Ko‘chatlar uchun yorug‘likning minimum chegarasini aniqlang. 

 

 

 

 

 

 

42-topshiriq.

  Uzun  qanotli  pashshalar  chatishtirilganda  keyingi  bo‘g‘inda 

olingan pashshalarning hammasi uzun qanotli bo‘lgan. Ma‘lumot asosida berilgan 

har bir  (I, II, III) topshiriqning javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring

. 

 

I.

  Chatishtirish  uchun  olingan  pashshalarning  genotipini  aniq  aniqlash 

mumkinmi?  

II.

 Aniq aniqlash uchun qanday chatishtirish metodini o‘tkazish kerak? 

III. 

Genotipni aniq aniqlash uchun kerak olingan pashshani genotipini yozing.

 

               

Yorug‘lik intensivligi (%) 

4 

6 

14 

57 

65 

72 

76 

80 

Yorug‘lik omilining ko‘chatlarga ta’siri

 

---

22

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

43-topshiriq.

  DNK  fragmentida  60  ta  timinli  nukleotidlar  bo‘lib,  umumiy 

nukleotidlarning  10  foizini  tashkil  qiladi.Berilgan  har  bir  (I,  II,  III)  topshiriqning 

javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring. 

 

I. 

DNK tarkibidagi umumiy vodorod bo‘g‘lar sonini aniqlang. 

 

II. 

Shu  DNKdan  sintezlangan  i-  RNK  tarkibidagi  fosfodiefir  bog‘lar  sonini 

aniqlang. 

III.

  Shu  gen  asosida  sintezlangan  oqsil  molekulasidagi  peptid  bog‘lar  sonini 

aniqlang. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

44-topshiriq. 

Urug‘lanish  jarayonida  makkajo‘xori  o‘simligida  60  ta  urug‘ 

hosil bo‘di. Ushbu ma’lumotdan foydalanib quyidagi topshiriqni aniqlang. Berilgan 

har bir (I, II, III) topshiriqning javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring.

 

 

I.

 Ushbu jarayonda ishtirok etgan mikrosporotsit hujayralar sonini aniqlang. 

II.

 Urug‘lanish jarayonida ishtirok etgan spermiy sonini aniqlang. 

III.

 Jarayonda ishtirok etgan murtak xaltacha sonini aniqlang. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

23

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

45-topshiriq. 

G‘o‘za tolasining rangi ikki juft noallel, bir-biri bilan birikmagan 

genlar  orqali  ifodalanadi.    Birinchi  juft  genning  dominant  alleli  tolaning  malla, 

resessiv alleli esa oq rangda bo‘lishini ta‘minlaydi. Ikkinchi juft genning dominant 

alleli  yuqoridagi  genlar  ta’sirini  bo‘g‘ib,  tolaning  yashil  rangda  bo‘lishiga  olib 

keladi. Uning resessiv alleli tola rangiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Malla va yashil tolali 

g‘o‘zalar  o‘zaro  chatishtirilganda  F

1 

da  120  ta  bir  xil  yashil  fenotipli  duragaylar 

olindi. F

2 

da esa 800 ta o‘simlik olindi. 

 

Berilgan har bir (I, II, III) savolning javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring. 

 

I.

 F

2 

da olingan o‘simliklarning nechtasi genotip  jihatdan F

1 

ga o‘xshash? 

II.

 F

2 

da olingan o‘simliklarning nechtasi fenotip jihatdan F

1 

ga o‘xshash? 

        III.

 F

1 

bilan tahliliy chatishtirish o‘tkazilsa, fenotipik sinflar soni nechta?                                               

           

46-topshiriq. 

Diqqat! Berilgan har bir (I, II, III) topshiriqning javobini javoblar 

varaqasiga  ko‘chiring.

 

Oqsil 

molekulasi 

fragmenti 

sintezida 

quyidagi 

antikodonlarga ega t-RNK molekulalari ishtirok etdi: ACC, CUC, UGA, CCA. 

 

Masalani  yechish  uchun  genetik  kod  jadvali  (1-jadval)  dan  foydalaning.  

Quyidagi savollarga javob bering. 

I.

 Sintezlangan oqsil molekulasidagi aminokislotalar ketma-ketligini aniqlang. 

2-jadvaldan foydalanib aminokislotalarning raqamlarini yozing. 

II.

 Informatsion RNK molekulasidagi nukleotidlar

 

ketma-ketligini yozing.  

III.

 DNKning matritsa zanjiridagi nukleotidlar ketma-ketligini yozing. 

1-jadval 

     2-jadval 

 

Aminokislota 

raqam

 

Alanin 

1 

Arginin 

2 

Asparagin 

kislota 

3 

Valin 

4 

Triptofan 

5 

Glitsin 

6 

Glutamin 

kislota 

7 

Izoleysin 

8 

Treonin 

9 

 

---

24

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

47-topshiriq. 

Sxemada  organizm  va  tashqi  muhit  o‘rtasida  moddalar 

almashinuvi jarayoni ko‘rsatilgan. Harflar o‘rniga mos keluvchi organlar sistemasi 

raqamlarini joylashtiring.  Berilgan har bir (I, II, III) topshiriqning javobini javoblar 

varaqasiga ko‘chiring. 

 

Organlar sistemasi: 

1)

 qon aylanish sistemasi nafas olish sistemasi 

2)

 hazm qilish sistemasi  

3)

 ayirish sistemasi 

4)

 nafas olish sistemasi

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. 

A harfi o‘rniga mos keluvchi organlar sistemasini aniqlang. 

II. 

B harfi o‘rniga mos keluvchi organlar sistemasini aniqlang. 

III. 

C harfi o‘rniga mos keluvchi organlar sistemasini aniqlang. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ozuqa 

          B 

A 

C 

D 

O

2

 

CO

2

 

CO

2

 

O

2

 

Tashqi muhit 

Tashqi muhit 

---

25

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

48-topshiriq. 

Pomidor mevasining qizil rangi va yumaloq shakli sariq rang va 

noksimon shakliga nisbatan to‘liq dominantlik qiladi. Bu genlar bitta 

xromosomada joylashgan bo‘lib, birikkan holda irsiylanadi. Qizil rangli yumaloq 

mevali gomozigota o‘simlik  sariq rang va noksimon mevali o‘simlik  bilan 

chatishtirildi. Birinchi avlodda olingan o‘simliklar bilan tahliliy chatishtirish 

o‘tkazildi. Krossingover 10 % ni tashkil etgan. Tahliliy chatishtirishda olingan 

avlod yuzasidan quyidagi savollarga javob bering.

  

Berilgan har bir (I, II, III) savolning javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring.

 

 

I.

 Avlodning necha foizini digomozigota organizmlar tashkil qiladi? 

II.

 Avlodning necha foizini digeterozigota organizmlar tashkil qiladi? 

III.

 Avlodning necha foizini qizil rangli o‘simliklar tashkil qiladi? 

 

 

 

 

 

 

49-topshiriq.

  Sxemada  ifoda  etilgan  shajarani  tahlil qiling. Mazkur  avlodda 

gen kasalligining irsiylanishi  haqida savollarga javob yozing. Berilgan har bir (I, II, 

III) topshiriqning javobini javoblar varaqasiga ko‘chiring. 

 

 

 

I.

 Kasallik qaysi  tipda irsiylanadi? 

II.

 Kasallik qaysi xromosoma orqali irsiylanadi? 

III.

 Proband soglom qizga uylansa farzandlari sog‘lom tug‘ilish foizini 

aniqlang. 

 

---

26

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

50-topshiriq. 

Berilgan  har  bir  (I,  II,  III)  topshiriqning  javobini  javoblar 

varaqasiga ko‘chiring.

 

 

 

 

 

 

 

 

I.

 Hasharotlar tomonidan iste’mol qilingan o‘simliklarning biomassasini (kg) 

aniqlang. 

II.

 Bo‘rilarning  biomassasi qanchaga (kg) ortganini aniqlang. 

III.

 Tulkilar populyatsiyasidagi individlar sonini aniqlang (bitta tulkining  

vazni 10 kg). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O‘simlik  

25 t 

Hasharot

 

Quyon 

Tulki   

Bo‘ri 

70% 

100 % 

---

27

                       

 Ushbu test topshiriqlari kitobi Sizga qoralama sifatida berilgan, 

 javoblaringizni JAVOBLAR VARAQASIGA yozing.

 

 

TEST SINOVI YAKUNLANDI! 

DIQQAT!!! 

BARCHA JAVOBLARINGIZNI MAXSUS JAVOBLAR VARAQASIGA 

YOZISHINGIZ KERAKLIGINI UNUTMANG. 

TEST TOPSHIRIQLARI KITOBI VA JAVOBLAR VARAQASI GURUH 

NAZORATCHISIGA TOPSHIRILISHI LOZIM. 

AGAR SIZ BARCHA TEST TOPSHIRIQLARINI BELGILANGAN 

VAQTDAN AVVAL BAJARGAN BOʻLSANGIZ, ILTIMOS, QOʻLINGIZNI 

KOʻTARING VA GURUH NAZORATCHISINI XABARDOR QILING.