Darsning borishi

Uangi mavzuning bayoni

Matn bu bir necha gaplardan tuzijgan so’zlar yigmasidir. Matnlarning turlari va xillari juda ham ko’p. Matnning ichki tuzilishiga qarab , ma’no – mohiyatiga qarab uning turlarini aniqlash mumkin . Ana shulardan tilimizda eng ko’p tarqalgani bu badiiy matn va ixtisoslikka oid matnlardir . Albatta bularning o’xshash va farqli tomonlari juda ham ko’p . O’xshash tomoni , ikkala matn ham adabiy tilda yoziladi . Farqli tomoni esa , badiy matn bo’yoqdorlikka ega bo’ladi . Ta’sirchanligi kuchli bo’ladi . Badiiy matnning imkoniyatlari chegaralanmagan . Istagancha o’xshatishlardan foydalanish mumkin .

Ixtisoslikka oid matn esa real bir narsani ko’rsatishi kerak. Bu matnda bo’rttirish , bezash , bo’yoqdorlik berilmaydi . Bunday matnlarda dalillar , isbotlar talab etiladi va qonunlashtiriladi .

Ixtisoslikka oid matnlar ko’pincha hujjat tarzida namoyon bo’- ladi . Hatto shunday matnlarda ham til vositalaridan unumli foydalaniladi . Bunda eng asosiysi kasb - hunar so’zlari ko’p ishlatiladi har qanday holatlarda ham imlo me’yorlariga rioya etiladi . Masalan : Bank xodimi mutaxasisligi bo’yicha matn tuzish kerak bo’lsa , ularda eng ko’p ishlatiladigani to’lov qaydnomasi xujjati ishlatiladi . O’sha xujjatni to’ldirish , yozish uchun ham mutahasislardan ko’p narsa talab etiladi . Birinchidan , to’gri , bexato aniq qilib o’sha shaxsning ismi sharifi yoziladi . Shu tartibda hujjat to’ldirish davom etadi .

Kassirlar ham ishchilariga oylik maosh berayotganida to’lov qaydnomasini to’ldiradi .
№ Ismi sharifi oylik maoshi Imzosi

1 Hayitova . Z 30000 ------

2 Kamolov . O 25000 ------

3 Zoyirov . F 27000 ------

4 Qambarov .B 32000 ------

5 Isoyeva .G 20000 ------

6 Abuyev . C 42000 ------

7 Qilichev .B 40000 ------

Ixtisoslikka oid matn tuzishda quyidagilarga e’tiborni qaratish lozim.

-matnning qaysi nutq uslubiga yozilishi kerakligini oldindan bilish.

-ixtisoslikka oid so’z va shartli belgilarni to’g’ri tanlay olish va o’rinli foydalashtirish.

-so’z va atamalarni imlo me’yorlariga rioya qilgan holda yozish.

-kasbdoshlarga unchalik tanish bo’lmagan yoki faol qo’llanmaydigan atama, shartli belgi yoki qisqartmalarga qavs ichida izoh berish.

-Ixtisoslikka oid atamalarni boshqa tillarda o’zlashtirish va so’z yasashda milliy tilning tabiatini nazarda tutish.

-kasb-hunar so’zlari va atamalarini o’rinsiz takrorlanishga yo’l qo’ymaslik, ularning ta’sirchanligini oshirish maqsadida leksik, morfologik va sintaktik sinonimiya imkoniyatlaridan o’rinli foydalanish va boshqalar.
YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH .