Диний экстремизм, терроризм, миссионерлик ва бузгунчи окимларнинг сохта ва асоссиз гояларига карши курашда имом-хатибларнинг вазифалари



Download 53 Kb.
Sana20.04.2022
Hajmi53 Kb.
#566714
Bog'liq
ДИНИЙ ВАЗИЯТНИ ТАХЛИЛ КИЛИШ


ДИНИЙ ЭКСТРЕМИЗМ, ТЕРРОРИЗМ, МИССИОНЕРЛИК ВА БУЗГУНЧИ ОКИМЛАРНИНГ СОХТА ВА АСОССИЗ ГОЯЛАРИГА КАРШИ КУРАШДА ИМОМ-ХАТИБЛАРНИНГ ВАЗИФАЛАРИ
Инсоният янги минг йилликка кадам куяр экан, унинг хохиш – истаклари, максад ва маслаклари хам ундаги тафаккур тарзи каби янгича тарзда тараккий этиб, худудлар, чегараларни “глобаллашув” деб аталмиш никоб ортидан кесиб утди. XX асрда йирик сиёсий кучларнинг дунёга хукмронлик килиш, ер юзида уз таъсир доираларини ошириб бориш сиёсати бугун бу борадаги услуб ва воситаларнинг янгича такомиллашуви сабаб гоявий таъсир утказишга каратилган ахборот, мафкура хуружи куринишида кайтадан намоён буляпти.
Юртбошимиз Ислом Каримов:“Мафкуравий полигонлар бугунги кунда ядро полигонларидан хам кудратлирокдир”, дея инсон онгини эгаллаш учун кечаётган кураш хавфини баён этганлар.
Жахонда геосиёсий назорат урнатиш турли “рангли инкилоблар” шаклида, Интернет тармоги, хорижий теле ва радио каналлари ва босма нашриётларида йуналтирилган “ахборот уруши” олиб бориш, мамлакат ичида миллий- сепаратистик, диний-экстремистик ёки радикал сиёсий гоялар билан онги захарланган кимсаларнинг купорувчилик фаолиятини йулга куйиш, “демократия экспорти” ёки “гуманитар интервенция” каби жозибали шиорлар остида, аслида эса мамлакатларнинг ички ишларига очикдан-очик аралашиш каби усуллар олиб борилмокда. Бунинг тасдигини 2000 йилларда Сербия, Грузия, Украина, Киргизистон, Ирок, Афгонистон, Покистонда, 2010 йилларда Тунис, Миср, Ливия, Сурия каби мамлакатларда руй берган ва хозирги кунда кузатилаётган ижтимоий-сиёсий жараёнлар мисолида куриш мумкин. Эътиборли жихати, келтириб чикарилаётган низолар, фитна-фасодларнинг аксарият манбаи дин омилидир. Дин жамиятда барча шароит ва хар кандай холатда хам кишиларга тасалли берувчи, кишиларни уз эътикоди доирасида бирлаштириб, уларнинг хаётини бошкариб турувчи вазифасини бажариши бизга маълум. Айни мана шундай энг нозик ва мукаддас туйгулар номидан инсониятни уз йулидан чалгитиш, эътикод асосига йугрилган бузук ва асоссиз (акидапараст окимларнинг даъво килаётган “хакикий ислом арконлари” хеч кандай илмий ва шаръий асос ва далилларга эга эмаслиги, балки ислом дини таълимотига бутунлай зид эканлигини дунё уламолари исботлаб булди) акидаларни инсонлар онгига “жойлаштириш” бу энг катта хавф-хатардир. Албатта, динлараро хамда бир дин доирасидаги йуналишлар ичида келишмовчиликлар, низоларни чикариш мамлакатларни сиёсий парокандалик, иктисодий карамликка олиб борувчи махсус дастур ва “ценарий” асосида йирик сиёсий кучларнинг янгича хукмронлик стратегияларига айланиб бораётганлигини вокеъликнинг узи тула намоён этмокда.
Мутахассисларнинг фикрига кура, “куринмас кул”нинг исломий давлат куриш амалий стратегиясини белгилашга диний-экстремистик мафкурада уч хил назарий-концептуал ёндашув мавжуд:

Биринчи ёндашув: “Мусулмон биродарлари” ташкилотининг биринчи рахбари Хасан ал-Баннонинг гояларига асосланиб, унга кура сиёсий хокимиятни эгаллаш уч боскичда булади:маърифий ва хайрия ишлари боскичи; ташкилотни мустахкамлаш ва гурух аъзоларини чиниктириш; сиёсий хокимиятни катъий харакатлар билан конуний хукуматдан тортиб олиш;


Иккинчи ёндашув: С.Кутб томонидан илгари сурилган булиб, у бутун жамиятни “жохилият”да айблаб, уни кайта “тарбиялаш”га ва ундан ёрдам олишга ишонмас эди. Шунинг учун С.Кутб исломий давлат куриш учун курашни икки боскичга: заифлик ва жиходга булган. “Заифлик” даври гуёки “хакикий мусулмонлар”нинг эътикод софлигини асраш максадида жохилият жамиятидан “хижрат” килиш билан боглик булса, жиход боскичи кичик “хакикий мусулмон жамоаси”нинг куфр жамият билан галабагача куролли кураш олиб бориши хисобланади;


Учинчи ёндашув: кофирликда жамиятни эмас, балки ундаги дунёвий хокимиятни айблашга асосланган. Сиёсий хокимиятни эгаллаш жамиятни боскичма-боскич “исломлаштириш”, кенг тармокланган яширин булинмалар ташкил этиш, давлат идоралари ва куролли кучларга кириб бориш ва вазият кулай булган вактда давлат тунтаришини амалга оширишни назарда тутади.


XXI аср бошидан Якин Шарк ва Шимолий Африка мамлакатларида руй берган ижтимоий-сиёсий бекарорликлар окибатида мазкур худудлардаги мамлакатлар 225 миллиард АКШ доллари зарар курган.


“Инсон хукуклари буйича Сурия обсерваторияси” номли нодавлат ташкилоти маълумотларига кура, 2014 йил кузига кадар Суриядаги куролли тукнашувлар окибатида 250 минг одам халок булган. Уруш окибатида беш миллионга якин сурияликлар уз уйини ташлаб кетишга мажбур булган. Сурия иктисодиёти 143 млрд. АКШ доллари микдорида зарар курган. Террорчилар фаолият курсатаётган Сомалида 2010–2012 йилларнинг узида ижтимоий бекарорлик окибатида юзага келган чукур иктисодий инкироз ва озик-овкат танкислиги окибатида 258 минг киши вафот этган, уларнинг ярмини беш ёшгача булган болалар ташкил этади.
БМТ маълумотларига кура, 2013 йили Ирокда террорчилик харакатлари окибатида 8,8 мингдан зиёд одам халок булган. 2014 йилдан шу кунгача ИШИД жангарилари неча минглаб бегунох ахолининг конини тукаётганлигини деярли хар куни ОАВдан эшитиб, куриб бораяпмиз.
Шукрки, экстремистик тудаларнинг юкорида келтириб утилган “такфир”, “жиход”, “шахидлик”, “хижрат” каби олга сураётган даъволарининг нечоглик уз максадлари йулидаги “хакикат томон” куйилган тузок эканлиги, бу тушунчаларнинг асл мохияти, тарихи хакидаги аник билимларни етказиб бераётган адабиётлар, кулланмалар сони ортмокда. Халк пешвоси, маърифат маёги саналувчи имом-хатибларимиздан энди ана шу билимларни пухта узлаштириб кенг жамоатчиликка батафсил етказиш, уларни бу каби фитна-фасод, бузгунчилик мафкурасига йугрилган таълимотлардан саломат саклай олишдек улкан масъулият талаб этилади.
2012 йилнинг 31 август куни Тошкентдаги “Шахидлар хотираси” хиёбонида Президентимиз уламолар, нуроний отахонлар ва жамоатчилик вакиллари билан булиб утган учрашув чогида мамлакатимиздаги осойишталикни кушни давлатлар ва араб мамлакатларида содир булаётган нотинчликлар мисолида теран англаш хамда бу борада уламолар, имом-хатибларнинг вазифалари тугрисида алохида тухталиб утдилар. Давлатимиз рахбарининг: “Имом-хатибларнинг ён-атрофимизда булаётган узгаришларни чукур англаб, халкимизга теран тушунтириб бериш борасидаги долзарб вазифаларини жуда юкори бахолайман ” деган гаплари бизни нихоятда тулкинлантирди ва янада жадалрок, самаралирок мехнат килишга рагбат уйготди. Шундай экан, ушбу масала юзасидан куйидаги фикр-мулохазаларни билдириш ва имом-хатибларга зарурий тавсиялар беришни лозим деб топдик:
Имом-хатиб дунёда юз бераётган жараёнларни доимо кузатиб бориши, атрофидаги вокеъликка нисбатан уз фикри, дунёкарашига эга булиши, ижтимоий-сиёсий вазиятни тугри тахлил кила олиши лозим.
Ислом дини номидан харакат килаётган вайронкор кучлар томонидан олга сурилаётган “жиход”, “шахидлик”, “хижрат” каби тушунчаларнинг асл мохияти, тарихини аник ва равон услубда халкка етказиш. Кишиларнинг бу борадаги билимларини шакллантириш натижасида гоявий бушликни тулдириш. Юртимизда амалга оширилаётган хар бир сохадаги ислохотлар, узгаришларнинг барчаси-инсон манфаатлари, кишиларнинг фаровон турмуш тарзи йулида амалга оширилаётганлигини тугри англаши ва халкка етказа олиши лозим.
Одамлар калбида бугунги тинч ва осуда дамларимизга шукроналик хиссини теварак-атрофдаги вайронагарчиликлар, дин номидан содир этилаётган вахшиёна хатти-харакатлар мисолида хис эттириш. Хар биримиз жондан азиз фарзандларимизни, уз оиламизни асраганимиз каби динимизни, юртимизни турли бузгунчи кучлар адоватидан асрашимиз лозимлигини тушунтира олиш даркор.
Жамиятда узаро бирдамлик, жипсликни таъминлашда жонбозлик курсатиш. Юртимиз мусулмонларини мукаддас динимизнинг мусаффо акидаси байроги остида бирлаштириб, эзгулик ва бунёдкорлик ишларида хаммаслак булиб харакат килишлик лозим. Таргибот тадбирларини жамоат бирлашмалари, таълим муассасалари, фукароларнинг уз-узини бошкариш идоралари ва бошка жойларда олиб борилганда янги ахборот технологияларидан самарали фойдаланиш алохида ахамиятга эга эканлигини унутмаслик лозим. Рухшунос олимлар тадкикотларига кура, инсон ахборотни куриш оркали 25%, эшитиш оркали 12%, бир вактнинг узида хам куриб, хам эшитиш оркали эса 65% узлаштиради. Бунинг устига, мавзуга оид слайдлар, филмлар намойиш этилганда аудитория “кузи билан куриб, кулоги билан эшитиб тургани” учун маърузачи етказаётган маълумотлар хакикат эканлигига ишончи янада ортади.
Бугунги ута мураккаб ва тахликали даврда имом-хатиблар зиммасида улкан ва залворли вазифалар турганини доимо ёдда тутишимиз лозим. Ушбу вокеъликлар бизни четлаб утади, деб хисоблаш узимиз утирган шохга болта уриш билан баробар. Кадимдан илдизлари мустахкам, дунё хавас килгулик бой тамаддунимиз, бебахо кадриятларимиз ила жахонда уз сузимиз, уз урнимизга эга халк булиб келганмиз, иншааллох, келажакда хам шу мавкеимизни саклаб коламиз. Бунинг учун барчамиз уз бурчимизни сидкидилдан адо этсак бас. Аллох таоло “Сизлардан яхшиликка даъват этадиган, амри маъруф ва нахйи мункар ишларини олиб борадиган (бир) уммат булсин! Айнан улар (охиратда) нажот топувчилардир. Хужжатлар келгандан кейин хам булиниб, узаро ихтилофга берилган кимсаларга ухшамангиз! Ана ушаларга улкан азоб бордир” (Оли Имрон, 104-105), дея мархамат килади.
Илохим, барчамизни динимизнинг, колаверса, инсониятнинг асл фитрати булмиш эзгулик, мехр-мурувватга, яхши амалларда узаро хамжихатлик ва хамкорликка чорлаш саодатини насиб этсин.
Download 53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish