Dunyo floristik oblastlari

Dunyo floristik oblastlari. 

Ayrim  xududlardagi  floralarni  о‘rganish  floristik  rayonlashtirish  uchun

ma’lumot  beradi.  Yer  yuzasida  floristik  oblastlar  (rus  tilidagi  «tsarstvo»

tushunchasi  organik  olamni  tasniflashda  kо‘proq  foydalanishini  hisobga  olib,

о‘simliklar  geografiyasida  uni  oblast  deb  nomlanadi)  va  undan  kichik  floristik

birliklar, kichik oblastlar, provintsiyalar, okruglar va boshqalarga ajratiladi. Odatda

Yer  yuzasi  quruqlikdalari  6  floristik  oblastlarga  bо‘lib  о‘rganiladi  (Taxadjan 1978)

Golarktik oblast 

Goloarktik  yoki  shimoliy  oblast  –  ushbu  floristik  oblast  Shimoliy  kutb

atrofida

joylashgan

deyarli

yaxlit

kuruklik

bulagi

xisoblanib,

bunda

karagaydoshlar,  toldoshlar,  xiloldoshlar  va  ayiktovondoshlar  oilalarining  vakillari

xukumronlik  kiladi.  Uning  tarkibiga  yirik  Ovroosiyo  (Xindiston  va  Xindixitoy

yarim  orollaridan  tashkari),  shuningdek  Shimoliy  neotropik  Afrika  (Saxara

chullaribilan  birga),  garbiy  yarim  shardagi  deyarli  shimoliy  Amerikani

birlashtiradi.

Miotsen  davrida  Yevropaning  janubiy  qirg‘oqlari  bо‘ylab  turlarga  boy

bо‘lgan  poltava  florasi  vajudga  kelib,  u  asosan,  fikus,  lavr,  mirta  hamda  protey

kabilardan  tashkil  topgan.  Hozirgi  vaqtda  Golarktik  oblast  uchun  endem  bо‘lib

hisoblangan  oilalardan  toldoshlar,  qayindoshlar,ayiqtovondoshlar,  shо‘radoshlar,

krestguldoshlar,

qiyoqdoshlar,

murakkabguldoshlar,

astraguldoshlar,

gazakо‘tdoshlar,  navrо‘zguldoshlar,boshoqdoshlar  kabi  oilalarning  bir  necha

vakillarini kо‘rsatish mumkin.

Golarktik  floristik  oblast  quyidagi  kichik  floristik  oblastlarga  bо‘lib

о‘rganiladi:  Arktik,  Yevropa-Sibir,  Xitoy-Yapon,  О‘rta  dengiz,  Makaroneziya,

Yevroosiyo  dasht,  Osiyo  (Qadimgi  Osiyo)  chо‘l,  Shimoliy  Afrika-Hind  oblasti,

Preriya,  Shimoliy  Amerika  Atlantik  va  Shimoliy  Amerika  Tinch  okeani  kichik

oblastlari.

Arktik  kichik  oblast.  Bu  oblastcha  Shimoliy  yarim  shardagi  arktik  sahro,

tundra  zonalari  territoriyasini  о‘z  ichiga  oladi.  Uning  janubiy  chegarasi  о‘rmon

zonasining  shimoliy  qismi  bilan  tutash.  Arktik  kichik  oblast,  asosan,  moxlar,

lishayniklar, butalar va kо‘p yillik о‘tlardan tashkil topgan. Butalar va о‘tlar 550-

600  turdan  oshmaydi.  Grenlandiyada  300  tur  va  Novaya  Zemlya  500  tur

lishayniklar qayd qilingan.

Arktik  floristik  kichik  oblast  asosan, 6  ta  flora:  arktik  yoki  endem  gruppa;

arktoalpik,  gipoarktik,  boreal,  arktik-sahro  va  dengiz  buyi  galofitlar  gruppasidan

tashkil topgan.

Shunday qilib, arktik kichik oblast uchun xarakterli о‘simliklardan arktofilla,

yaskolka,  kо‘knor,  g‘ozpanja,  dyuponsiya,  astragal,  pedikularis,  toshyorar,

erbahosi,  brusnika,  chernika,  vodyanika,  moroshka,  golubika,  smolevka,

qо‘ng‘irbosh, bir qancha mox va lishaynik kabilarni kо‘rsatish mumkin. Ularning

butasimon  vakillari  yoqilgi  sifatida,  о‘t  о‘simliklarning  mevalari  oziq-ovqat  va

dori-darmon  sifatida,  moxlar  hamda  lishayniklardan  bug‘ular  uchun  yem-xashak

sifatida foydalanilgan.