E. Egamberdiev

Olingan pirovard va o’rtacha daromad miqdori 
Olingan daromad, dollar 
Bir birlik mahsulot 
Bahosi –R doll. 
Sotilgan tovarlar 
miqdori-dona 
umumiy 
R=P,Q 
pirovard 
MR 
o’rtacha 
AR=P/Q 
6 0 
0 
--- 
--- 
5 1 
5=5
⋅
1 
5 5 
4 2 
8 
5=8-5 
4=8:2 
3 3 
9 
1 
3 
2 4 
8 
-1 
2 
1 5 
5 
-3=5-8 
1 
8-jadval ma’lumotlari asosida chizilgan 59-chizmadagi umumiy daromad 
o’rtacha va pirovard daromadlar o’rtasidagi bog’liqlikni ko’rsatadi. Talab egri 
chizig’i bo’ylab pastga harakat qilib borganimiz sari R-ning kamayishini, Q-ning 
ortib borishini ko’ramiz. Talab o’zgaruvchanligiga qarab umumiy daromad o’sishi 
yoki pasayishi mumkin. 
Egri chiziqning yuqorisida (Q hajmi 3 dan kam bo’lganda) talab o’zgaruvchan 
va bunda pirovard daromad ijobiy miqdorga ega bo’ladi. 

---

Chunki sotiladigan mahsulot xajining o’sishi shuningdek daromadni ham 
o’stiradi. 
Doll 
9 
8 
7 
6 talab 
o’rtacha 
yillik 
5 o’z
g 
4 daromad 
3 
2 
noo’zgaruvchan talab 
1 Pirovard 
daromad 
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 
170
2-chizma. Pirovard o’rtacha daromadning o’zgarishi. 
Egri chiziqning quyi tomonida talab o’zgaruvchan emas. Unda pirovard 
daromad salbiy. Chunki mahsulot ishlab chiqarish o’sganda (va baho kamayganda) 
daromad kamayadi. 
Algebrik usulda ko’rsak, agar mahsulotga bo’lgan talab R=6-Q bo’lsa 
korxonaning oladigan umumiy daromadi PQ=6Q-Q* bo’ladi. O’rtacha daromad 
PQ/Q-6-Q-ga teng. Bu esa mahsulotga talabning egriligini ifodalaydi. Pirovard 
daromad 
Δ
P(Q)/ 
Δ
Q yoi 6-2Qdir. Buni 8-jadval ma’lumotlaridan tekshirib ko’rish 
mumkin.