Elektroliz qonunlari O’ta kuchlanish Akkumulyatorlar

Elektroliz

Reja:

1. 
   Elektroliz qonunlari
   
2. 
   O’ta kuchlanish
   
3. 
   Akkumulyatorlar
   

Elektr energiyasi ta’sirida sodir bo’ladigan oksidlanish-qaytarish jarayonlari elektroliz deb ataladi. Elektrolit eritmasi yoki suyuqlanmasi orqali elektr toki o’tganda sodir bo’ladigan barcha jarayonlarni elektroliz deb tushunish mumkin.

Galvanik elementlardan teskari o’laroq, elektrolizda katod manfiy, anod musbat zaryadga ega bo’ladi. Elektrolizda boradigan jarayonlar galvanik element ishlashida sodir bo’ladigan jarayonlarga qarama-qarshidir.

Suvdagi eritmalarning elektrolizida eritmada suvning dissotsiatsiyalanish mahsuloti vodorod va gidroksil ionlari borishini nazarda tutish kerak. Vodorod ionlar elektr maydonida katod tomon, gidroksil ionlar-anod tomon harakatlanadi. Demak, katodda ikkita ion elektrolitning kationi hamda vodorod ioni, anodda esa elektrolit anioni yoki gidroksil ionlar zaryadsizlanishi mumkin. Elektrodda bu jarayonlarning sodir bo’lishi birinchi navbatda normal elektrod potensialga, konsentratsiyaga va elektrod qanday materialdan yasalganiga bog’liq bo’ladi.

Metall o’z elektronlarini qanchalik qiyin bersa, ya’ni elektrod potensiali qanchalik katta bo’lsa, uning ionlari katodda shunchalik oson neytrallanadi, aksincha kichik elektrod potensialga ega bo’lgan elementlarning anionlari anodda oson neytrallanadi.

Elektronlarning suvdagi eritmalarida sodir bo’ladigan katod jarayonlarni ko’zdan kechirishda birinchi navbatda vodorod ionlari qaytarilishi potensialini nazarda tutish kerak.

Anodda sodir bo’ladigan jarayonlarni ko’zdan kechirganimizda anodlar ikki xil: inert va aktiv bo’lishi mumkinligini nazarda tutib, inert anod elektroliz vaqtida o’zgarmaydi, aktiv anod esa elektroliz vaqtida oksidlanadi. Inert anod sifatida grafit, ko’mir va platinadan yasalgan elektrodlar xizmat qiladi.

Elektroliz aktiv anod bilan olib borilganda amalga oshirilishi mumkin bo’lgan jarayonlar soni unga teng:

A) suvning oksidlanib, kislorod ajralib chiqishi.

B) anionning zaryadsizlanishi ya’ni anionning oksidlanishi.

D) anod metalining oksidlanishi.

Bu uch jarayonning qay biri eng kam energiya talab qilsa, shunisi amalga oshadi.