|
Etna tog'ining yo'q bo'lib ketayotgan va uyqudagi kalderalari. Sitsiliya.
Vulkanik qum va pomza zarralari bilan birga otish paytida erga tushgan kul massalari vaqt o'tishi bilan turli tabiiy omillar ta'sirida siqilib, sementlanadi, natijada vulqon tüflari deb ataluvchi tog 'jinslari paydo bo'ladi.
Zamonaviy vulqonlar dunyoda kamar bilan, katta yoriqlar va tektonik faol zonalarda - Tinch okeani, O'rta er dengizi-indoneziyalik, Atlantika va hind-afrikada joylashgan.
Har yili er yuzida o'rtacha 20-30 marta vulqon otilishi sodir bo'ladi, bu esa afsuski inson qurbonlarisiz qilolmaydi. Rossiyada eng tektonik harakatchan zona Kamchatka yarim oroli va Kuril orollari bo'lib, u erda vulqonizmning namoyishlari faol kuzatilmoqda. Faol Shiveluch vulqonining otilishi juda tez-tez sodir bo'ladi, oxirgi kuchli otish 2013 yil iyun oyida yuz bergan va natijada 10 km dan oshiq vulqon kuli ajralib chiqqan.
Elyafyatlayokudl vulqoni (Islandiya) vulqonizmning kuchli namoyon bo'lishining yana bir yorqin namunasi bo'lib, u 2010 yil 14 aprelda bir necha hafta davom etgan otishni boshlagan. Ushbu vulqonning kul ustuni bir necha oy davomida Evropa va Amerika o'rtasidagi havo qatnovini to'xtatdi.
Geyzers zamonaviy vulqonlarning vulqonlardan keyingi faoliyati bilan bog'liq - vaqti-vaqti bilan issiq suv favvoralarini tashlaydigan buloqlar; fumarollar - mayda teshiklar va yoriqlar, ular orqali suv bug'lari va issiq gazlar (N20, HF, S02, S02, H2S, N2 va boshqalar) ko'tarilib, magmadan kelib chiqqan va sovutilmagan lava oqimlaridan kelib chiqqan va krater yon bag'rida joylashgan. va vulqonlarning oyog'i.
Geyzerlar Kamchatkada Geysernaya daryosi vodiysida, Islandiya, Yangi Zelandiya, AQShda (Yelstoun milliy bog'i), Chilida keng tarqalgan.
Etna tog'ining lateral kraterlarida suv bug'lari va gazlar chiqindilari 2012 yilda kuzatilgan.
Rossiyada vulqondan keyingi hodisalar Kamchatkadagi Geyzerlar vodiysida to'plangan. Geyzers vaqti-vaqti bilan issiq suv ustunlarini tashlaydi.
Vulkanizm ijobiy xususiyatlarga ega. Vulkan krateridan magmaning to'kilishi, undan kul va boshqa qattiq otilib chiqadigan mahsulotlar, fumarol reaktivlari - bularning barchasi erning ichki qismida joylashgan turli xil kimyoviy elementlarni er yuzasiga tashishga yordam beradi. Shu sababli faol tektonik faollik zonalari turli xil minerallar konlarida ko'p.
Metamorfizm (yunoncha metamorfomay - o'zgaradi, o'zgaradi) - yuqori harorat, bosim va materialni er osti eritmalari va gazlari orqali o'tkazish natijasida manba jinslarining chuqur o'zgarishi va kristallanish jarayoni. Jarayon asta-sekin davom etadi va dastlabki bosqichlarda u faqat
asl tog' jinsining metamorfizatsiyasi - undagi oz miqdordagi yangi minerallarning paydo bo'lishi, tuzilishi va tuzilishining qisman o'zgarishi haqida. Keyingi o'zgarishlar o'sib bormoqda.
Har qanday tog 'jinslari metamorfizmga duchor bo'lishlari mumkin: cho'kindi, metamorfik, Metamorfizm jarayonlari 250 dan 900 ° C gacha bo'lgan haroratda sodir bo'ladi. Haroratning 10 ° C ga ko'tarilishi kimyoviy reaktsiyalarning tezligini 2 martaga, 100 ° S ga esa 1000 martaga oshiradi. Kimyoviy faol moddalar (suv, karbonat angidrid, vodorod, xlor aralashmalari, oltingugurt va boshqalar) turli xil kimyoviy reaktsiyalar uchun katalizatordir.
Metamorfizmning ko'p turlari mavjud, ularning eng keng tarqalgani mintaqaviy. U butun dunyo bo'ylab katta chuqurlikda va, eng avvalo, u erdagi bosim va haroratni oshirish orqali rivojlanadi. Yuqorida aytib o'tilgan gneyslar, kvartsitlar, marmarlar, ko'plab kristalli tuzilmalar mintaqaviy metamorfizmning tog 'jinslari hisoblanadi.
Zot qanchalik katta bo'lsa, u shunchalik kuchli metamorfozalangan, degan fikr faqat qisman to'g'ri; to'g'ridan-to'g'ri bunday qaramlik yo'q. Tabiatda juda qadimiy zotlar mavjud bo'lib, ular metamorfizmdan mutlaqo bexabar, va aksincha, juda yosh juda metamorfozalangan. Boshqa bir qaramlik haqida gapirish mumkin (bu har doim ham bajarilmaydi): tog 'jinsi qanchalik chuqur bo'lsa, u metamorfozalanish ehtimoli ko'proq.
Nima uchun metamorfizm ro'y beradi? Har qanday kimyoviy birikmalar (minerallar) harorat va bosimning juda tor chegarasida turg'undir. Agar sharoit o'zgarsa, boshlang'ich minerallar yangi sharoitga mos keladigan boshqa minerallarga aylantiriladi. Kimyoviy elementlarning ro'yxati, ularning foizlari bilan bir xil bo'ladi.
Metamorfizmning boshqa turlari - metasomatizm, kontakt, gidrotermal, pnevmolitik, in'ektsiya, asosan, ichkariga kiruvchi magma va asosiy jinslarning o'zaro ta'siri bilan bog'liq. Eritmalar va uchuvchi tarkibiy qismlarning uzatilishi natijasida kimyoviy materialning intensiv almashinuvi sodir bo'ladi. Nomlangan navlar mavjud sharoitlarga, metamorfizm omillariga va yangi hosil bo'lgan jinslarga qarab ajralib turadi. Jarayonning rivojlanish hajmi magmatik eritmadan bir necha kilometr uzoqlikda joylashgan. Tektonik zonalarda bosimning oshishi natijasida dinamometamorfizm rivojlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
