|
Oxirgi kuch berish. Uloqtiruvchi yuqorida tasvirlangan holatdan so’ng aylangach, o’ng oyog’ini yerga qo’yib oxirgi kuch berishni bajarishga kirishadi. Bu paytda chap oyoq yerga qo’yishga tayyor turishi kerak. O’ng oyoq yerga tushishi bilanoq uning ham tezda yerga qo’yilgani yaxshi, chunki oxirgi kuch berishning aktiv qismini qo’sh tayanchli vaziyatdagina boshlash mumkin. Bu paytda disk uloqtirilish nuqtasidan maksimal uzoqlashadi. Bunday shartlarga amal qilish diskka mumkin qadar uzoqroq yo’l orqali kuch ta’sirini o’tkazish imkonini beradi. Chap oyoq tagining oldingi qismi doiraning ichkari tomonidan chambarakning oldingn qismiga yaqin qo’yiladi. Depsinganda o’ng oyoq burilib uloqtirish yo’nalishigacha etadi. Bu paytda uloqtiruvchi qorin muskullarini tarang torttirib, gavdasini orqaga egmasligi kerak. Uloqtiruvchilar orasida keng tarqalgan xatolardan biri – yerga o’ng oyoq bilan tayanish vaqtida uning shoshilinch va haddan ziyod aylanib ketishiga yo’l qo’ymaslik lozim. O’ng oyoq ta’siri ostida chap oyoq qo’yilishi bilan gavdaning o’z o’qi atrofida aylanishi boshlanadi. U uloqtirish tomonidan teskari tomonga engashgan bo’lib, chap oyoq ustidan o’tadi va ayni vaqtda uloqtirish tomoniga intiluvchi ba’zi bir boshqa harakatlar ham bo’ladi.
18-rasm Disk uloqtirish texnikasi ketma – ketligi.
19-rasm Disk uloqtirish texnikasi
Disk tutgan qo’lning yoy bo’ylab harakati sezilarli darajada oshadi. Itqitish harakatini bajara turib, uloqtiruvchi yelka kamarini bir zumlik harakat bilan buradi. Diskni chiqarib yuborish vaqtida yelka chizig’i tos suyagi bilan teng tekislikka keladi. O’z navbatida diskni tutgan orqadagi qo’l bu paytda yelka chizig’iga tenglashadi. Diskni chiqarib yuborish, yelka kamarining chapga burilishi tamom bo’lishiga to’g’ri keladi. Tirsak bo’g’inida sal bukilgan chap qo’l yelka kamarining harakatiga qarab, yoy bo’ylab chapga olib boriladi. Uloqtiruvchi chap qo’lini olib borish yelka kamari aylanishining tezlashuviga ko’maklashuvchi oxirgi kuch berish boshlanishida muskullar tarangligini oshiradi. Boshning chap tomonga keskin burilishiga yo’l qo’ymaslik kerak, chunki, bu, odatda, yelka kamarining shoshilinch burilishiga va o’ng qo’lning oxirgi kuch berish oxirida faol harakat qilmay, sudralib qolishiga olib keladi. Diskning oxirgi kuch berishdagi yo’li katta radiusdagi yoy bo’yicha o’tishi kerak. Disk oyoqlar depsinishi tugashi bilanoq uloqtiriladi. O’ng oyoq depsinib turib, bevosita diskning uchib chiqishidan oldin yerdan ko’tariladi va oldinga chap oyoq o’rniga qo’yiladi. Sal bukilgan chap oyoq burilishdan keyin yerga uchidan boshlab qo’yiladi. Dastlab unga bo’lgan bosim kuchining ortishi natijasida u anchagina bukiladi, keyin esa o’ng oyoq bilan birga gavda og’irligini ko’tarib tezgina tiklanadi. Tezroq depsinishda katta ahamiyatga ega bo’lgan oyoqlarning tez almashinishi natijasida chap oyoq disk uchib chiqishi bilan bir vaqtda yerdan ko’tariladi. O’ng qo’l bilan diskni uloqtirish vaqtida uloqtiruvchining diskka ta’sir kuchi yo’nalishi o’zgarishi sababli disk o’z o’qi atrofida chapdan oldinga-o’ngga chizig’i bo’yicha harakat qiladi (89-rasm).
Xulosa
Oxirgi yillarda yengil atletika turlaridan natijalar texnikasi juda ham yuqori darajaga ko’tarilib bormokda.
Yengil atletikaning yoshiga va tayyorgarlik darajasiga yengil atletika turining xususiyatlariga terinerovkaning qaysi davri bosqich ekaniga qarab, mashg’ulotning ayrim tomonlariga esa kamrok, etibor berib, masalan, endi boshlayotgan sportchi yengil atletika va boshqa mashqlar texnikasini uzlashtirishga ko’proq e’tibor berishi umuman jismoniy tayyorgarlikni yaxshilab olishi kerak bo’lsa sport masteri ko’proq yuqori taktik mahoratiga va maxsus jismoniy tayyorgarlikka ahamiyat berishi kerak tayyorlov davri umumiy va maxsus asos xosil qilishiga ko’prok vaqt ajratilsa musobaqalashishi davrida maxsus mashg’ulot ko’proq vaqt beriladi. Yengil atletika yugurish texnikasi.
Bir xil mashqni bajara turib tayyorgarlikning turli tomonlarini bilib olish mumkin. Masalan, sport texnikasi o’rganilayotgan jismoniy va irodali fazilatlar rivojlanadi va tarbiyalanadi. Yengil atletika turlari texnikasi misolida mashqlardan asosiy maqsad o’rgatish bo’lgani uchun, sportchining harakatini boshqara bilish imkoniyatlariga ko’proq talab qo’yiladi. Demak, bu mashk kuprok o’rgatishiga qaratilgan ekan, shunday qilib qaysi biri ko’pligiga qarab mashg’ulotning beshta tomoni ham aytib o’tiladi. Yengil atletika turlari texnikasi mashg’ulotni planlashtirish va o’tkazish paytida mashklarning faqat asosiy ta’siri emas, balki kushimcha ta’sirlanishi xam nazarda tutishi kerak.
Yengil atletika turlari texnikasi jismoniy va irodaviy fazilatlarning takomillashtirishga mashg’ulotning bosh vositalari bo’lib xizmat qiladigan yengil atletika mashqlarini sistematik bajarib turish yo’li bilan erishiladi. Jismoniy mashqlar 3 ta asosiy guruhga bo’linadi.
Sportchi yengil qaysi turidan ixtisos olayotgan bo’lsa shu turga va shu turning barcha variantlarga xos mashqlar masalan, Yengil atletika turlaridan ya’ni sirtdan ixtisos olayotganda yengil atletikaning bu turiga hamma Yengil atletika yugurishi sur’atini uzgartirib yugurish yugurib kelish yugurishga o’tish va xokazo.
Umumiy rivojlantiruvchi jismoniy mashqlar. Bular ikkita kichik gruppaga bo’linadi. A) Boshqa sport turlaridan olinib (yengil atletikadan, gimnastika turlaridan ogir ogiratletkadan sport o’yinlaridan va boshkalar) umumiy jismoniy rivojlantirish uchun qo’llaniladigan mashqlar bunda o’z sport turining xususiyatlari ham hisobga olinadi. Masalan, yengil atletikaning turlaridan uloqtiruvchi ko’prok og’ir atletikadan yengil atletika turllaridan, sakrashdan foyda topsa, uzoq masofaga yuguruvchi og’irliklar ko’tarib mashq qilishga ozroq ahamiyat beradi, lekin ayrim mashqlar hama yengil atletikachilar uchun shart umumiy chidamlilik va sog’likni yaxshilash uchun kross yuguriladi va kishda korda yuguriladi.
Muskullarini rivojlantirish va mustahkamlash uchun shtangalar bilan mashk kilish, tezkorlik hosil qilish uchun yengil atletika turlari, chakkonlik va harakatni boshkara bilishi kuchaytirish uchun harakatli uyinlarda va gimnastikani va snaryadlarda mashq kilinadi.
Yengil atletika umumiy rivojlantiruvchi tayyorlov mashklari birinchi navbatda yangi boshlayotgan va oz tayyorlangan yengil atletikachilarni umumiy jismoniy rivojlantirishga muljallangan. Shuningdek yengil atletikaning Yengil atletika turlari, xarakatchanlikni oshiradi va sportchi o’z harakatlarini boshqara olishini yaxshilaydi. 3) tanlab olingan sport turiga moslab jismoniy va irodaviy fazilatlarni rivojlantirishga shuningdek texnika va taktikani urgatishga mo’ljallangan maxsus mashqlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
