Farg’ona Politexnika Instituti Kimyo texnologiya fakulteti

Sovitgichlar. Organik reaksiyalarning ko`pi qizdirilganda yoki reaksiyalar qaynatilganda boradi. Shuning uchun aralashmadagi komponentlar bug`lanib chiqib ketmasligi uchun reaksion aralashma solingan idishga qaytarma sovitgich ulanadi. Odatda laboratoriya praktikasida shisha sovitgich ishlatiladi. Bug` kondensasiyalanib, reaksion aralashmaga qaytib tushishi uchun sovitgich idishga qaytarma qilib ulanadi. Eng oddiy qaytarma sovitgich havo sovitgichi bo`lib, u oddiy uzin shisha naydan yasaladi. Bunday sovitgich qaynash temperaturasi 1500 C dan yuqori bo`lgan moddalar bug`ini suyuqlikka aylantirish uchun ishlatiladi. qaynash temperaturasi 1500C dan past bo`lgan moddalarning bug`larini suyuqlikka aylantirish uchun suv bilan sovitiladigan turli shakldagi sovitgichlardan foydalaniladi. Libix sovitgichi eng ko`p ishlatiladigan sovitgichdir. Sharikli sovitgichning ichi shar shaklidagi qabariqlardan iborat bo`lib, sovitish xususiyati boshqa sovitgichlarnikiga nisbatan ortiq bo`ladi. Sovitgichdagi suv oqimi sovitgichning ulanadigan qismidan yuqoriga qarab, yani kondensatga qarshi oqishi kerak. Suyuq aralashmalarni bir-biridan ajratishda, erituvchilarni haydashda, moddalarni haydash yo`li bilan tozalashda haydalayotgan bug`lar sovitgichda qisilib, sovib suyuqlikka (kondensasiyalanadi) aylanadi va sovitgichdan chiqayotgan suyuqlik yig`ib olinadi.

•