Farmatsevtik xodimlar nomenklaturasi va shtatlari

---

FARMATSEVTIK XODIMLAR NOMENKLATURASI VA SHTATLARI. 
REJA: 
8.1. Farmasevtika faoliyati, kadrlar lavozim nomenklaturasi, shtatlari. 
8.2. Farmasevt kadrlarga qo‘yiladigan zamonaviy talablar, kasb tavsifnomasi. 
8.3. Dorixona xodimlari uchun sanitar-gigienik talablar 
Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni tayyorlash, shuningdek ularni saqlash, 
ularning sifatini nazorat qilish hamda ularni rasmiylashtirish O‘zbekiston 
Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi belgilaydigan tartibda dorixonalar 
tomonidan amalga oshiriladi. 
Yuqorida keltirilgan farmasevtika faoliyati yo‘nalishlariga muvofiq O‘zbekiston 
Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 2009 yil 20 maydagi №157 son 
buyruq bilan farmasevt kadrlar lavozim nomenklaturasi va lavozim nizomlari 
tasdiqlangan.
1-jadval 
Farmasevt kadrlar lavozim nomenklaturasi 
Kategoriya
Lavozim nomi
Rahbar xodimlar
Dorixona mudiri 
Dorixona mudiri muovini
Dori vositalarini ulgurji savdosini amalga 
oshiruvchi omborxona mudiri
Dori vositalarini ulgurji savdosini amalga 
oshiruvchi omborxona mudir muovini
Farmasevtika 
tashkilotlarining 
bo‘lim 
boshliqlari 

---

Oliy farmasevtika ma'lumotiga ega 
bo‘lgan mutaxassislar
Farmasevt
Farmasevt-texnolog 
Farmasevt-analitik
Farmasevt-kosmesevt
Farmasevt muhandisi
Biotexnolog
Klinik farmasevt 
O‘rta maxsus ma'lumotli farmasevt 
kadrlar
Farmasevt assistenti
Yordamchi xodimlar
Qadoqlovchi
Sanitar yuvuvchi 
Oliy va o‘rta maxsus ma'lumotiga ega bo‘lgan farmasevt kadrlar 3 bosqichga ega 
bo‘lgan kvalifikasion kategoriyaga ega bo‘lishi mumkin.Malakaviy toifa 5 yil 
muddatgacha amalda bo‘lib, so‘ngra uni qaytadantasdiqlash zarur. 
Malakaviy toifa farmasevt kadrlar attestasiyasi natijalariga ko‘ra beriladi. 
Attestasiya jarayonida ishtirok etish farmasevt kadrlarning ihtiyoriga ko‘ra amalga 
oshiriladi. Malakaviy toifa olishni hohlagan mutaxassislar Sog‘liqni saqlash 
vazirligi qoshidagi attestasiya komissiyasiga ariza bilan murojaat qiladilar va 
oxirgi 3 yildagi faoliyat bo‘yicha hisobot topshiradilar. Attestasiya komissiyasi 
xulosasiga ko‘ra farmasevt kadrlarga kategoriya berilgani to‘g‘risida guvohnoma 
taqdim etiladi. 
Farmasevtika tashkilotlarida (dorixonalarda) farmasevt kadrdan tashqari faoliyat 
yuritish uchun ma'muriyat-boshqaruv (bosh buxgalter, buxgalter, kassir) va 
yordamchi xodimlar (qadoqlovchi, sanitar yuvuvchi), shuningdek, xizmat 
ko‘rsatuvchi (farrosh, yuk tashuvchi, xaydovchi)lar ham shtat jadvaliga kiritilishi 
lozim. 

---

 Farmasevt kadrlarga qo‘yiladigan zamonaviy talablar, kasb tavsifnomasi 
Respublikamizda jadal sur'atlar bilan rivojlanib borayotgan farmasevtika sohasi 
farmasevt kadrlar malakasiga qo‘yiladigan talabni ham ko‘rib chiqishni dolzarb 
vazifa qilib qo‘ydi. Farmasevtika sohasidagi kadr buyurtmachilari va 
iste'molchilari bugungi kunda bitiruvchi nafaqat farmasevtikaga oid bilim va 
ko‘nikmalarga ega bo‘lishini balki, muloqat psixologiyasi, axborot texnologiyalari, 
xorijiy tillarni bilishini ham talab etmoqdalar. 
O‘z navbatida farmasevt kadrlarning kvalifikasion tavsifnomasi ham, zamon 
talabiga muvofiq o‘zgarib bormoqda. 
Respublikamizda farmasevt kadrlar bilan ta'minlovchi yagona OTM – Toshkent 
farmasevtika institutida bugungi kun amaliyoti talablari asosida yangi ta'lim 
yo‘nalishlari, mutaxassisliklar tashkil etilmoqda, fan dasturlari muntazam 
yangilanib borilmoqda. Ushbu jarayonda zamonaviy texnologiyalar, boshqaruv 
tizimi, tahlil uslublarining rivojlanib borishi, ta'lim standartlarini ham 
takomillashtirishni taqazo etmoqda. 
O‘z navbatida, O‘zbekiston Respublikasining “Ta'lim to‘g‘risida”gi Qonuniga 
muvofiq Kadrlar tayyorlash milliy dasturi maqsadlarini ro‘yobga chiqarish, 
mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning istiqbollari, jamiyat ehtiyoji, fan, 
texnika va texnologiya yutuqlari, kadrlar tayyorlash borasida xalqaro rivojlanish 
tendensiyalaridan kelib chiqib, iqtisodiyot sohalarining modernizasiyalashuv 
sharoitida kadrlar iste'molchilarining talablarini oliy ta'lim tizimi mazmuniga 
tezkor joriy etilishiga tegishli sharoitlar yaratish, oliy ta'lim davlat ta'lim 
standartlarini xalqaro amaliyotdagi akademik standartlar bilan uyg‘unlashtirish 
hamda ularning uzviyligini ta'minlash maqsadida, Vazirlar Mahkamasining “Oliy 
ta'limning Davlat ta'lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida” 2001 yil 16 
avgustdagi 343-son qaroriga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi. Unga ko‘ra 
respublikamizdagi barcha ta'lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklar uchun malaka 
talablari va bilim sohalari bo‘yicha Davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish 
belgilandi. 
Yangi me'yoriy hujjatlarda farmasevtik yordam masalalariga ham alohida urg‘u 
berilmoqda. Bugungi kun dorixona farmasevtika amaliyotini samarali tashkil qilish 
uchun mutaxassisdan o‘z faoliyatida aholiga nafaqat tayyor dori vositalarini sotish 
bilan shug‘ullanishi, balki yuqori malakali farmasevtik yordam ko‘rsatish 
ko‘nikmalariga yetarli darajada ega bo‘lishi talab etilmoqda. Axborot 
texnologiyalari va unga bog‘liq ravishda servis xizmatlarini jadal rivojlanib borishi 

---

yaqin istiqbolda dori vositalari iste'molchiga yetkazishni Internet tizimi orqali 
amalga oshirilishi kutilmoqda. 
Farmasevtika sohasining yana bir dolzarb muammolardan biri – dori vositalardan 
oqilona foydalanishdir. Ma'lumki, bugungi kun dunyo bozorida 350 ming xil dori 
vositalari mavjud bo‘lib, Yevropada bu ko‘rsatgich 25 mingga, O‘zbekistonda 7 
mingga yaqin. Ushbu ummondan foydalanishda nafaqat iste'molchi bemor, balki 
dori vositasini savdo nomi bilan yodga olgan tibbiyot xodimlari tomonidan xam 
ko‘plab xatoliklarga yo‘l qo‘yilishi kuzatilmoqda. Shuning uchun dori vositalari 
muomalasi (mutanosibligi, ta'siri aks ta'siri, genetik mosligi) bo‘yicha 
farmasevtlarda yetarli darajada bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish maqsadida, 
tibbiy biologik fanlarning dasturlari takomillashtirilmoqda. Ayniqsa, klinik 
farmasiya ta'lim yo‘nalishi bitiruvchilarida ushbu vazifalarni chuqur 
o‘zlashtirishga alohida urg‘u qaratilgan. Quyida dori vositalari muomalasidagi 
statistik ma'lumotlar buning tasdiqlovchi omili sifatida keltirildi: 
• 
AQShlarida har yili dori vositalarining nojo‘ya ta'siri natijasida 3,5-8,8 mln. 
bemor gospitalizasiya qilinmoqda, bu esa 100 mingdan ziyod bemorni hayotdan 
bevaqt ko‘z yumishiga olib kelmoqda. 
• 
Fransiyada bir yilda 1,3 mln. bemor dori vositalarining nojo‘ya ta'siridan 
jabrlanganliklari qayd etilgan, ulardan 33% jiddiy jabrlangan va 16% 
gospitalalizasiya qilingan, 1,4% o‘lim bilan yakunlangan. 
• 
Germaniyada dori vositalari nojo‘ya ta'siri natijasida qayd etilgan bemorlar 
soni har yili 10-15%ga ko‘payib bormoqda. 
• 
Jahon SSTning rasmiy xabarnomasiga ko‘ra AQShda 20%, Yevropaning 8 
ta davlatida 19,8%, Italiyada 25% holatlarda bemorlarning klinik holatiga mos 
bo‘lmagan dori vositalari tayinlanganligi qayd etilgan. 
• 
Rossiyada 36% bemorlarga kerak bo‘lmagan dori vositalari 2,5% 
bemorlarga mumkin bo‘lmagan dori vositalari tayinlanganligi va 31% bemorlarga 
zarur bo‘lgan dori vositalari tayinlanmaganligi qayd etilgan. 
• 
Turli xil davlatlarda sog‘liqni saqlash uchun ajratilgan mablag‘ning 5%dan 
17%gacha bo‘lgan xajmi, aynan dori vositalarining nojo‘ya ta'sirini davolash 
uchun sarflanayotgani qayd etilgan. 
Hukumatimiz 
tomonidan 
sanoat 
farmasiyasini 
rivojlantirish 
masalasini 
mamlakatimiz 
ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiyotida 
ustuvor 
vazifalardan 
deb 
belgilangan. Ushbu yo‘nalishda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 

---

tomonidan aholini mahalliy xom ashyolar asosida bezarar, sifatli va arzon dori 
vositalari bilan ta'minlash borasida qator qarorlar qabul qilingan. 
Nazorat savollari 
1. Farmatsevtika faoliyati, kadrlar lavozim nomenklaturasi, shtatlari. 
2. Farmatsevt kadrlarga qo‘yiladigan zamonaviy talablar, kasb tavsifnomasi. 
3. Dorixona xonalari va jihozlariga qo‘yiladigan sanitar tartib qoidalari 
4. Dorixona xodimlari uchun sanitar-gigienik talablar