|
Forex bozori tarixi
Biz sizni o'limgacha zeriktirmoqchi emasmiz, ammo forex tarixidan xabardor bo'lishingiz shaxsiy forex ma'lumotlar bazasi uchun juda muhim; u qanchalik uzoqqa bordi va u qanchalik tez o'sib bormoqda! Tarixiy adabiyotda katta depressiya 1931 yilda oltin standartning bekor qilinishi bilan bir qatorda zilzila yoki vabo sifatida namoyon bo'ladi, bu valyuta bozori faoliyatida qorong'u muhitni qoldirdi.Oltin standarti zahiradagi oltin miqdoriga bog'langan har qanday valyutani tasvirlash uchun ishlatilgan, masalan, agar sizda bitta AQSh dollaringiz bo'lsa, uni istalgan davlatga olib borib, belgilangan miqdorda oltinga sotishingiz mumkin edi! AQShda o'rtacha 20,67 dollar sizga yiliga 1 untsiya oltin olib keldi. 1931-yildan 1945-yilgacha boʻlgan 14 yillik davr mobaynida fiat, tayanch boʻlmagan qogʻoz pullar hukmronlik qildi, bu esa mamlakatdan mamlakatga katta iqtisodiy nomutanosibliklarga olib keldi va Birinchi jahon urushi boshlanishiga asosiy hissa qoʻshdi.Bozor 1931 yildan 1970 yilgacha tez sur'atlarda evolyutsion o'zgarishlarni boshdan kechirdi, bu o'sha paytda jahon iqtisodiyotiga katta ta'sir ko'rsatdi. Foreks bozori 1971 yilda to'liq tashkil etilgan, ammo o'rta asrlardan Birinchi jahon urushigacha bo'lgan davrda u nisbatan barqaror edi va unchalik spekulyativ faollikni yoki investorlarning qiziqishini jalb qilmadi. Faqat Ikkinchi Jahon Urushidan keyin bozorlarda o'zgaruvchanlik ko'tarila boshladi va spekulyativ faollik o'n barobar oshdi!Taxminan 1963 yilda yangi federal zaxira qog'ozlari ("qonuniy pul" bilan to'lash va'dasisiz) hech qanday kafolatsiz va hech qanday qiymatsiz chiqarilgandan so'ng, hukumat siyosatidagi o'zgarishlar kiritildi! Ikki yil o'tgach, 1965 yilda kumush barcha tangalardan butunlay chiqarib tashlandi. Lindon Jonson 1965 yildagi tangalar to'g'risidagi qonunni imzoladi, u 173 yil oldin Jorj Vashington tomonidan o'rnatilgan barcha oldingi qonunlarni bekor qildi. Sanoati rivojlangan yirik davlatlarning valyutalari erkin sotuvga chiqdi va shuning uchun ular uchun faol sotiladigan valyuta bozorida belgilangan narxlarga bo'ysundi. Spekulyatorlar va investorlar katta qiziqish uyg'otganligi sababli, likvidlik doimiy ravishda o'sib bordi va narxlar har kuni o'zgarib turdi.
1980-yillarning boshlarida telekommunikatsiya va kompyuter sanoati rivojlanib, jahon moliyaviy bozorlarini butun dunyo bo'ylab o'sishga undadi. Keyin barcha bozorlar vaqt zonasi va kun vaqtidan qat'iy nazar hamma uchun ochiq bo'ldi. Savdo faqat texnologik, kommunikativ va siyosiy yutuqlarning kombinatsiyasi orqali amalga oshirildi, barcha diagrammalar qog'ozda qo'lda bajarilishi kerak edi, barcha savdo buyurtmalari esa telefon orqali bajarilishi kerak edi!Forex bozoridagi operatsiyalar 1980-yillarning boshlarida kuniga qariyb 68 milliard dollardan 2006-yilda kuniga 3 trillion dollardan oshdi, garchi u 1990-yillarga qadar keng miqyosda elektron savdoga aylanmadi. Bugungi kunda Forex bozori 2016 yilda 5 trillion dollardan oshib ketadi va kundan-kunga o'sib bormoqda, chunki tobora ko'proq intiluvchan chakana savdogarlar bozorni daromadli salohiyati bilan bir qatorda kashf qilmoqdalar.Internetning texnik taraqqiyoti va butun dunyo bo'ylab mavjud bo'lgan ko'plab brokerlar tufayli, asosiy zamonaviy valyutalar boshqa valyutalardan mustaqil ravishda harakatlanadi va buni istagan har qanday shaxs tomonidan sotiladi. Bu so'nggi paytlarda banklar, to'siq fondlari, brokerlik uylari va jismoniy shaxslar tomonidan spekulyatsiya oqimiga sabab bo'ldi. Markaziy banklar vaqti-vaqti bilan valyutalarni kerakli darajaga ko'chirishga urinishda intervensiyaga kirishadi. Biroq, bugungi forex bozorlarini harakatga keltiruvchi asosiy omil talab va taklifdir.
"Ba'zi odamlar Federal zaxira banklarini Amerika hukumatining institutlari deb o'ylashadi. Ular davlat idoralari emas. Ular shaxsiy kredit monopoliyalari bo'lib, o'zlari va chet ellik firibgarlari manfaati uchun Qo'shma Shtatlar xalqini o'lja qilmoqdalar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
