G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I

Muаlliflаr 
 

---

4 
 
K I R I S H 
Geodeziya va marksheyderlik ishi fani Konchilik ishi yo`nalishi 
talabalargaYer yuzasida bajariladigan geodezik va marksheyderlik dala ishlarida 
olib boriladigan o’lchash ishlari, hisoblash ishlari va hisoblashlar natijasida 
yaratiladigan planlar, xaritalar va profillar haqida ma`lumot beradi.O`lchashlar 
xilma-xil bo’lib, unda yer yuzining quyidagi elementlari: yer yuzida chiziqlar 
uzunligi, chiziqlar orasidagi gorizontal va vertikal burchaklar, yer yuzidagi 
nuqtalarning boshlang’ich nuqta deb qabul qilingan nuqtaga nisbatan balandligi 
o’lchanadi. Bu o’lchashlarda xilma-xil asboblar: teodolit, nivelir, taxeometr, 
dalnomer, svetodalnomerlar ishlatiladi. Geodezik o’lchashlardan foydalanib biror 
amaliy yoki ilmiy masalani yechishda o’lchash natijalari matematik jihatdan ishlab 
chiqiladi, ya’ni hisoblash ishlari bajariladi; hisoblash natijasida yer yuzidagi 
nuqtalarning bir-biriga nisbatan o’rni aniqlaniladi. Geodezik o’lchashlar grafik 
rasmiylashtirilib, yer yuzining qog’ozda kichraytirilgan tasvirlari, topografik karta, 
plan va profillari chizib tayyor qilinadi. Geodezik o’lchashlardan foydalanib 
Yerning shakli va kattaligi aniqlanadi. Umuman, xalq xo’jaligining konchilik
sohasida, xilma-xil amaliy masalalarni yechishda geodezik va marksheyderlik 
o’lchashlar bajariladi. 
Geodezik va marksheyderlik o’lchashlar yer yuzidagina emas, balki yer 
bag’rida, dengiz sathida va fazoda ham olib boriladi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
1- BOB. GEODEZIYA FANI, UNING VAZIFALARI VA XALQ 
XO`JALIGIDAGI O`RNI