Gaznachilikda byudjet tasnifidan foydalanish va faoliyatning xorijiy tajribalari. Reja: Byudjet tuzilmasi

Byudjet tizimi tuzilmasining prinsiplari:

Yagonalik - Byudjet tasnifi, byudjet hujjatlari shakli, byudjet jarayoni, xarajatlarni moliyalashtirish tartibi, buxgalteriya hisobi, huquqiy hujjatlarning yagonaligi;

To‘liqlik - Byudjet va byudjetdan tashqari jamg‘armalarning daromadlari va xarajatlari majburiy tartibda va to‘liq aks ettiriladi.

Haqqoniylik - Byudjet daromadlari va xarajatlari ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning prognoz ko‘rsatkichlari asosida hisob-kitobning haqqoniyligi.

Oshkoralik - Byudjet loyihasining kurib chiqilishi va qabul qilinishi, ijrosi natijalari ommaviy axborot vositalarida o‘z aksini topishi.

Mustaqillik - Davlat va mahalliy hokimiyat organlari mustaqil byudjetni shakllantiradi va ijro etadi.

Byudjet tizimining asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:

byudjet tasnifi tizimi, hisob-byudjet hujjatlari va byudjet jarayoni tuzilishining yagonaligi;

byudjet tuzilishining O‘zbekiston Respublikasi ma’muriy-hududiy tuzilishiga muvofiqligi;

turli darajadagi byudjetlarning o‘zaro bog‘liqligi;

Davlat byudjeti balansliligi;

davlat daromadlarini aniq manbalar bo‘yicha va xarajatlarini yo‘nalishlari (moddalari) bo‘yicha rejalashtirish;

Davlat byudjeti xarajatlarini byudjetdan ajratiladigan tasdiqlangan mablag‘lar doirasida va xarajatlar smetalarida ko‘rsatilgan maqsadlarda amalga oshirish;

barcha darajadagi byudjetlarning mustaqilligi.

1. 
   Byudjet tizimi bo‘g‘inlari o‘rtasidagi munosabatlar quyidagichadir:
   

Byudjetlararo munosabatlar – O‘zbekiston respublikasi respublika byudjeti, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri byudjeti, shuningdek tumanlarning mahalliy byudjetlarini o‘rtasida byudjet jarayonida sodir bo‘ladigan munosabatlar majmuidir

Davlat byudjeti mablag‘lari turli darajadagi byudjetlar o‘rtasida quyidagi yo‘llar bilan qayta taqsimlanadi:

• 
  yuqori byudjetlardan quyi byudjetlarga byudjet dotatsiyalari va byudjet subvensiyalari berish;
  
• 
  byudjet ijrosi jarayonida paydo bo‘lgan o‘zaro hisob-kitoblar bo‘yicha mablag‘larni yuqori byudjetdan quyi byudjetga, shuningdek quyi byudjetdan yuqori byudjetga yo‘naltirish;
  
• 
  byudjet ssudalari ajratish.