Geografik kartalarning tiplari. Analitik kartalar. Kompleks kartalar. Sintetik kartalar



Download 14,7 Kb.
Sana25.02.2022
Hajmi14,7 Kb.
#463885
Bog'liq
Mustaqil ish


Geografik kartalarning tiplari. Analitik kartalar. Kompleks kartalar. Sintetik kartalar.
Kartalarni tiplariga ko‘ra tasniflashda, odatda, ularning mavzui kengligi (qamrovi), kartaga olinayotgan hodisalarni ilmiy tadqiq etish usullari, mazmunini umumlashtirish darajasi, kartografik informatsiyaning obyektivligi va amaliy yo‘naltirilganligi asos qilib olinadi. Kartalar mavzuining kengligi bo‘yicha umumiy va xususiy yoki sohaviy kartalarga boiinadi. Umumiy kartalarda nisbatan ancha keng mavzu tasvirlanadi. Masalan, umumiy iqlim kartasida asosiy meteorologik elementlarning hammasi, chunonchi havo harorati, yog‘in-sochin, shamol va bosim to‘liq tasvirlangan bo`ladi. Shuningdek, umumiy sanoat kartasida sanoatning barcha yetakchi tarmoqlari (sohalari) tasvirlangan bo‘ladi. Xususiy kartalarda esa, ancha tor mavzu tasvirlangan bo`ladi. Masalan, xususiy iqlim kartasida yuqorida ko`rsatilgan asosiy meteorologik elementlarning har biri alohida-alohida tasvirlangan bo`ladi. «Sohaviy karta» termini ko‘proq sotsial- iqtisodiy mavzuda tuzilgan kartalarga nisbatan qo‘llaniladi. Masalan, sanoat, qishloq xo‘jaligi, transport, xizmat ko‘rsatishning alohida soha (tarmoq)larini tavsiflovchi kartalar.
Mavzuning kengligi tushunchasi demak, kartalami umumiy yoki xususiyga kiritish m a’lum darajada nisbiy hisoblanadi. Dehqonchilik kartasi yoki alohida texnika ekinlari kartalari qishloq xo‘jaligi kartasiga nisbatan sohaviy hisoblanadi. Kartalar ularda tasvirlanayotgan hodisalarni ilmiy tadqiq etish usuliga bog'liq holda analitik va sintetik kartalarga bo`linadi. Analitik kartalar hodisalarning (jarayonlarni) ayrim tomonlarini yoki xususiyatlarini, bu hodisalarning boshqa tomonlari yoki xususiyatlari bilan aloqalari o‘zaro bog`liqligini hisobga olmagan holda butundan ajratib ko‘rsatadi. Havo harorati, shamollar, yog‘in-sochinlar yoki balandlik mintaqalari, yonbag‘rlarning qiyaligi, parchalanib ketganiigi ana shunaqa kartalardir. Ular iqlim, relyefning ayrim xususiyatlarini alohida qayd etadi. Aksincha, sintetik kartalar kartaga olinayotgan hodisalar haqida to‘liq tasavvur beradi, ularda ushbu hodisalarning o‘ziga xos komponentlari, xususiyatlari, ichki va tashqi aloqalari hisobga olinadi hamda ularni integral tavsiflari beriladi, lekin bularning har birini kartada alohida aniq va analitik tarzda ko‘rsatmaydi. Landshaft kartalari, iqlim rayonlashtirish kartalari ana shunaqa kartalardir. Ularda qator ko‘rsatkichlarning majmui asosida (harorat, yog‘in-sochinlar, ularni bir yillik o‘zgarishi va boshqalar) iqlimiy jihatlar ajratiladi. Hodisalarning bir qancha xususiyatlarini birgalikda yoki bir qancha o‘zaro bog‘langan hodisalarni, lekin ularni har birini alohida o`zining ko‘rsatkichida ko‘rsatadigan kompleks kartalar alohida toifani tashkil etadi. Bu, aytish mumkin, ko‘p sohaviy kartalardir. Masalan, sinoptik kartalar, topografik kartalar va boshqalar. Kartalar, ularni tuzishda foydalaniigan informatsiyaning obyektivligi va amaliy yo`naltirilganligiga ko'ra hujjatii kartalarga, xulosa chiqarish, muayyan bir fikrga kelish asosida tuzilgan xulosa karlalariga. shuningdek, gipotetik, tendensioz, amaliy, baholash, tavsiyanoma va prognoz kartalari va boshqa kartalarga bo‘lish mumkin.
Download 14,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish