Gidro va yun aulos naycha suyuqliklarning muvozanat va harakat shartlari

---

Gidravlika
Gidravlika
(gidro... va yun. aulos — naycha) — suyuqliklarning muvozanat va harakat shartlari
qonunlarini oʻrganish va shu qonunlardan foydalanib, gidrotexnikaning amaliy masalalarni hal
qilish bilan shugʻullanadigan fan. Gidrotexnika inshootlari, gidravlik mashinalar, yerni quritish va
sugʻorish, gidroenergetika, gidromexanizatsiya, suv bilan taʼminlash va kanalizatsiya kabi
muhandislik masalalari bilan shugʻullanadi (ilgari G. ning asosiy vazifasi suvning quvurlardagi
harakatini oʻrganish boʻlgan). G. gidrostatika va gidrodinamikaga boʻlinadi. Gidrostatika
suyuqpiklarning muvozanat shartlarini va ular bilan tutashgan qattiq jismlarga taʼsirini,
gidrodinamika esa suyuqliklarning harakat qonunlarini va ular bilan tutashgan qattiq jismlarning
oʻzaro taʼsirini oʻrganadi. G. nazariy mexanikaga asoslangan. U 17-asr oxiri va 18-asr boshlarida
mustaqil fan sifatida rivojlana boshladi. Bu sohada I. Nyuton, D. Bernulli, M. V. Lomonosov, L.
Eylernnpt xizmati katta. Rus olimi N. Ye. Jukovskiy 1899 yilda dunyoga mashhur gidravlik zarba
nazariyasini kashf etdi. G.ning asosiy boʻlimlaridan biri filtrlash nazariyasini yaratdi. Texnika va
tabiatda koʻp uchraydigan aralashmalar (suyuqlik, gaz va qattiq jism zarrachalari aralashmalari)
gidravlikasi ayniqsa rivojlandi. Bu sohaga rus olimi F. I. Frankel va oʻzbek olimi X. A. Raxmatulinlar
asos soldi. Koʻp fazali aralashmalar gidravlikasi sohasida Toshkent ilmiy maktabi bunyodga
keldi. Oʻzbek olimi J. F. Fayzullayev quvurlarda harakatlanuvchi aralashmalar masalalari bilan
shugʻullandi, aralashmalar harakatiga oid bir qancha masalalarni nazariy va amaliy jihatdan hal
qiddi. Fanga Raxmatulin-Fayzullayev modeli tushunchasi kiritildi. Umuman suv mexanikasi
masalalarini hal qilish bilan G.dan tashqari gidromexanika ham shugʻullanadi. Gidromexanika,
asosan, qagiy matematik usullarga asoslangan boʻlib, aniq matematik yechim olish uchun oqim
harakati va turini, hatto suyuqliklarning fizik xossalarini ham soddalashtirib qaraydi. G. nazariy
mexanika qonunlariga va tajribadan olingan sodda formulalarga amal qilib, texnika masalalarini
aniq hal qilishga intiladi
[1]
.
Adabiyotlar

---

 
Soʻnggi tahrir 10 kun avval
 
PlanespotterA320
 tomonidan amalga oshirildi
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gidravl
ika&action=edit)
 
Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
 
Bu andozani 
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
Bu maqolada 
boshqa til boʻlimlariga ishorat
 yoʻq. 
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.
1. 
Shlangi asoslarini tushunish (https://smart69.ru/stati/361-osnovy-gidravliki)
"
https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Gidravlika&oldid=2548254
" 
dan olindi

---