Giyohvandlik-deviant xulqning namoyon bo'lish shakli sifatida

Giyohvandlik-deviant xulqning namoyon bo'lish shakli sifatida.
309-guruh talabasi
ABDULLAYEVA MADINA
Giyohvandlik tushunchasi. “ Giyohvandlik” deganda, eyforiya holatini keltirib chiqaruvchi moddalarga ishtiyoqtushuniladi. Eyforiya \aqiqiy ahvolga mos kelmagan holda kayfiyatning ko‘tarinki bo‘lishidir. Giyohvand moddalarni iste'mol qilish nafaqat alo\ida shaxsga, balki jamiyatga ham zarar keltiradi.
Ijtimoiy tibbiy sohada giyohvand moddalarni iste'mol qilishning ikki turi mavjud:
1) giyovhand moddalarni iste'mol qilishni o‘z ixtiyori bilan chek quyishi mumkin bulgan holat,
2) shu ishni qilishga qurbi yetmaydigan holat.
Giyohvandlikni ijtimoiy pedagogik yo‘nalishda o‘rganish, uni giyohvandlikka jismoniy yoki ruhiy tobelik bilan xarakterlanadigan deviant xulq-atvor shakli ekanligini aniqlash mumkin.
Giyohvandlikni ijtimoiy pedagogik yo‘nalishda o‘rganish, uni giyohvandlikka jismoniy yoki ruhiy tobelik bilan xarakterlanadigan deviant xulq-atvor shakli ekanligini aniqlash mumkin. Bu tobelik bolani jismoniy va ru\iy qolsizlanishga hamda ijtimoiy dezadaptatsiyaga olib keladi.
Giyovhdnddikning turlaridan biri taksikomaniya xisoblanadi. Taksokomaniyada giyovhand modda o‘rniga, organizmga benzin, kerosin, bo‘yokushr kabi maishiy kimyo vositalar qidpanadi.
Taksokomanlar, odatda, 13-4 yoshli o‘smirlar bo‘lib, ular o‘z organizmlarining zaharlanishi oqibatlarini tushuna olishmaydi. Taksokomaniyaning xavfi shundaki, bolalar organism za\arlanyshi natijasida nobud bo‘lishadi yoki shunga olib boruvchi harakatlar sodir etishadi.
Taksokoman tirik qolgan takdirda ham, uning organizmiga zaharli moddalarning ta'siri juda yomon oqibatlar — nogironlik, ak^i norasolikka olib keladi.
Giyohvanddik hozirgi kunda quyidagi sabablarga ko‘ra jiddiy muammo hisoblanadi:
1) o‘smir yoshidagi giyohvandlarning ommaviy ko‘payishi;
2) qimmat turuvchi va kuchli ta'sir ko‘rsatuvchi narkotik modsalarni iste'mol qilishning keng tarqalishi;
3) giyohvand bolalar va o‘smirlar ijtimoiy maqomining o‘zgarishi.
Noxush oilalarda voyaga yetgan farzandlar bilan bir qatorda, hozirgi kunda giyohvand bolalar va o‘smirlar safi yuqori daromadli oilalar farzandlari bilan to‘lib bormokda. Bu oilalardagi o‘smirlarning moliyaviy erkinligi axloqiy me'yorlari yuqori bulmagan alohida yoshlar submadaniyatini shakllantirishga olib kelib, ularda yetakchi qadriyat vazifasini erkin vaqt o‘tkazish bajaradi. Giyohvand moddalar esa muayyan \ayot tarzining xususiyati hisoblanadi.
Bugungi kunda, garchi bir dozasi uchun yuqori narx belgilansa-da, kokoin, geroin, “ ekstazi” tabletkalari kabi giyohvand moddalarni iste'mol qilish katta xavf tug‘dirmoqda.
Birinchi iste'mol qilish bosqichi “ yarim giyo\vandlik” bosqichiga aylanib, unda o‘smir turli narkotik moddalarni qayta-qayta iste'mol qila boshlaydi. Turli narkotiklarni iste'mol qilgan o‘smir ularning ichidan birini tanlab oladi.
Chunki kerakli narkotik turi tanlangach, giyohvandning avval ruhiy, so‘ngra jismoniy tobeligi boshlanadi. O‘smirlik davrining qiyinchiliklari haqida yuqorida to‘xtab o‘tilgan edi. O‘smir gurux^ar o‘z xususiyatlariga ega bo‘lib, ularga kattalarning g‘amxo‘rligiga qarshi chiqish hamda tengdoshlar bilan guru\larga birlashish kabi xulq-atvor reaksiyalari hos.
Uning shaxsiyatiga esa quyidagi turli omillar ta'sir qiladi:
a) biologik omillar: kasallik, charchoq munosabati bilan giyohvand moddalar qabul qilish;
b) ruhiy: eyforiya qolatini boshdan kechirishga qiziqish, o‘zini namoyon qilishga intilish, ijobiy ijtimoiy qiziqishlarning yo‘odigi, ruhiyatning buzilishi;
Yoshlar giyohvandigi bilan shug‘ullanayotgan pedagoglar va olimlar o‘smirlarning giyohvand moddalarni iste'mol qilishlari sabablari haqida o‘z nazariyalarini ilgari surmoqdalar. Bu nazariyalarning mazmuni va nomlanishi, ular qaysi omillarni eng muhim, deb hisoblashlariga ko‘ra aniklanadi.
E'tiboringiz uchun rahmat.