Guk qonuni. Tashqi yuklanmalarni qo`yish usuli, sterjenlar shakllarining kuchlanish va deformatsiyalarga ta'siri



Download 6,47 Mb.
bet2/3
Sana28.04.2022
Hajmi6,47 Mb.
#586562
1   2   3
Bog'liq
1404476686 53745

Tayanch iboralar: Potensial energiya, cho`zilish diagrammasi, siqilish diagrammasi, cho`zuvchi kuch, siquvchi kuch, bajarilgan ish.
Jismga quyilgan tashqi kuchlar o`zlari hosil qilgan kuchlanishlarda ish bajaradilar. Bu ish jismda deformatsiyaning potensial energiyasi ko`rinishida to`planadi. Kuch ta'siri olingangach, to`plangan energiya hisobidan jism o`zining dastlabki o`lchamlarini tiklaydi.
P kuch bilan miqdoriga cho`zilgan prizmatik sterjenni ko`rib chiqamiz; Kuch brusga asta-sekin O dan boshlab, P miqdorigacha quyilagi va deformatsiyaning potensial energiyasiga teng bo`ladi.
A= I
Cho`zuvchi kuch O dan P gacha o`zgarish jarayonida uning qandaydir P1 qiymatida brusning cho`zilishi ga teng bo`lsin (1 –rasmga,a) P1 kuchga dP1 orttirma beramiz unda cho`zilish qiymatga ortadi.
Bu ko`chishda P1 kuch bajargan elementar ish quyidagiga teng bo`ladi.
d A=P1d ;
(1-rasm, b) da elastiklik deformatsiyalar chegarasida yuklangan sterjenning cho`zilish diagrammasi ko`rsatilgan P1d qiymat diagrammasining quyi shtrixlab qo’yilgan ensiz polosasi yuziga teng.
d A=d ; A= d ;
rasm
Ish (potentsial energiya ham) elastik deformasiyalar chegarasida uchburchak ko`rinishidagi cho`zilish diagrammasi yuzasiga teng bo`ladi.
1
U =A= — P ;
2
Tashqi kuch urniga unga teng bo`lgan N ichki kuch qiymatini va formuladan cho`zilish qiymatini qo`yamiz.

N2


U= ——— ;
ґE F
U= ;
Namunani uzish uchun sarflangan to`la ish, yuqorida elastik deformatsiyalar chegarasida tashqi kuch P ning bajargan ishi mazkur chegaradagi cho`zilish diagrammasining yuziga tengli isbot qilingan edi. Tashqi kuch P ning brusni uzishda bajargan to`la ishi cho`zilish diagrammasining to`la yuziga tengligi ko`rinib turibdi.
Cho`zilish diagrammasining yuzi, quyidagi formuladan topiladi.
A =ґPM у ;
Bu yerda, PМ у - to`g`ri to`rtburchak yuzi;
г­ to`ldirish koeffisienti.

rasm.

Uzilishdagi xaqiqiy nisbiy deformasiya shartli deformasiyadan ancha katta bo`ladi. Masalan, kam uglerodli po`lat uchun shartli deformatsiya 21-33 % bo`lsa haqiqiysi 100 %-200 % ga teng bo`ladi. Taqqoslash uchun 3-rasmda kam uglerodli po`latning haqiqiy va shartli cho`zilish diagrammalari ko`rsatilgan.


Haqiqiy diagramma butun uzunligi bo`ylab shartli diagrammaga nisbatan yuqoridan o`tadi.



rasm.

Siqilishda materiallar «Holatini» o`rganish uchun siqilish diagrammalari quriladi. Materiallarni siqilishga sinash balandligi diametriga teng bo`lgan silindrik namunalarda bajariladi.


Boshqa materiallar uchun kub ko`rinishdagi namunalardan foydalaniladi (yog`och namuna uchun 50 mm, simentit namuna uchun 70 mm, beton namuna uchun 200 yoki 300 mm qabul qilinadi).
Materiallarni siqilishga sinashning o`ziga xos xusisiyatlari bor:
Plastik materiyallar ciqilganda pachoqlanadi, ko`ndalang kesim yuzi kattalashadi, shu bilan birga siquvchi kuch hamda shartli deformatsiya orta boradi. Shunday qilib ularning mustahkamlik chegarasi haqidagi tushuncha o`z fizik ma`nosini yuqotadi. Plastik po`latning cho`zilishdagi va siqilishdagi oquvchanlik chegaralari taxminan bir-biriga teng bo`ladi.
Mo`rt materiallar (cho`yan) siqilganda juda kam deformasiyalanadi, binobarin, sinash boshlanishidayoq, ularning siqilish diagrammasi egri chiziq bilan tasbirlanadi. Cho`yanning siqilish diagrammasi bilah cho`zilish diagrammasi bir-biridan farq qilmaydi. Demak, mo`rt materiallarning siqilish diagrammasi Guk qonuniga bo`ysinmaydi, ammo juda kichik kuchlanishlarga tegishli bo`lgan diagrammaning bir qismi to`g`ri chiziqdan juda oz og`adi. Cho`yan namunalar uning o`qi bilan 45o burchak tashkil qilgan qiya yuzalar bo`ylab eng katta urinma kuchlanish yo`nalishida emiriladi.
Umuman olganda turli konstruksiyalarda ishlatiladigan materiallar ikki guruhga bo`linadi:
1) Plastik materiallar, bularga po`lat, mis, dyurralyuminiy kabi materiallar kiradi. Bunday materiallarsezilarli darajada deformatsiya qoldirib emiriladi.
2) Mo`rt materiallar, bularga cho`yan, beton, g`isht kabi materiallar kiradi. Bumateriallar juda oz deformatsiya qoldirib emiriladi.
Po`lat va cho`yanning siqilish diagrammalarini ko`rib chiqamiz. Ularning cho`zilish diagrammasi tasvirlangan.



Yuklanishning boshlang`ich davrida kam uglerodli plastik po`lat siqishda kuchlanish diagrammasi cho`zilishdagi diagrammaga o`xshash bo`lib, gorizontal qiya to`g`ri chiziqdan iborat. So`ngra diagramma egrilanib, gorizontal juda kichik burchak ostida oquvchanlik uchaskaiga o`tadi.
Siqilishda oquvchanlik maydonchasi cho`zilishdagi kabi aniqlanmaydi.
Siqilishda proportsionallik, elastiklik va oquvchanlik chegaralari taxminan cho`zilishdagiga nisbatan o`xshash.
Cho`zilish va siqilishda diagrammaning to`g`ri chiziqli uchastkalarning og`ish burchaklari bir xil, demak elastiklik modellari ham bir xil



Download 6,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish