Guliston davlat universiteti muqobil energetika

GLOSSARIY.

«A»

Aralashma ishchi hajm - ikki konturli GeoTESda qo‘llaniladi gan suv - ammiakli aralashma.

Absorbent — o‘zi bilan bilan aloqada bo‘lgan suyuq yoki gaz holatidagi muhitdan, ba’zibir boshqa moddalarni yutish xususiyatiga ega bo‘lgan modda.

Absorbsiya — (lotincha «absorbeo-yutaman») absorbent bilan gaz yoki suyuqliklarning bug‘larini eritma hosil bo‘lguncha hajmiy yutish.

Akkumulyatorlar — (lotincha «accumulator - yig‘uvchi») keyinchalik foydalanish uchun energiya yig‘uvchi qurilma.Ko‘p marta foydalaniladigan galvanik elementlar.

Amorf jism — kristall tuzilishga ega bo‘lmagan jism, ya’ni kristallga nisbatan amorf jism-tarkibiga kiruvchi atomlar, molekulalar yoki boshqa zarralar tartibsiz joylashgan

«B»

Biogaz — qishloq xo‘jaligi va maishiy chiqindilardan olinadigan yoqilg‘i

gaz.

Biosfera — atmosferaning pastgi qismi, gidrosfera va litosfera-ning yuqori qismini o‘z ichiga oladigan faol hayot zonasi.

Bioyoqilg‘i — fotosintez va xo‘jalik faoliyati (maishiy chiqindilar, dala ekinlari, yog‘ochlar, loyqa-balchiq cho‘kindilari) tufayli har yili qayta hosil bo‘ladigan-yangilanadigan yoqilg‘i.

Bir konturli GeoTES — geotermal bug‘-suv aralashmasidan ajratib olingan bug‘da ishlaydigan bug‘ turbinali elektrostansiya

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iqlim o‘zgarishi oldini olish to‘g‘risidagi muvaqqat konvensiyasi ( BMTIUMK) — Konvensiya 1992 yil 9 mayda Nyu-Yorkda kabul kilingan vash u yil Rio-De-Janeyroda imzolangan. Uning yakuniy maksadi «atmosferada issikxona gazlari quyuqligani iqlim tizimiga xavfli antropogen ta’sir kursatishga yo‘l



qo‘ymaydigan darajada bir xil saklash»dan iborat. Ushbu konvensiya tomonlarining barcha majburiyatlarini o‘z ichiga olgan.

Bifurkatsiya — nimanidir bo‘linishi yoki ikkiga bo‘linishi.

Blistering — metallning yuzaga yaqin qismida gaz po‘fakchalarining hosil bo‘lishi. Natijada metallning yuza qismida qavariqlar hosil bo‘ladi

«V»

Vodorod — (lotincha «Hydrogenium-N») D.I Mendellevning element-lar davriy tizimidagi birinchi tartib raqamli ximik element, atomining massasi 1,00797 ga teng. Odatdagi sharoitda vodorod-gaz, rangsiz, hidsiz va ta’msiz.

Vodorod energetikasi — vodorod yoqilg‘isini ajratib va undan foydalanish.

«G»

Galvanik element — elektroximik reaksiya hisobiga elektrsizla-nish davrida elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi elektr toki manbai. Galvanik element tarkibiga, elektrlit suyuqligi orqali bir-biri bilan aloqada bo‘luvchi ikkita har xil elektrodlar (biri - oksidlanuvchi, ikkinchisi-tiklovchi) kiradi. Galvanik elementlarning ishlash prinsipi-metallarning elektrolit eritmasi bilan o‘zaro aloqasi natijasida yopiq zanjirda elektr tokining hosil bo‘lish jarayoniga asoslangan.

Gidrid — vodorodning boshqa element bilan ximik qo‘shilishidir.

Gidroenergetika — elektor energiyasini olish uchun suv resurslari- ning mexanik energiyasidan foydalanshi bilan bog‘liq energetika sohasi.

Gidroresurslarning iqtisodiy potensiali — gidroresurslarning elektroenergiya ishlab chiqarish uchun foydalanish mumkinbo‘lgan qismi.