Guliston davlat universiteti, tabiiy fanlar fakulteti, ekologiya va geografiya kafedrasi

suv  transporti 

rayonlararo  xalq  xo’jalik  yuklarini  tashishga 

xizmat qiladi.  

O’zbekistoninng  quvur  transporti  rivojlanib  bormoqda.  Respublika  hududida 

neft  quvuri  dastlab  Chimyon  neft  koni  bilan  Oltiariq  neftni  qayta  ishlash  zavodi 

o’rtasida qurilgan edi. 

Sovet hokimiyati yillarida Farg’ona vodiysida bir qancha neft konlari topilib 

ishga  tushirilgach  bu  konlardan  Oltiariq  va  Farg’ona  neftni  qayta  ishlash 

zavodlariga neft quvurlar orqali keltiriladigan bo’ldi.Respublikamiz  janubida  neft 

konlari  (Lalmikor,  Qumqo’rg’on)  ishga  tushirilishi  bilan  Amudar¸  konidan  Amu 

Zangacha,  Qashqadar¸  viloyatidagi  G’arbiy  Toshloqdan  Qashqadar¸  bekatigacha, 

Shimoliy  O’rtabuloqdan  Oltingugurt  zavodigacha  neft  quvurlari  o’tkazildi.  1992 

yilda Mingbuloq – Oqtosh neft quvuri ishga tushirildi. Buxoro neftni qayta ishlash 

zavodining  ishga  tushirilishi  esa  Ko’kdumaloq  –  Qoravul  bozor  neft  quvurining 

yotqizilishiga olib keldi 

Respublikadagi  elektr  stantsiyalarning  O’rta  Osiyo  elektr  tizimiga  ulanishi 

bilan  trasportnig  yangi  turi  –  elektron  transport  vujudga  keldi.  O’zbekiston  xalq 

xo’jaligini rivojanishida bu transportning salmog’i tobora ortib bormoqda.  

O’zbekistonda birinchi elektr uzatgich liniyasi 1933 yilda GESi bilan Sharqiy 

Toshkent podstantsiyasi orasida qurilgan edi. 1958 yilda Qayraqqum GESi bilan 

Qo’yliq (Toshkent) orasida elektr uzatkich liniyasi qurildi. So’ngra Sirdar¸ GRESi 

– Toshkent, Andijon–To’xtag’ul, Toshkent – GRESi–Shimkent, Tursunzoda–

g’uzor–Sirdaryo orasida elektr uzatkich liniyalari barpo etildi. 

Shunday  qilib,  O’zbekistonning  asosiy  elektr  energiyasi  manbalari  qo’shni 

respublikalar  bilan  birlashtirildi,  ya’ni  O’rta  Osiyo  va  Janubiy  Qozog’iston 

energetika tizimi barpo etildi.  

---

17 

 

 

  

Hozir  O’zbekistonda  15  ming  kilometrdan  ortiq  yuqori  voltli  kuchlanish 

elektr  uzatkich  liniyalari  ishlab  turibdi.Bizga  ma’lumki,  ishlab  chiqarish 

infrastrukturasiga  yana  inshoat  va  qurilmalar,  kommunikatsiya  va  tarmoqlar, 

jumladan elektr uzatish yo’llari, taqsimash tarmoqlari, suv, gaz, neft o’tkazgichlari 

issiqlik trassalari, telefon tarmoqlari va boshqalar kiradi. 

Sanoatni  xududiy  tashqil  etish  va  joylashtirishda  transport  ham  muhim 

ahamiyatga  ega.  Chunki  sanoatning  xomashyo  va  boshqa  vositalar  bilan 

taminlashda,  korxonalar  urtasida  ishlab  chiqarish  aloqalarini  yulga  quyishda, 

mehnat resurslarining erkin harakatida va nihoyat, ishlab chiqarilgan mahsulotlarni 

istemolchilarga  etkazishda  transport  vositalaridan  keng  foydalaniladi.  Janubiy 

O’zbekiston  va  Quyi  Amudaryo  iqtisodiy  rayonining  nisbatan  sust 

rivojlanganligini  kup  hollarda  transport  imkoniyatlarining  uzoq  yillar  davomida 

cheklanganligi bilan ham izoxlash mumkin. Sanoatni rivojlantirish va joylashishiga 

sezilarli tasir etuvchi omillar qatoriga murakkab yunalishga infratuzilma mazmuni 

ham  kiradi.  Asosiy  ishlab  chiqarish  in’fratuzilmasi  (transport-  aloxa  vositalari, 

elektr  uzatish  liniyalar,  suv  bilan  taminlash  tizimlari,  kanallari  imkoniyatlariva 

boshqalar)  va  ijtimoiy  infratuzilma  (  uy-joy,  maorif,  tibbiyot,  sport,  savdo  kabi 

muassasalar)  ga  bulinadigan  bu  majmusiz  joylarda  ishlib  chiqaruvchi  kuchlarini, 

jumladan, sanoatni rivojlantirib bo’lmaydi. 

 

 

 

 

 

 

---

18