Gumanistik psixologiyadagi eki eń zárúrli aǵıs psixoanaliz hám bixeviorizmga alternativ bolıp tabıladı

Gumanistik psixologiyadagi eki eń zárúrli aǵıs - psixoanaliz hám bixeviorizmga alternativ bolıp tabıladı.

Gumanistik psixologiyaning tiykarǵı predmeti - bul shaxs jáne onıń ayriqshalıǵı, insannıń dúnya tájiriybesi hám odaǵı ornın ańǵarıw. Teoriya, eger ol ushın maqul túsetuǵın, dos sıpatında social -psixologiyalıq ortalıqta bolsa, insan óziniń ruwxıy potencialın tolıq ashıp beriwge, barlıq jeke máselelerin sheshiwge tug'ma qábiletke iye degen shamaǵa tiykarlanadı.

Gumanistik psixologiyada analizdiń tiykarǵı predmetleri tómendegiler bolıp tabıladı: eń joqarı bahalar, ózliktiń ózin kórinetuǵın etiwi, dóretiwshilik, muhabbat, erkinlik, juwapkershilik, avtonomiya, psixik salamatlıq, shaxslararo baylanıs.

Gumanistik psixologiyaning rawajlanıwına 20 -ásir ortalarında ózlikshilik úlken tásir kórsetdi. Gumanistik pán barlıq ámeldegi bolǵanlarǵa alternativ jónelis retinde ásir ortalarında payda boldı psixologiyalıq mektepler (biheviorizm, personalizm hám psixoanaliz), óz jeke kontseptsiyasın jáne onıń rawajlanıw basqıshların qáliplestiriwde. Gumanistik psixologiyaning tiykarǵı wákilleri: A. Maslou, K. Rodjers, G. Olport hám R. Mey edi. Bul pánniń jańa baǵdarları ózleriniń programmaların ilgeri islengenlerge qarsı turıw arqalı aldınan belgilep qoydılar, sebebi ol psixologiyalıq jónelislerdiń tómenligin kórsetdi. Bosatishga jeke umtılıwlar úles qosdı ishki stress menen óz-ara munasábetlerde teń salmaqlılıqǵa erisiw ortalıq. Gumanistik psixologiya insan bar ekenligin biziń zaman filosofiyası hám ilimi ortasındaǵı dárejede tuwrıdan-tuwrı túsiniwge shaqırdı.

Gumanistik psixologiyaning ayriqshalıǵı (avtorlar A. Maslou, K. Rojers, G. Allport) nevrotik keselliklerden tásirlenbegen, saw, bárkámal shaxsqa jóneltirilganligi bolıp tabıladı.
Tiykarǵı pikirler:

- insan óziniń ótken zaman tájiriybesiniń girewi emes, passiv haywan emes hám tábiyaat jábirleniwshisi emes;

- insan kóbirek keleshekke, óz-ózin ańǵarıwǵa ıntıladı ;

- tiykarǵı motiv - insannıń ózinen-ózi dóretiwshilik principin rawajlandırıw ;

- insandı pútkilliginshe úyreniw kerek;

- hár bir insan kem ushraytuǵın bolıp tabıladı.

C. Rojers. Shaxstıń hasası ózin ózi ańǵarıw bolıp tabıladı.

Óz-ózin aqıl etiw basqa adamlar, átirap -ortalıq menen óz-ara munasábet processinde qáliplesedi. I-kontseptsiyasınıń dúzilisi:

- haqıyqıy men (" men" ne ekenligin aqıl etiw);

- ideal I (men qálegen hám bolıwı kerek bolǵan zattı ańlatıw ).

Insan turpayın tek onıń Ózin ózi ańǵarıw haqqındaǵı bilimleri tiykarında túsiniw múmkin. Insannıń hár qanday reakciyaları hám minez-qulqları onıń átirapında júz bolıp atırǵan zatlardı sub'ektiv túrde qanday qabıllawı, onıń sub'ektiv tájiriybeleri menen belgilenedi. Haqıyqıy Men ideal Men menen uyqas kelmese, ol halda shaxs ózin uwayım hám albıraǵanǵa túsip qaladı. Bul óz-ózin ańǵarıw ushın qáwip tuwdıradı, óz-ózin húrmet qılıwdı joytıw menen qorqıtadı. Usınıń sebepinen, psixologiyalıq ózin ózi qorǵaw mexanizmleri háreketke keltiriledi, olar ongga abaylı tájiriybelerge jol qoymaydı. Ádetde bul:

Aqıldıń aynıwı yamasa óz tájiriybesin kózaba nadurıs aytıw (mısalı, men-kontseptsiyanı saqlap qalıw ushın, adam ózine ishonmaslik faktini anıqlama beredi. etakchilik pozitsiyasi basqınshılardıń, kúnshillikgo'y adamlardıń hiyle-focusları - biykar etiw, tájiriybege itibar bermaslik reakciyası (mısalı, dúnya salto uchadi, lekin " Bag'dodda hámme zat tınısh... ").

" Tolıq isleytuǵın shaxs" tómendegiler menen xarakteristikalanıwı kerek:

- tájiriybege ashıqlıq hám ıqtıyatlılıq ;

- ózin ózi qabıllaw hám ózin húrmet qılıw ;

- ishkilik (ol menen júz bergen hámme zat ushın juwapkerlik, ózi ushın );

- dóretiwshilik turmıs tárizi, iykemlesiw real sharayatlar turmıs ;

- hár bir minutada turmıstıń to'yinganligi. K. Rojersning psixoterapiyasi direktiv emes hám psixoterapevtning nawqasqa aktiv tásirin óz ishine almaydı : hesh qanday sorawlar, bahalawlar, usınıslar yamasa máslahátlar. Tek " tuwrılaw aynası" roli:

- tıńlań, onıń tájiriybesin túsintiriń, unamlı baylanıs hám óz-ara isenimdiń xotirjam ortalıǵın ornatıń ;