Guruh 12-raqamdagi talabasi Usmonov Adhamjon 4-savol: Termo elektron emissiya Jism qizdirilganda elektronlarning undan

I 
=  C U ^ 2
 
(3-29) 
bunda S —  elektrodlarning shakliga va o £lchamiga b o g iiq  b o ig a n  koeffi- 
tsiyent.  Bu  formula  egrilikning  124  qismini  ifodalab  Boguslavskiy  — 
Lengmyur qonuni
 yoki  «3 /2  qonuni»  deb  yuritiladi.
Elektron lampaning cho*g1angan katodi  faqat  elektronlar chiqaradi, 
shuning  uchun  lampaning  katodi  anod  batareyasining  manfiy  qutbiga 
ulangandagina anod zanjirida tok mavjud boiadi.  Qo£yilgan kuchlanishning 
qutbi  o £zgartirilganda barcha elektronlar  katodga qaytadi.  Demak,  diod 
bir tom onlam a tok olkazish xususivatiga ega b o iib ,  undan o ‘zgaruvchan 
tokni  to £g£rilashda  foydalaniladi.  Bundav  maqsad  uchun  m oljallangan 
diod  kenotron deb  ataladi.
Elektron lampadagi elektr tokini boshqarish  mumkin.  Buning uchun 
lam pa  ichiga  bir  yoki  bir  necha  qo‘shimcha  metall  elektrodlar  kiritish 
kerak.  K o£pincha bu elektrodlar sim  spirallar ko'rinishida tayyorlanadi va 
katod bilan anod orasiga joylashtiriladi.  Bu qo£shimcha elektrodlami  to ‘rlar 
deyiladi.
Uch elektrodli lampa yoki triod anod,  katod va to £r kabi elektrodlarga 
ega.  106-rasm datriodning konstruktiv va ishchi sxemasi berilgan, bunda 
T — to £r (uchinchi elektrod). Trioddagi  elektr toki faqat  anod potensialiga 
emas, balki to £rning  katodga nisbatan potensaliga ham b o g iiq  b o ia d i:
1 3 6

] 06-rasm.

/»  =  Л ^ . .   u j
T o ‘r  bilan  katod  orasidagi  kuchlanish  kVr  kuchlanishi  ( U m)  deb 
ataladi.  Agar anodga musbat va uncha katta boim agan kuchlanish berilsa 
(bunda  U>0)  deb  hisoblaymiz),  u  holda  elektronlar  katoddan  tezroq 
tortib olina boshlaydi.  Ulardan.  ayrimlari to £rga ham tushadi  va natijada 
uncha katta bolm agan  to ‘r toki hosil b o iad i.  Biroq elektronlarning asosiy 
qismi to ‘r orqali  uchib o'tib,  anodga yelib boradi.  Demak,  uch eiektrodli 
lampada  hosil  b o lg an   tok  toTda  va  anodda  hosil  b o lu v ch i  toklaming 
yiglndisiga teng:
/  =  J  + I