holda birni qaytaradi. Funksiyaga kiruvchi bitlar toq bo’lgani uchun,
funksiya har
doim 0 ni yoki 1 ni qaytaradi. Boshqa holatlar bo’lmaydi.
A5/1 shifrida, ketma-ketlikning har bir bitini generasiyalash uchun quyidagilar
bajariladi. Dastlab, m
= maj(
𝑥
8
,
𝑦
10
,
𝑧
10
)
funksiya qiymati hisoblanadi.
Shundan so’ng
𝑋
,
𝑌
va
𝑍
registrlar quyidagicha sijitiladi (yoki siljitilmaydi):
−
agar
𝑥𝑥
8
=
𝑆𝑆
ga teng bo’lsa,
𝑋𝑋
siljitiladi;
−
agar
𝑦𝑦
10
=
𝑆𝑆
ga teng bo’lsa,
𝑌𝑌
siljitiladi;
−
agar
𝑧𝑧
10
=
𝑆𝑆
ga teng bo’lsa,
𝑍𝑍
siljitiladi.
Shundan so’ng, ketma-ketlikning bir biti
𝑠𝑠
quyidagicha generasiyalanadi va
ochiq matn biti bilan XOR amali bajariladi (agar shifrlansa) yoki shifrmatn biti bilan
XOR amali bajariladi (agar deshifrlansa).
𝑠
=
𝑥
18
⨁
𝑦
21
⨁
𝑧
22
Yuqorida keltirilgan ketma-ketlikdagi amallar talab etilgunga qadar takrorlanadi
(ochiq matn yoki shifrmatn uzunligiga teng).
Agar
biror registr siljitilsa, uning to’liq holati siljish natijasida o’zgaradi.
Ketma-ketlikning bir bitini hosil qilishda uchta registrdan kamida ikkitasi siljiydi va
shuning uchun yuqoridagi ketma-ketlikni davom ettirgan
holda yangi bitlar ketma-
ketligini hosil qilish mumkin bo’ladi.
A5/1 oqimli shifrlash algoritmi murakkab ko’rinsada, qurilmada amalga
oshirilganida yuqori tezlik qayd etadi. Umumiy holda A5/1 oqimli shifrni 5-rasmdagi
kabi ifodalash mumkin.
5-rasm. A5/1
ketma-ketlik generatori
Hisoblash qurilmalari hozirgi kundagi kabi rivojlanmagan vaqtlarda oqimli
shifrlash algoritmlari juda ham mashhur bo’lgan, hozirgi kunda esa ularning o’rnini
simmetrik blokli shifrlar egallamoqda. Biroq,
shunday holatlar mavjudki, oqimli
shifrlar shubhasiz zarur bo’ladi. Masalan, real vaqt tizimlaridan biri GSM tarmog’ida
ma’lumotlarni shifrlashda blokli simmetrik shifrlarni qo’llashning imkoni yo’q.
Sababi, shifrlash uchun zarur bo’lgan bir blokni (blok uzunligi kamida 64 bit bo’ladi)
ma’lum vaqtda to’plashi talab etiladi. Bu esa so’zlashuvda to’xtalishga olib keladi.
Bundan
tashqari, ma’lumotni shifrlab uzatish jarayonida shifrmatnga bo’lgan
o’zgarishga (tashqi ta’sirlar natijasida) simmetrik oqimli shifrlash bardoshli sanaladi.
Masalan, oqimli shifrlashda shifrmatndagi bir bitning o’zgarishi ochiq matnning ham
bir bitining o’zgarishiga olib keladi. Simmetrik blokli shifrlarda esa bir bitning
o’zgarishi bir blokning (masalan, 64 bit) o’zgarishiga olib keladi.
Bundan tashqari,
simmetrik oqimli shifrlash,
blokli shifrlarga qaraganda, kichik qurilmalarda amalga
oshirilish imkoniyatiga ega.
Do'stlaringiz bilan baham: