Hayot faoliyati xavfsizligi baqida tushuncha

4.4. fshlovchilarni mehnat xavfsizligiga o'qitish Hozirgi zarr.on fan-texnika taraqqiyoti, ish lab chiqarishda zamonaviy, texnologiyalar va mashina-uskunalarning qo'llanilishi ishlab chiqarishda ishlayotgan har bir xodimdan yugori malakani egallashni, ishlab chiqarish qonuniyatlarini yaxshi tushunishni va unga amal gilinishini talab qiladi. Hozirgi vagtda ishchilar xavfsizligini ta'minlash maqsadida ko'plab goida, norma, YO'riqnomalar ishlab chiqilgan. Ammo.. shunga garamasdan, h!ab chiqaris:' korxonalarida baxtsiz hodisalar uchral'1i~; qda. Sk, '1 0~ i sanoat korxomdarida ishlab chiqarishning xilma-xilligini hisobga alib, o'zi uchun mos keladigan mehnat xavfsizligini ta'minlash yo'riqnomalari tizimi (MXST) tashkil qilingan. Bu tizimlar ishchilaming xavfsizligini ta'minlovchi ish usullarini o'rgatish bilan ishchining mehnat xavfsizligini saqlash chora-tadbirlarini ham o'z ichiga oladi. Ishlab chiqarishda ishchilar melwat ~;\'f; ~giga qu;'idclgi yO :j mabr asosida o'(';ii);,;rli· 55 Kirish yo'riqnomasi. Bunda ishga kirayotgan yangi ishchilar kirish YO'riqnomasidan o'tkaziladi. Bu yo'riqnomaning asosiy maqsadi ishga kirayotgan ishchiga mehnatni muhofaza qilish, xavfsizlik texnikasi va sanoat sanitariyasi to'g' risida ma'lumotlar ber!sh, ulli ishlab chiqarish maydoni va sexlardagi tartib-qoidalarga o'rgatishdan iborat. Kirish yo'riqnoma:;i xavfsizlik tcxnikasi muhandisi tomonidan jihozlangan mehnatni muhofaza qilish xonasida o'tkaziladi.Kirish yo'riqnomasini o'rgatishda mehnatni muhofaza qilish asoslari, ishlab chiqarishda o'matilgan ichki tartibqoidalar, ishjoyini tashkil qilish, uskuna qurilmalardan xavfsiz foydalanish qoidalari, baxtsiz hodisalaming oidini olish usullarini tushuntirish, xavfti moddalar biJan ishlash tartibi, jihoz-uskullalami to'xtaish usullari, zarur vaqtda ko'rsatiJgan tartibda birinchi yordam kO'rsatish va boshqa masalalar muhokama etiladi. Kirish yo'riqnomasidan o' tkazilgan ishchi bilimi maxsus daftarda qayd qilinadi. Ish joyidagi yo'riqnoma. Bunday yo'riqnoma ishchining bir ish joyidan ikkinchi ish joyiga o'tkazilganda amalga oshiriladi. Ish joyidagi yo'riqnomada ishchilarga ishchining doimiy ish joyi, xavfli ish jarayonlari, muhofaza qurilmalari va ulaming vazifalari, ishni olib borish qoidalari, uskuna, moslamalarning sozlanganligi va yerga ulanganligi, shaxsiy muhofaza vositalarining vazifalari xususida bilim beriladi. Ish joyidagi yo'riqnomadan o'tkazilgan ishchilar bilimi tekshirilgach, maXSllS daftarga yoziladi va imzo chekiladi, so'ngra, mustaqil ish yuritishga ruxsat etiladi. Rejali yoki takroriy yo'riqnoma. Bu yo'riqnomadan korxonadagi hamma ishchilar (ish staji, kasbi, malakasidan qat'i nazar) korxolla kasaba uyushmasi qo'mitasi bilan kelishilgan bir vaqtda o'tkaziladi. Rcjadao tashqari yo'riqooma. Agar mehnatni muhofaza qilish qoidalarid::t, texnologik jarayonda, uskuna-mosiama tuzitishida, ishlatilayotgan xomashyolarda o'zgarishlar bo' lsa, ishchilar xavfti ish usullaridan foydalansa, baxtsiz hodisalar yuz bersa, rnehnat intizomi va xavfsizlik texnikasi qoidalari buzilsa, avariya sababli baxtsiz hodisa ro'y bergandan keyin darhol o'tkaziladi. Kundalik yo'riqnoma - maxsus ruxsatnoma bilan bqjariladigan xavfti ish bajaruvchilaming ish boshlashlaridan oldin o'tkaziladi. Bu yo'riqnomaning o 'tkazilganligi haqidagi ma'ilimot maxsus-ruxsatnoma qog' ozida yozib qo'yiladi.