Iqtisodiyot asoslari fani predmeti vazifasi va ahamiyati

Stsenariyni ikkinchi (passiv) varianti – iqtisodiyotning import o‘rnini bosuvchi tuzilmasini va xom ashyoviy mo‘ljalini saqlab qolish.

Jahon banki eksportlari ko‘plab mamlakatlar bo‘yicha statistik ma’lumotlarni tahlil qildilar. Bu tahlil shuni ko‘rsatdiki, rivojlanishning import o‘rnini bosuvchi kuchli strategiyasiga ega bo‘lgan davlatlar uzoq muddatli planda yillik o‘rtacha 25 foizdan ortiq bo‘lmagan iqtisodiy o‘sishga erishgan bo‘lsalar, eksportga mo‘ljal oldirilgan kuchli rivojlanish strategiyasini qo‘llagan mamlakatlar shu vaqtning o‘zida 78 foizli iqtisodiy o‘sish sur’atiga erishdilar.

O‘zbekiston hukumati mavjud xom ashyo resurslarining shart-sharoitlarini hisobga olgan holda import o‘rnini bosish strategiyasiga asoslanib, sanoatlashtirish siyosatini olib bormoqda, ammo u shu bilan bir vaqtda mamlakatning eksport potensialini rivojlantirishga katta e’tibor bermoqda.

Ammo dunyo tajribasi bir vaqtning o‘zida bu ikki yo‘nalishni rivojlantirish mumkin emasligini ko‘rsatmoqda. Bu shu bilan bog‘liqki, importni qisqartiruvchi har qanday himoya (boj, kvota, konvertatsiyalashga cheklashlar) bu bilan bir vaqtda eksportni ham qisqartiradi.

Import o‘rnini bosuvchi ishlab chiqarishni ustun rivojlantirish to‘lov balansi tanqisligini va davlat qarzining o‘sishiga investitsiyalarning qisqarishiga va ilg‘or uskunalarning namoyishiga olib kelishi mumkin. Asosiy vositalarning oshirilishi kuchayadi. Bularning hammasi ishlab chiqarishning pasayishiga olib keladi, ya’ni bu ssenariyning istiqbolsiz ekanligi shundoq yaqqol ko‘rinib turibdi.