Islom dinida bilimga intilish harbir muslim va muslimaga farz qilingan

Ilm Islom dini asoschisi Muhammad S.A.V turli munosabatlar yuzasidan doimo Alloh ilmi va insoniy ilim haqida uqtirib kelganlar. Ilm so’zi va u bilan bog’liq fe’l o’zaklari Qur’oni Karimda 750-ga yaqin joyda uchraydi. Alloh ilmi abadiy va keng qamrovlidir. Islomni Islomgacha va undan tashqari bo’lgan narsalarga, Iymonni – Iymonsizlikka va bilimni – johillikka qarama-qarshi qo’yish muhim sanalgan. Islom talimotidan Ilimga o’ta etibor bilan qarash natijasida uning tarkibida, mohiyatida vujudga kelgan Ilohiyot, xuquqshunoslik ,ijtimoiy-ahloqiy va boshqa ilm tarmoqlariga keng o’rin ajratilgan.

Islom dinida bilimga intilish harbir muslim va muslimaga farz qilingan.
<<……va: <>, degin >>
(Toxa surasi, 114- oyat)
Islom kishilarni ilimga chaqirish bilan kifoyalanib qolgan emas, balki ularga aqliy va fikri harakatsizlikning oldini olish asoslarini ko’rsatib bergan. Bu quydagi narsalarda bayon bo’ladi:
Islom dalil va hujjat dinidir. Ilm biror narsani hujjat va aniq dalil bn bog’lamaguncha, uni haqiqat deb tan olmaydi. Qur’on ham Musulmonlarga dalilsiz narsani qabul qilmaslikni buyuradi
<>,dedilar.Bu ularning xomxayollaridir.Sen: <>, deb ayt>>
(Baqara surasi,111-oyat)
Dalil va xujjati yo’q narsaga ishonib bo’lmaydi.Boshqalarga taqlid qilib,shirk e’tiqodida bo’lganlarni Alloh taolo so’roq qiladi:
Aslida ilm degani ishlarni aql yordamida bajarish,demakdir.Aql esa uchragan narsani tushunib olish qobiliyatidur.Qur’on barcha ishlarda aql bilan ish yuritishga chaqiradi,aqlni ishlatmaganlarni qattiq tanqid qiladi.Qur’oni karimda aqlga taluqli so’zlar 50 marta ishlatilgan<>degan jumla esa 10 martadan ko’proq ishlatilgan.shuni o’zi ham Qur’on aqilga kata e’tibor berganining dalilidir.
Bazi bir chalasavod kishilar <>,deb o’ylaydilar.Xaqiqatdan esa xech bir zamonda ilm o’z egasini xudosizlikga olib bormagan.Xaqiqiy olim to’g’ri ilmiy ishlar olib borgani sayin o’zi cheksiz bir olamda yashayotganini biladi.
<>
Ilmli kishi insonlarning bir turi,savobli ishga chaqirsa,u tufayli qancha odam savobli ishni qilsa,shuncha odamning ajricha ajr olar ekan. Bu bilan amal qiluvchilarning savoblari kamayib ham qolmas ekan. Ilming foydasini qarang. Ilmli kishiga kishilarning xidoyatga chaqiruvchanligi uchun berilgan ulkan savobga qo’shimcha ravishda,o’sha chaqiriqga binoan qilingan amalarning barchasiga berilgan savobchalik savob yozilar ekan.Modomiki u kishi tarqatgan ilm bor ekan,odamlar unga amal qilib turar ekanlar,ilm egasi vafot etib ketsa ham,orqasidan savobi borib turar ekan.
Islom ilmlari
Islomda ilm olish farzi ayni farzi kifoya bo’ladi.
Musulmonlar uchun dinni buyurgan,muxtoj bo’lgan narsalarni o’rganish farzi ayndir. Boshqalarga foyda berish uchun o’zi muxtoj bo’lgan miqtordan ortiqcha o’rganish farqi kifoyadir
Quyidagilar farzi ayn ilmlardor:

1. 
   Ilmi Kalom ( Tavhid,Allohning zoti va sifatlari)
   
2. 
   Fikr ilmi ( Ibodatlar,halol,xarom va boshqalar)
   
3. 
   Tafsir ilmi ( Qur’oni Karim Tafsiri va tavili)
   
4. 
   Hadis ilmi ( Raululloh sunnat (hadis) larni o’rganish)
   
5. 
   Qalb ilmi (Ihlos,Nafs ofatlari,Taqvoni bilish)
   
6. 
   Muomila Ilmi
   

Quyidagilar farzi kifoya ilmlar

1. 
   Tibbiyot (tib):
   
2. 
   Kimyo va fizika
   
3. 
   Falaqiyot
   
4. 
   Ilmi xisobi (matematika)
   
5. 
   Ziroat va kasb xunar.