Kazus Gazeta uz tahririyati tomonidan o‘z nomiga “gazeta uz” nomini ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha Intellektual mulk agentligiga topshirilgan talabnomasi rad etildi. Bunga asosiy sabab ushbu so‘zlar farqlantiruvchi xususiyatga EGA emasligi

EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining muallifi o‘z huquqlari buzilganda qanday harakatlarni amalga oshirishi mumkin?

Intellektual mulk obyektlarini huquqiy muhofaza qilish deganda, bu obyektlarga nisbatan subyektiv huquqlar sohibi huquqlarining huquqiy jihatdan qo‘riqlashini vujudga keltirish asoslari tushuniladi. Binobarin, intellektual mulk obyekti o‘z-o‘zidan huquqiy muhofaza ostiga olinmaydi, balki bu obyektga nisbatan subyektiv huquqlarga ega bo‘lgan shaxslar huquqlari huquqiy jihatdan muhofaza ostiga olinadi.

Intellektual mulk obyektlarini huquqiy muhofaza ostiga olish:

• 
  Ularni yaratilganlik fakti asosida;
  
• 
  FKda yoki boshqa qonunlarda nazarda tutilgan hollarda va tartibda vakolatli davlat organi tomonidan huquqiy muhofaza hujjati berilishi asosida vujudga keladi.³
  

Mazkur holatda muallifning huquqlari 1994-yil 6-mayda qabul qilingan 1060-XII-sonli O‘zbekiston Respublikasining “Elektron hisoblash mashinalari uchun yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar bazalarining huquqiy himoyasi to‘g‘risida”gi Qonuni asosida hamda Fuqarolik kodeksining 1032-moddasida belgilangan tartibda muhofaza qilinadi. Ushbu qonunning 4-moddasiga asosan, EHM uchun dasturlar yoki ma’lumotlar bazalariga nisbatan mualliflik huquqi ular yaratilgach yuzaga keladi. EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasiga bo‘lgan mualliflik huquqi e’tirof etilishi va ro‘yobga chiqarilishi uchun ro‘yxatdan o‘tkazish yoki o‘zga rasmiyatchiliklarga rioya etish talab qilinmaydi. Ya’ni huquq egasi o‘z huquqlaridan birinchi bor xabardor qilish qatorida quyidagi uch qismdan iborat belgilarni qo‘llashi mumkin:

• 
  doira yoki kichik qavs ichiga olingan “C” harfi – ©;
  
• 
  huquq egasining nomi (ismi);
  
• 
  EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasi birinchi bor bosib chiqarilgan yil ko‘rsatilgan yozuv.
  

Intellektual mulk obyektlarini huq

Mazkur qoidalarga amal qilgan huquq egasi ushbu qonunning 14-moddasiga asosan mualliflik huquqini muhofaza qilishga erishishi mumkin. Bunda EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining muallifi va o‘zga huquq egalari:

• 
  huquqlari tan olinishini;
  
• 
  huquq buzilishiga qadar mavjud bo‘lgan holat tiklanishini va huquqni buzayotgan yoki uning buzilishi xavfini tug‘dirayotgan xatti-harakatlar to‘xtatilishini;
  
• 
  yetkazilgan zarar uning miqdoriga huquqbuzar tomonidan g‘ayriqonuniy olingan daromad summasini qo‘shgan holda qoplanishini;
  
• 
  foyda ko‘rgan huquqbuzardan yetkazilgan zarar qoplanishi o‘rniga bazaviy hisoblash miqdorining tegishli sud qarori bilan belgilanadigan yigirma barobaridan ming barobarigacha bo‘lgan miqdorida tovon to‘lanishini;
  
• 
  ularning huquqlari muhofaza qilinishi bilan bog‘liq qonunlarda nazarda tutilgan o‘zga choralar ko‘rilishini talab qilishga haqlidir.
  

Ushbu yuqorida keltirilgan talablarga ko’ra muallif tomonidan o‘z huquqlarini muhofaza qilishni so‘rab tegishli sudga murojaat etilishi mumkin. Sud esa holatdan kelib chiqqan holda mualliflik huquqi buzilgan holda tayyorlangan nusxalarni musodara etilishi va ularni yo‘q qilib yuborish to‘g‘risida qaror chiqarishi mumkin.