Kimyo va oziq


Aylanma mablag’lardan unumli foydalanish ko’rsatkichlari



Download 34,21 Kb.
bet4/6
Sana02.07.2022
Hajmi34,21 Kb.
#732001
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
KIMYO VA OZIQ OVQAT SANOATI KORXONASINING AYLANMA (OBOROT) KAPITALI

Aylanma mablag’lardan unumli foydalanish ko’rsatkichlari


Har bir korxonada turli-tuman tovarlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan aylanma mablag’larning zahiralari mavjud bo’lishi zarur. Buning uchun korxona me‘yordagidan ortiqcha zahiralarga ega bo’lishi lozim, aks holda bozor uchun kerak bo’lgan yuqori sifatli tovarlarni uzluksiz ishlab chiqarib bo’lmaydi.
Korxonaning aylanma mablag’larga bo’lgan talabini to’g’ri aniqlash muhim ahamiyatga ega. Aylanma mablag’lar yetishmasa ham yoki ortiqcha bo’lsa ham korxonaga zarar keltiradi. Shu sababdan, ehtiyojni to’g’ri rejalashtirish samarali ishlash imkonini beradi.
Korxona aylanma mablag’larga bo’lgan ehtiyojini qondirishda xom-ashyo beruvchi korxonaning roli juda katta. Masalan, yoqilg’i, o’g’it, urug’lik ta‘minoti.
Korxonaning aylanma mablag’larga bo’lgan ehtiyojini aniqlashning bir necha usullari mavjud:

  1. Analitik usul. Bunda aylanma mablag’larga bo’lgan ehtiyoj korxonada mavjud bo’lgan qoldiqlarga va ishlab chiqarishning o’sishiga qarab aniqlanadi. Bu holda ham ortiqcha mablag’larning to’planishiga yo’l qoyilmaydi.

  2. Koefitsient usulini joriy qilish. Bunda maxsulot ishlab chiqarish turlarining o’sishiga bog’liq bo’lgan omillar (xom-ashyo, materiallar, tugallanmagan ishlab chiqarish va hokazo) va ishlab chiqarishga bog’liq bo’lmagan omillar (ehtiyot qismlar, mehnat qurollari, bo’lg’usi davr xarajatlari va hokazo) e‘tiborga olinadi.

  3. Bevosita hisob-kitob usullari. Bunda har bir turdagi aylanma mablag’lar boyicha alohida-alohida hisob-kitob qilish yo’li bilan aylanma mablag’larga bo’lgan ehtiyoj aniqlanadi.Bevosita hisob-kitob usuli aylanma mablag’larning me‘yoriy zahirasini aniqlash hamda ularga sarflanadigan pul mablag’larini rejalashtirish uchun qo’llaniladi.

Korxonani aylanma mablag’lar bilan ta‘minlashda ta’minotchilarning ahvoli, iqtisodiy aloqalarning mustahkamligi e‘tiborga olinadi.
Korxonada aylanma mablag’lar zahiralarini barpo qilish quyidagilarga bog’liq:

  1. ishlab chiqarish siklining muddatiga;

  2. materiallarni ishlab chiqarish vaqtiga;

V) materiallarni ishlab chiqarishda bo’lish davri;
G) ta’minotchilarning joylashuviga, uzoq-yaqinligiga.
Aylanma mablag’larning me‘yori – bu ularni sotib olishdan ishlab chiqarishga berishgacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Bu davrda quyidagilar amalga oshiriladi:

  1. aylanma mablag’larni tashish vaqti;

  2. aylanma mablag’larni ortish-tushirish va omborga joylashtirish;

V) materiallarni laboratoriya tekshiruvidan o’tkazish;
G) materiallarni ishlab chiqarishga berishga tayyorlash;
D) ombor zahiralarni barpo qilish;
Y) ehtiyot zahiralarni barpo qilish. Bu odatda ombor zahirasining 50 % miqdorida bo’ladi.
Aylanma vositalarning me‘yorini aniqlash uchun ularning kunlik me‘yorini tovar mahsulotining tannarxiga ko’paytirish yo’li bilan hisoblanadi. Bu ko’rsatkich quyidagi formula bilan aniqlanadi:
N=R x D;
Bunda: N-aylanma vositalarning me‘yori;
R- aylanma vositalarning bir kunlik sarfi;
D- aylanma vositalarning me‘yori, kun hisobida. Masalan N = R x D = 200 x 15 = 3000 ming so’m.
Korxona boyicha aylanma vositalarning o’rtacha me‘yorini aniqlash uchun umumiy me‘yorni korxona bir kunda chiqaradigan tovar mahsuloti tannarxiga bo’lish yo’li bilan hisoblanadi:
Ns = N/T
Aylanma mablag’larning korxonaning pul mablag’lari manbalariga to’g’ri keladigan qismi. Qarzga olingan aylanma mablag’lar.
Har bir korxona optimal miqdorda aylanma mablag’larning bo’lishini, ularning mumkin qadar tezroq aylanishini ta‘minlash maqsadga muvofiqdir.

  1. Download 34,21 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish