Кириш диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати

КИРИШ
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жаҳонда бугунги кунда фан, техника ва технологиялар соҳасида, жумладан мехатроника ва робототехникада куч ва бошқариш функцияларини бажарувчи интеллектуал электр магнитли мехатрон системаларни яратилиши етакчи ўринда ҳисобланади. Бу ҳолат, конструкциянинг соддалиги ва ихчамлиги, катта куч ҳосил қилиши, қурилманинг қайд этилган ҳолатларда аниқлигини юқорилиги ва барқарорлиги, бошқаришни соддалиги ва юқори ишончлиликни олиш имкониятлари каби қатор ижобий сифатлар билан муҳим аҳамият касб этади. Хорижий мамлакатларда, жумладан Япония, Жанубий Корея, АҚШ, Германия, Швеция, Россия ва бошқа мамлакатларда ушбу соҳада сифатли янги функциялар ва хоссаларга эга, бошланғич ахборотлари тўлиқ бўлмаган ва аниқланмаган, ташқи таъсирлар ноаниқлиги шароитларида ишлашга йўналтирилган мехатрон модуллар асосида интеллектуал машиналар ва ҳаракатланувчи системаларни қуришга алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Жаҳонда чизиқли ва бурчакли ҳаракатли кўринишдаги бир қанча чиқиш таъсирларини бир вақтда амалга ошириш имконини берадиган универсал электр магнитли мехатрон модулларни яратиш масалалари етарлича тадқиқ қилинмаган, натижада икки ва ундан ортиқ чиқишли чизиқли силжишга эга кўп ўлчамли мехатрон ижро системаларини яратишга жуда катта аҳамият берилмоқда. Одатда кўп ўлчамли бошқариш системаларининг электр магнитли ижро қурилмалари конструктив жиҳатдан ҳар бир ростлаш органи учун алоҳида яратилади ва системани мураккаблашувига олиб келади, айниқса, бошқарилувчи ўзгарувчилар бир жинсли бўлиб, объектнинг ростлаш органлари бир-бирига жуда яқин жойлашганда (масалан, автопилот, саноат роботларининг юклаш конструкциялари, кўп координатали график-чизиш ва ёзиш қурилмасида) ўзини оқламайди. Бундай ҳолларда ижро системасининг вазн-габарит кўрсаткичларини анча яхшилаш ва кинематик схемаларини соддалаштириш учун бир нечта чиқиш таъсирли ягона ижрочи мехатрон модулдан фойдаланишга қаратилган илмий-тадқиқот ишлари олиб борилмоқда.
Республикамизда технологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришларни бошқариш системаларини самарали ташкил этишга йўналтирилган чора‑тадбирлар амалга оширилмоқда. 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегиясида, жумладан «... иқтисодиётнинг энергия ва ресурс сарфини қисқартириш, ишлаб чиқаришга энергия тежамкор технологияларни жорий этиш, иқтисодиёт тармоқларидаги меҳнат унумдорлигини ошириш, ... иқтисодиёт, ижтимоий соҳа, бошқарув тизимига ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш» вазифалари белгилаб берилган. Мазкур вазифаларни амалга ошириш, жумладан универсал кўп координатали мехатрон ижро системаларини чуқур тадқиқ қилиш бугунги куннинг муҳим масалаларидан бири ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ–4947-сон «Ўзбекистон Республикасини янада ивожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги Фармони ҳамда 2017 йил 26 майдаги ПҚ–3012-сон «Қайта тикланадиган энергетикани янада ривожлантириш, иқтисодиёт ва ижтимоий соҳада энергия самарадорликни ошириш чора‑тадбирлари тўғрисида»ги Қарори ҳамда мазкур фаолиятга тегишли бошқа меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишга ушбу диссертация тадқиқоти муайян даражада хизмат қилади.