Kirish dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va muhimligi

KIRISH
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va muhimligi. So‘nggi yillarda simsiz sensorli tarmoqlarni soni eksponentsional ravishda oshib bormoqda. Simsiz keng polosali ulanish aloqa tarmoqlariga keng tarqalgan bo‘lib, mamlakatning istiqboli uchun juda ahamiyatlidir. So‘nggi yillarda simsiz sensorli tarmoqlarni samarali loyihalash tadqiqotning yetakchi sohasiga aylandi. Sensor biror jismoniy yoki muhit sharoitlaridan kelayotgan signallarni aniqlash va ularga javob berish vazifasini bajaradigan qurilmadir. Sensorning javob beruvchi signali odatda elektr signal hisoblanadi, o‘z navbatida bunday javob signallari kontrollerga navbatdagi ishlov berishlar uchun yuboriladi. Simsiz sensor tarmog‘i radiokanal orqali bir-biriga ulangan ko‘plab sensorlar va bajaruvchi qurilmalar tarqmog‘i bo‘lib, bunday tarmoq o‘z-o‘zini tashkillashtiradi. Bunday tarmoqlar bir nechta metrdan bir necha kilometrgacha bo‘lgan sohani qamrab oladi mumkin, bunda xabarlar bir tugundan ikkinchisiga manzilga yetgunga qadar qayta yuboriladi. Boshqacha aytganda, simsiz sensorli tarmoq simsiz ulanish yordamida kuzatuv ostidagi maydondan olingan ma’lumotni yetkaza oladigan qurilmalar tarmog‘i sifatida aniqlanishi mumkin. Simsiz sensor tarmog‘i simsiz tarmoq bo‘lib, tayanch stantsiyalar va ko‘plab tugunlardan iborat. Ushbu tarmoqlar jismoniy yoki atrof-muhit sharoitlarini tovush, bosim, harorat yordamida kuzatib borish uchun foydalaniladi va birgalikda tarmoq ichidagi ma’lumotlarni tarmoq orqali asosiy manzilga yetkazadi.
Maʼlumki, Oʼzbekistan Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev oʼzining 2017 yilning 22 dekabridagi Oliy Majlisga murojaatida 2018 yilda aholini toʼliq telekommunikatsion xizmatlar bilan qamrab olish uchun 4 mingdan ortiq mobil aloqa tayanch stantsiyalarini ishga tushirilishi koʼzda tutilganligini aytib oʼtdi. Bundan tashqari, Oʼzbekistan Respublikasi Prezidentining 19.02.2018 yildagi 5349-PQ “Аxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalar sohasini keyingi rivojlantirish toʼgʼrisida” qarorida bu sohaning jadal rivojlanishi, sifatli axborot xizmatlarini koʼrsatilishiga toʼsqinlik qiladigan axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni boshqarish va joriy etish sohasida qator muntazam muammolar va kamchiliklar mavjudligi aytiladi. Shunday qilib, amaliyotda quyidagi muammolar mavjud.