Kishilik olmoshlari: qoidalar, talaffuz


Partizip II da - (e) t qo'shimchasiga ega



Download 16,13 Kb.
bet2/2
Sana01.07.2022
Hajmi16,13 Kb.
#723437
1   2
Bog'liq
Olmoshlar (die-WPS Office


Partizip II da - (e) t qo'shimchasiga ega;
ildizdagi unlini o'zgartirmang: machen - machte - gemacht.
Machen (qilish) kuchsiz fe'lini qo'shing.

Singular
ich mach e


du mach st
er mach t
sie
es
Fe'l o'zagi -t, -d, -dm, -tm, -dn, -tn, -chn, -gn, -ffn - bilan tugasa, 2 va 3-shaxs birlikda, 2-shaxsda esa ko'plikda bog'lovchi. fe’l o‘zagiga “e” unlisi qo‘shiladi.

Baden (yuvish) fe'lini bog'lang.

Kuchli fe'llarni qo'shishda unli 2 va 3-shaxs birlikda tubdan o'zgaradi:

a ga o'zgaradi ä (schaffen - yaratmoq fe'lidan tashqari);


au ga o'zgaradi äu;
e ga o'zgaradi i, ya'ni(gehen – ketmoq, heben – ko‘tarmoq fe’llaridan tashqari).
Fe'lni birlashtiring schlafen (uxlash). Bu kuchli fe’l bo‘lib, 2 va 3-shaxsdagi o‘zakdagi unli o‘zgaradi.

Muhim! O‘zagi bilan tugagan fe’llar uchun — s, -ss, -ß, — z, -tz 2-shaxs birlikda o‘zakning yakuniy undoshi shaxs oxiri bilan qo‘shilib ketadi.

Sie
Dars topshiriqlari
O'rganganlaringizni mustahkamlash uchun bir nechta mashqlarni o'zingiz sinab ko'ring.

1-mashq. Birlashgan kuchsiz fe'llar:

fragen (so'ramoq), lernen (o'rgatish), glauben (ishonmoq), leben (yashash), kosten (xarajat).

2-mashq. Kuchli fe'llarni birlashtiring:

geben (bermoq), fahren (haydash), laufen (sakrash), stoßen (itarish), tragen (tashmoq).

1-mashq uchun javoblar:

2-mashq uchun javoblar.

Bu darsda biz yana olmoshlar haqida gapiramiz. Ismlar kabi ular ham xol kelishigi shaklida keladi. "Men", "siz", "u" va hokazolarni aytish uchun jadvalni diqqat bilan o'rganing.

Kishilik olmoshlarining kelishi
Singular Ko'paytirilgan raqam Muloyim shakl
Nom. ich du er sie es sim ihr sie Sie
Gen. mayner deiner seiner ihrer seiner unser euer ihrer Ihrer
Dat. mir rej ihm ihr ihm uns euch ihnen Ihnen
Akk. mich dich ihn sie es uns euch sie Sie
Olmoshlarning genitativ holati amalda qo'llanilmaydi, bu shakllarni talab qiladigan iboralar eskirgan deb hisoblanadi.

Nemis tilidagi olmoshlar predmet nomini olgan otni almashtirish uchun ishlatiladi.


Masalan:
Bu Shvesterga tegishli. Sie ist klug. - Mening singlim bor. U aqlli.
Telefonda. Ha arbeiten nicht. - Bu telefon. U ishlamaydi.

Eslab qoling! Hamma olmoshlar biz rus tilida ishlatganimizdek ishlatilmaydi. Ko'pgina nemis fe'llari ulardan keyin otlar yoki olmoshlar uchun maxsus holatni talab qiladi.

Masalan, danken fe’li rahmat aytmoq bo‘lib, rus tilidagi kabi qaratqich kelishigini emas, kelishik kelishigini talab qiladi: Ich danke die für alles. - Hammasi uchun rahmat aytaman.

Egalik olmoshlarining kelishi


Tilda “kimning? kimniki? kimniki?". Ega olmoshlari bir paytlar shaxs olmoshlarining nasl shaklidan rivojlangan. Jadval buni tekshirishga yordam beradi.

Shaxsiy
olmosh


birida. soni Egalik olmoshi
Singular Ko'paytirilgan raqam
Er oilasi Ayol tug'ilishi O'rtacha tug'ilish
ich meni meni meni meni
du dein deine dein deine
er sein sein sein sein
sie ihr ihre ihr ihre
es sein sein sein sein
Sie Ihr Ihre Ihr Ihre
“er” va “sie” shaxs olmoshlariga mos keladigan “sein” va “ihr” egalik olmoshlari rus tiliga uning yoki “o‘z” deb tarjima qilinishi mumkin. Bu xususiyat boshqa olmoshlarni tarjima qilishda ham ishlaydi.

Masalan:
Das ist seine Wohnung. Vohnung seinerida yura olmadi. - Bu uning kvartirasi. U o'z kvartirasida yashaydi.


Das ist mein Buch. Ich lese mein Buch. - Bu mening kitobim. Men kitobimni o'qiyman.

Hamma egalik olmoshlari xollarda egilib, artikllar bilan bir xil tugaydi. Keling, bu qoidani "mein" olmoshi misolida ko'rib chiqaylik.

Singular Ko'paytirilgan raqam
Er oilasi Ayol tug'ilishi O'rtacha tug'ilish
Nom. mening Bruder mein turdagi meni e G'o'ldiradi meine eltern
Gen. meni es Bruders meni es Turlari meni er G'o'ldiradi meni er Eltern
Dat. meni em Bruder meni em Mehribon meni er G'o'ldiradi meni ru Eltern
Akk. meni ru Bruder mein turdagi meni e G'o'ldiradi meine eltern
Endi o'rgangan narsalaringizni mustahkamlash uchun bir nechta mashqlarni bajaring.

Dars topshiriqlari


1-mashq. Qavs ichidagi shaxs olmoshlarini nemis tiliga tarjima qiling.
1. Ich liebe (siz).
2. Ich gebe (sizga) meine Telefonnummer.
3. Sie hasse (uni).
4. Sie versteht (men)?
5. Ich verstehe (siz odobli shaklsiz) nicht.
6. Ich zeige (im) die Fotos.
7. Mein Freund dankt (men).
8. Sag (unga) bitte deine Adresse.
9. Hilfst du (biz)?
10. Sie sagt es (us –2 ppb) uns.

2-mashq. Qavs ichidagi egalik olmoshlarini nemis tiliga tarjima qiling. Ismning holati va jinsiga e'tibor bering.


1. Sie ist (mening) Freundin.
2. Wir lieben (bizning) Stadt.
3. (uning) Schwester ist Studentin.
4. (Ularning) Wohnung ist teuer.
5. Sizning uyingiz kim?
6. Er schreibt (o'zining - dat.p.) Bruder einen Qisqacha.
7. (Sizning) Kleid ist sehr schön.
8. Er fragt (uning) über die Schule.
9. Wir verkaufen (bizning) Avto.
10. Die Mutter liest das Buch (uning - dat.p) Tochter.

1-mashq uchun javoblar.


1. Ich liebe dich.
2. Ich gebe dir meine Addresse.
3. Sie hasse ihn.
4. Sie versteht mich.
5. Ich verstehe Sie nicht.
6. Ich zeige sie die Fotos.
7. Mein Freund dankt mir.
8. Sag ihm bitte deine Adresse.
9. Hilfst du euch? 10. Sie sagt es uns.

2-mashq uchun javoblar.


1. Sie ist meine Freundin.
2. Wir lieben unsere Stadt.
3. Seine Schwester ist Studentin.
4. Ihre Wohnung ist teuer.
5. Wo ist dein Haus?
6. Er schreibt ihrem Bruder einen Qisqacha ma'lumot.
7. Dein Kleid ist sehr schön.
8. Er fragt sie über die Schule.
9. Wir verkaufen unser Auto.
10. Die Mutter liest das Buch ihrer Tochter.

Bugun biz ko'rib chiqamiz qiyin mavzulardan biri nemis tilida, aniqrog‘i nemis tilida olmoshlarning kelishigi. Xullas, qaytadan boshlaylik: Olmoshlar - shaxs, belgi yoki predmetning belgisini o'z ichiga olgan, lekin ularni maxsus nomlamaydigan so'zlar.

Shaxs, so‘roq, refleks, ega, ko‘rsatish, noaniq, nisbat, inkor va shaxssiz olmoshlarni ajrating. Nemis tilidagi olmoshlarning declinatsiyasi tomonidan ishlab chiqariladi holatlar, raqamlar va jinslar... Keling, ba'zi guruhlarni ko'rib chiqaylik.

Shaxs olmoshlari


Shaxsiy olmoshlarga quyidagilar kiradi: ich(men), du(siz), er(u), es(bu), sie(u), sim(biz), ihr(siz), sie(ular). Kishilik olmoshlari ham xuddi shunday holatlar ot sifatida va bir xil savollarga javob bering.

Singular Singular

Ko‘plik ko‘plik

1 kishi 2 kishi


3-shaxs

1 kishi 2 kishi 3-shaxs Muloyim shakl


Nominativ
(im. pad.)

ich i senga u buni biladi biz xoh sen ular Assalomu alaykum


Genetiv
(jins yostig'i.)

meni mayin sizni buzadi seiner him ihrer uni seiner uni bizni yo'q yana siz ularni ihrer Xayr senga


Dativ (sana paneli)

meni mir sizga dir ihm him ihr uni ihm uni bizdan tashqari senga ihnen im Men sizni


Akkusativ
(sharob yostig'i.)

meniki senga


ihn u sie her es u

senga ularni o'rab oling Assalomu alaykum


Muloyim shakl begonalar uchun ishlatiladi va har doim katta harf bilan yoziladi.

So‘roq olmoshlari


So‘roq olmoshlari predmet yoki sifatga oid so‘roqni ifodalaydi. An'anaviy ravishda bo'linadi ikki guruh... Nemis tilidagi olmoshlarning har bir guruh so‘roq olmoshlari uchun o‘ziga xos xususiyatlari bor.
wer?, edi?(kim nima?).

f r einer edi? / f r welche edi?, welcher?(nima?; nima, th, th; th?).

Maskulinum Ayollik Neytrum
N (ism hol)

f r einer edi f r eine edi f?r ein (e) s edi f r welche edi


A (holat bo'yicha)

f r einen edi f r eine edi f?r ein (e) s edi f r welche edi


D (sana holati)

f?r einem edi f r einer edi f?r einem edi f r welchen edi


G (ota-ona ishi)

f r einer edi f?r eines edi F.R Velcher edi


N (ism hol)

welcher welche welches welche


A (holat bo'yicha)

welchen welche welches welche


D (sana holati)

welchem welcher welchem welchen


G (ota-ona ishi)

welches welcher welcher


Refleksiv olmoshlar


Nemis tilida faqat bitta refleks olmosh - sich (o'zingiz) va bu sodir bo'ladi faqat 3-shaxs birlik yoki ko'plik, boshqa shaxslar uchun tegishli shaxs olmoshi ishlatiladi. U refleksiv fe'llar, o'zaro fe'llar bilan yoki o'timli fe'llarda zarra sifatida ishlatiladi.

Bu olmoshlar ko'pchilikning faqat kichik bir qismidir. Qolganlari bilan tanishish uchun sizda mavjud bo'lgan materiallardan foydalanishingiz yoki bizning ro'yxatdan o'tishingiz mumkin

Ma'nosi nemis tilidagi olmoshlar juda katta. Ko'pincha ular ot, sifat, son, artikl o'rnini bosishi mumkin. Gapda olmosh mavzu bo‘lishi mumkin. Olmoshlar, so'roq yoki shaxssiz gaplar yordamida inkorlar birlashtiriladi. Ushbu mavzu juda keng va chuqur o'rganishni talab qiladi. Ustoz nemis tilidagi olmoshlar jadval yordam beradi.

Nemis tilidagi shaxs olmoshlari


Shaxsiy pronomen
_________
* Sie - sizni muloyim shaklda

Kishilik olmoshlarining kelishi

Nominativ / Im. NS.

Dativ / Dat. NS.

Akkusativ / Vin.p.

Birlik - birlik

Ko‘plik – ko‘plik

sie, sie - ular, siz

ihnen, Ihnen - men, sen

sie, Sie - ular, siz

Masalan:

Ich warte auf dich... Men seni kutyapman.


Ich (i) - nominativ.
Dich (siz) du (siz) olmoshining qaratqich kelishigi.

Eh gefällt Deutschland.U Germaniyani yaxshi ko'radi.


Ihm (u) - er (he) olmoshining kelishigi.

Egalik olmoshlari


Nemis tilidagi egalik olmoshi- bu shaxsiy olmoshlarning genitiv holatidan (Genetiv) boshqa narsa emas. U quyidagicha shakllantiriladi:

Masalan:


Ich yolg'on deine Shvester. Men singlingni yaxshi ko'raman.
Ich - shaxs olmoshi.
Deyn - egalik olmoshi.

Nemis tilidagi noaniq olmoshlar


Noaniq olmoshlarga quyidagi olmoshlar kiradi: jemand, etwas, einer, mancher, alles, irgendein va boshqalar. Bu guruhga noaniq shaxs olmoshi ham kirishi mumkin kishi... Gapda ular sub'ekt yoki ob'ekt vazifasini bajaradi (faqat sub'ekt bo'lgan odamdan tashqari hamma narsa).

Masalan:


Alles Ordnungda joylashgan. Hammasi joyida.
Sie muss etwasändern. U nimanidir o'zgartirishi kerak.
Kishi kann dieses Fahrrad reparieren. Ushbu velosipedni ta'mirlash mumkin.

Nemis tilidagi nisbiy olmoshlar


Birlashma so‘z vazifasini bajarib, murakkab gaplarda nisbiy olmoshlar qo‘llaniladi.

Das ist die Frau, deren Avto vor dem Haus steht. Bu mashinasi uyning oldida turgan ayol. Bu uy oldida mashinasi turgan ayol.

Nisbiy olmoshlarga quyidagilar kiradi: wer, was, welcher, der... Der, das, die olmoshlari quyidagicha yasaladi:

DER (m)


Gen. DES + EN

DIE (ism)

Gen. DER + EN

DAS (chor)

Gen. DES + EN

DIE (ko'plik)

Gen. DER + EN

DIE (ko'plik)

Dat. DEN + EN

Nemis tilidagi ko‘rsatuvchi olmoshlar


Nemis tilidagi jumlada ko'rsatuvchi olmoshlar ko'pincha ta'rif sifatida ishlaydi, ammo ba'zi hollarda ular sub'ekt yoki ob'ekt rolini o'ynashi mumkin. Ko‘rsatish olmoshlarining ko‘pchiligi aniqlovchiga o‘xshab tuslangan.

Nominativ / Im.p.

Akkusativ / V. p.

Nemis tilidagi demonstrativ olmoshlarga quyidagilar kiradi:


Dizer(bu), der(bu), Jener(bu), solcher(bunday), derselbe(xuddi shu), selbst(o'zi) va boshqalar.

Masalan:


O'ladi Buch macht mir spas. Bu kitob menga zavq bag'ishlaydi.
Dieses (eta) - ko'rsatish olmoshi, Wed, im.
Mir (menga) - shaxs olmoshi, sana pad. ichdan.

“Nemis tilidagi olmoshlar” mavzusi juda keng. Ushbu maqolada biz faqat bir nechta, eng asosiy, olmosh turlarini va ularni tushirish usullarini ko'rib chiqdik.

Ular nemis tilini olmoshlar bilan o'rganishni boshlaydilar, bu tilning o'zida ham, so'zlashuv grammatikasida ham tez singib ketish uchun kerak.

Afsuski, ko'plab talabalar uchun nemis tilidagi olmoshlarning xilma-xilligi ba'zi qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Ushbu maqolaning maqsadi ba'zi olmoshlarning boshqalardan qanday farq qilishini tushuntirish va ko'rsatishdir.

Olmosh - predmetlarni bildiruvchi, lekin ularni nomlamaydigan gap bo‘lagi. Olmoshlar otni almashtiradi yoki unga hamroh bo‘ladi. Nemis tilida quyidagi olmoshlar mavjud: shaxs, egalik, ko‘rsatuvchi, so‘roq, nisbiy, noaniq, o‘zaro, refleksiv va shaxssiz es.

Ushbu maqolada biz shaxs va egalik olmoshlarini batafsil ko'rib chiqamiz.

Olmoshlar
Nemis olmoshlari
(Shaxsiy pronomen) odam yoki ob'ektga ishora qiling.

Yuz Singular Ko'paytirilgan raqam


1 ich - men wir - biz Yuz bilan gapirish
2 du - sen ihr - siz Nutq kimga qaratilgan bo'lsa
3 er, sie, es - u, u, u sie - ular yoki Sie - siz Ko'rib chiqilayotgan shaxs yoki ob'ekt
Eslatma! Nemis tilidagi Sie / you odobli shakli 3-shaxs ko‘plikdagi sie / they olmoshi bilan bir xil grammatik shakllarga ega.

Ko'pgina olmoshlarning bir xil shaklga ega bo'lishi, lekin turli xil ma'nolarga ega ekanligi ko'pincha chalkashliklarga olib keladi. Keyinchalik tushuntirish uchun ba'zi misollar keltiraman.

Kishilik olmoshlari hollarda oʻzgaradi (rad etilgan). Quyidagi jadvalda siz pasayishni ko'rishingiz mumkin.

Singular


Ko'paytirilgan raqam

Xushmuomalalik shakli


Yuz 1 2 3 1 2 3
Nom ich du er sie es sim ihr sie Sie
Dat mir rej ihm ihr ihm uns euch ihnen Ihnen
Akk mich dich ihn sie es uns euch sie Sie
Jadvalda shaxs olmoshlarining mos kelishining boshqa holatlari ham mavjud. Masalan, uns anglatishi mumkin BIZ yoki BIZ... Agar olmoshni qanday qilib to'g'ri tarjima qilish haqida shubhangiz bo'lsa, unda siz har doim olmosh haqida savol berishingiz va o'zingizni yo'naltirishingiz mumkin.

Misol: Martin sieht uns jeden Tag. (Martin bizni har kuni ko'radi.) Wen sieht Martin jeden Tag? (Martin har kuni kimni ko'radi?) Savolingiz bormi? qaratqich kelishigiga mos keladi (Akkusativ). Bu gapdagi olmosh bizni tarjima qiladi.

Nemis tilidagi egalik olmoshlari
(Possesivpronomen) aniqlangan so‘zning kimgadir yoki biror narsaga tegishliligini bildiradi.

Keling, egalik olmoshlarini ko‘rib chiqaylik. Rus tilida olmosh meniki turli shaxslarga tegishli ekanligini bildirishi mumkin. Nemis tilida har bir shaxs olmoshi o‘z egalik olmoshiga ega.

Shaxsiy olmosh

Ega


olmosh

Misol


ich - men meni - mening Das ist meni Son Piter.
du - sen dein - sizniki Dein Leben ichakdir.
er - u sein - uning Wir sehen sein Avtomatik.
sie - u ihr - uning Ihr Bett ist nicht groß.
es - bu sein - uning Hier ist das Baby und sein Stoffhund.
wir - biz unser bizning Wie gefällt euch unser Bild?
ihr - siz euer - sizning Vo liegt euer Haus?
sie / Sie - ular / siz ihr / Ihr - ularning / sizning Ihr Oshpaz hamdard.
Egalik olmoshlari ot bilan taʼrif sifatida bogʻlanadi va u bilan jins, son va holat boʻyicha kelishib, hol sonlari yordamida keladi.

Egalik olmoshlari birlikda noaniq, ko‘plikda esa aniqlovchi vazifasida keladi.

Singular Ko'paytirilgan raqam
Erkak jinsi Ayollik Neyter jins
Nominativ
meni e Mutter schöne Blumen. (Men onamga chiroyli gullar olib kelaman) Wem bringe ich schöne Blumen? (Men kimga chiroyli gullar olib kelaman?) So'roq to'g'ri keladi (Dativ). Mutter ot birlik va ayolga xosdir. Olmosh birlik, ravish kelishigida ayollik.

Ega olmoshini shaxsiy olmoshdan qanday ajratish mumkin?


Shaxs olmoshlari

Egalik olmoshlari

1. Kim, nima? savollariga javob berish. kimga, nimaga? kim, nima?
Vem gibst du das Buch? Ich gebe ihr das Buch. Kitobni kimga berasiz? Men unga kitobni beraman. 1. Kimning savollariga javob berilmoqda? kimniki? kimniki? kimniki?
Vessen Yaxshimisiz? Das ist ihr Mehribon. Bu yerda kimning bolasi o‘ynayapti? Bu uning bolasi.
2. Kishilik olmoshlari o‘z-o‘zidan qo‘llaniladi va o‘zidan keyin ot qo‘yishni talab qilmaydi.
Wir sehen ihn Biz uni tez-tez ko'ramiz. 2. Ega olmoshlari ko‘pincha (har doim ham emas!) o‘zlari murojaat qilgan otdan oldin qo‘llaniladi.
Menga xos kann schon lesen, mening bolam allaqachon o'qishni biladi.
Hamma narsa birinchi qarashda ko'rinadigan darajada murakkab emas. Bir oz mashq va o'jar nemis olmoshlari sizga bo'ysunadi. Ishonmasangiz, shunchaki sinab ko'ring!

Facebookda ulashingTAVSIYA ETILGAN


SERGEY JILIN: TARJIMAI HOLI, FOTOSURATI, SHAXSIY HAYOTI SERGEY JILINNING TARJIMAI HOLI SHAXSIY HAYOTI RAFIQASI

LEONID PANTELEEVNING HIKOYALARI VA ERTAKLARI

DENISKINNING HIKOYALARI (RASMLAR BILAN) VIKTOR DRAGUNSKIY DENISKA



VIKTOR DRAGUNSKIY - DENISKIN HIKOYALARI
Download 16,13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish