Konstruksion materiallar va detallarning turli guruhlarini kontaktli uchma-uch payvandlashning

Mis va
 
uning qotishmalari
uchun 

 
va 
a
ning qiymatlari eng 
qattaligi xosdir. SHu munosabat bilan, misni eritib payvandlashda eritishning 
yuqori tezliklari qo‘llaniladi (V
o‘rt.erish.
=8 mm/sek;
 
V
ya.erish.
= 25 mm/sek ). 
CHo‘ktirish tezligi 200 mm/sek atrofida, chuktirish bosimi 400-950 MPa 
bo‘ladi. Jezni payvandlashda ruxning yonib ketish xavfi borligi tufayli 

---

eritishning (V
ya.erish.
= 15 mm/sek) va cho‘ktirishning oshirilgan (250-250 
mm/sek gacha tezliklari qo‘llaniladi. CHo‘ktirish bosimi odatda 250 MPa ga 
etadi. Birikmaning plastikligi keyin termik ishlov berish orqali oshiriladi. 
 
2. Turli detallarni uchma-uch payvandlashning o‘ziga x o s xususiyatlari
Uchma-uch payvandlash usullari va rejimlari ko‘p jihatdan 
payvandlanadigan detallarning shakli hamda kesimiga bog‘lik, bo‘ladi. 
1. 
Simni payvandlash.
Diametri 5 mm dan oshmaydigan sim odatda 
qarshilik bilan payvandlab ulanadi. Bunda cho‘ktirish paytida bikrligi tegishli 
darajada bo‘lishini va elektrodlarga o‘tib ketadigan issiqlik miqdori mumkin 
qadar kam bo‘lishini ta’minlash uchun simlar uchlarini markazlashga hamda 
eng maqbul o‘rnatish uzunligini tanlashga katta etibor beriladi. Kichik 
diametrli sim, shuningdek har xil metallardan tayyorlangan sim qattiq 
rejimlarda (masalan, kondensatorli mashinalarda) qarshilik bilan va eritib 
payvandlanadi. Qattiq rejim tor tegish joyi oldida issiqlik ajralishini ta’minlaydi. 
Bunda metall issiqlik-fizik xossalarining ularning qizishi va difuzion 
jarayonlarga ta’siri keskin kamayadi, bog‘lanishlar hosil bo‘lish sharoiti 
yaxshilanadi. Mis simlarni (d=0,4-2 mm) qarshilik bilan payvandlashda 
tokning zichligi 250-1000 A/mm
2
ga etadi. Masalan, ko‘pincha cho‘ktirish 
chog‘ida metallni majburiy tartibda yo‘naltirilgan deformatsiyalash 
usullaridan foydalaniladi. Qarshilik bilan payvandlash sifatini yaxshilash uchun 
qattiq rejim R
b
ning kichik (3-8 MPa) qiymatlarida tegish joyi oldida erigan 
yupqa metall qatlami hosil qilish bilan qo‘shib olib boriladi, bu qatlam chuqtirish 
chog‘ida oksidlar bilan birga gratga batamom 
gratga sikib chikariladi. 
2.