Лаборатория иши №1

6.
Konsentrlangan sulfat kislotasi.
 
7.
Butil spirti.
 
Ishni bajarish tartibi:
Butil - sirka efirini olish uchun shar shaklidagi yumaloq tubli 250ml hajmli 
kolba (1) ga ehtiyotlik bilan vodoprovod jumragi ostida sovutib turgan holda 22 ml 
butil spirti va 10 ml konsentrlangan sirka kislotasi solib aralashtiriladi. Hosil 
bo‘lgan aralashmaga 5 ml konsentrlangan sulfat kislotasi ehtiyotlik bilan 
aralashtiriladi. Aralashma sovugach unga teskari (qarama-qarshi) havo sovutkichi 
(2) o‘lanadi va elektr plitkasi ustiga o‘rnatilib, 1 soat davomida qaynatiladi. 
Qaynatilayotganda kondensatsiyaga uchrayotgan bug‘ qatlami sovutkichning 
taxminan o‘rtasida bo‘lishini nazorat qilib turish lozim. 

---

28 
Sintez jarayoni tugagach kolbani suv ostida 
sovutiladi va suv bilan ikki qatlam - suv va efir 
qatlami hosil bo‘lguncha suyultiriladi. Ajratuvchi 
voronka yordamida mahsulot - efir ajratib olinadi 
va 10% li soda eritmasi bilan, reaksiyaga kirishmay 
qolgan H
2
SO
4
ni neytrallash uchun, yuviladi. Yana 
efir qatlami ajratib olinadi va uni qoldiq suvlardan 
donador kalsiy xlor bilan qo‘ritiladi. So‘ngra efir 
filtrlanib 123-125
0
С harorat atrofida haydaladi. 
Hosil bo‘lgan toza efir kolba (4) yig‘iladi. 
 
 
Tajriba natijasida mahsulotning chiqish miqdori aniqlanadi. Tajribalar 
dastlabki komponentlarning turli miqdorlarida bajariladi
: 
СН
3
СООН 
С
4
Н
9
ОН 
Н
2
SO
4
ML 
10 
20 
10 
22 
22 
10 
5 
5 
- 
Mahsulotning chiqishi quyidagi tenglama bilan aniqlanadi: 
100


наз
a
G
G

G
naz
- efirning nazariy hosil bo‘lish miqdori (stixiometrik tenglama bo‘yicha 
hisoblab topiladi). 
Dastlabki mahsulot og‘irligi uning hajmi va zichligidan keltirib chiqariladi, 
zichlik densimetr yordamida aniqlanadi. 
G
a
 
- amalda hosil bo‘lgan efir miqdori.