M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

turist deb, bir mamlakatdan ikkinchi 
mamlakatga safarga borib, kamida 24 soat ichida o‗sha yerda 
turib, turistik xizmatidan foydalangan kishiga aytiladi
(Mironenko, Tverdoxlebov, 1981). Agar kishilarning ana shu 
muddat davomida mamlakat hududining boshqa joyida o‗zi yashab 
turgan manzildan tashqarida bo‗lishi mahalliy turizm deyiladi.
R.Abdumalikovning fikricha, turizm- sayohat paytida «tur» 
(belgi) o‗rganish degan ma‘noni bildirib, tog‗, adirlar va uzoq 
masofalarga sayohat qilish, oxirgi manzilga belgi qo‗yib kelish yoki 
cho‗qqiga chiqqanlikni bildirish uchun biron belgi qo‗yishni 
anglatadi, deb ta‘riflaydi (Abdumalikov, 1978 ). Bu fikr ko‗proq 
maktab o‗lkashunosligi va turizmi bilan bog‗liqdir. 
O‗zbekiston Respublikasining «Turizm to‗g‗risidagi qonuni»da 
(
3 - modda. Asosiy tushunchalar
:) turizm - jismoniy shaxsning 
doimiy istiqomat joyidan sog‗lomlashtirish, ma‘rifiy, kasbiy - 
amaliy yoki boshqa maqsadlarda borilgan joyda (mamlakatda) haq 
to‗lanadigan faoliyat bilan shug‗ullanmagan holda uzog‗i bilan bir 
yil muddatga jo‗nab ketishi (sayohat qilishi);
 
- turist - O‗zbekiston Respublikasi hududi bo‗ylab yoki boshqa 
mamlakatga sayohat qiluvchi (doimiy istiqomat joyidan turizm 
maqsadida jo‗nab ketgan) jismoniy shaxs;
 
- turistik faoliyat - ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlari 
talablariga muvofiq sayohatlarni va ular bilan bog‗liq xizmatlarni 
tashkil etish borasidagi faoliyat;
 
- ekskursiya faoliyati - turistik faoliyatning tarixiy 
yodgorliklar, diqqatga sazovor joylar va boshqaob‘ektlar bilan 
tanishtirish maqsadidaoldindan tuzilgan yo‗nalishlar bo‗yicha 
ekskursiya etakchisi hamrohligidagi 24 soatdan oshmaydigan 
ekskursiyalarni tashkil etishga doir qismi;
 
- turistik resurslar - tegishli hududning tabiiy - iqlim, 
sog‗lomlashtirish, tarixiy - madaniy, ma‘rifiy va ijtimoiy - maishiy 
ob‘ektlari majmui;
 
- turistik faoliyat sub‘ektlari - belgilangan tartibda 
ro‗yxatgaolingan va turistik xizmatlar ko‗rsatish bilan bog‗liq 
faoliyatni amalgaoshirish uchun litsenziyasi bo‗lgan korxonalar, 
muassasalar, tashkilotlar;
 

---

13 
- turistik industriya - turistik faoliyatning turistlargaxizmat 
ko‗rsatishni taminlovchi turli sub`ektlari (mehmonxonalar, turistik 
komplekslar, 
kempinglar, 
motellar, 
pansionatlar, 
umumiy 
ovqatlanish, transport korxonalari, madaniyat, sport muassasalari va 
boshqalar) majmui;
 
- tur - muayyan yo‗nalish bo‗yicha turistik xizmatlar majmui 
(joy bandlash, joylashtirish, ovqatlantirish, transport, rekreasiya, 
ekskursiya xizmatlari va boshqa xizmatlar) bilan ta‘minlangan aniq 
muddatlardagi turistik sayohat; 
 
- turistik xizmatlar - turistik faoliyat sub‘ektlarining 
joylashtirish, ovqatlantirish, transport, axborot-reklama xizmatlari 
ko‗rsatish borasidagi, shuningdek, turistlarning ehtiyojlarini 
qondirishga qaratilgan boshqa xizmatlar;
 
- turistik guruh rahbari - turistik faoliyat sub‘ektlarining vakili 
bo‗lgan va uning nomidan ish ko‗rib, turistlarga xizmat ko‗rsatish 
shartnomasi shartlarining bajarilishini ta‘minlovchi jismoniy shaxs;
 
- gid (ekskursiya etakchisi) - tur qatnashchilariga turistik 
xizmatlar ko‗rsatish shartnomasi doirasida ekskursiya -axborot, 
tashkiliy yo‗sindagi xizmatlar va malakali yordam ko‗rsatuvchi 
jismoniy shaxs;
 
- turistik faoliyatni amalga oshirish uchun litsenziya - turistik 
faoliyatni amalga oshirishga bo‗lgan huquqni tasdiqlovchi maxsus 
ruxsatnoma;