Mantiq ut- tayr

ǀ
ISSUE 6 
ǀ
2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 1397
Bo’lmag’aykim, dast bergay telbalik,
Chekkulik bo’lg’ay salohidinilik.
Yoshurib daftarni ma’dum ettilar,
Sho’g’lidin ko’nglumni maxrum ettilar.
Mani kulli qildi ul holidin,
“Mantiq ut-tayr” uzra qil-u qolidin.
Alisherning Attordek buyuk shoirni ancha tushunib, uning ruhiga kirib, uning 
dostoniga jondan berilib ketishi Navoiyda dahoning ilk uyg’onishi edi deb aytishga 
imkon beradi.
A.Navoiy o’z asarini ustozi F.Attor asariga javoban yozib, umri davomida 
ma’naviy-axloqiy nuqtayi nazardan falsafiy-tasavvufiy ruhdagi dunyoqarashlarini
batafsil bayon qilgan. Navoiy bu bilan butun turkiy adabiyot ahliga ulkan tuhfa ato 
etgan deya olamiz. Yuqoridagi ilmiy ish tadqiqotchilari ham bu ulkan me’rosni 
o’rganishda ancha xizmat qilganlar va bu bilan adabiyotimizda o’z yechimini 
kutayotgan masalalarga oydinlik kiritgan.
Shu nuqtai nazardan qaraydigan bo`lsak, valiylar obrazini tadqiq qilishda ushbu 
ikkala asarni birlamchi o`rganilgan manbalarida tadqiq etilmagan jihatlarini, ya`ni
“Mantiq ut-tayr” va “Lison ut-tayr” dostonlarida keltirilgan valiylarni qisqacha 
ro`yxatini keltirib o`tamiz:
1
Payg`ambarimiz, Muhammad Mustafo (S.A.V) 
2
Chahori yorlar: Abu Bakr Siddiq, Usmon ibn Affon, Umar Foruq, Ali Murtazo. 
3
F.Attor 
4
Shoh Iskandar 
5
Shayx San`on (Ibn saqqo 11-12 asr) 
6
Boyazid Bistomiy 
7
Shayx Najmiddin Kubro 
8
Abu Said Abulxayr ( Mehnalik, 1403-y. v. e) 
9
Odam Safiy alayhissalom 
10
Sulaymon alayhissalom 
11
Abu Turob Naxshabiy 
12
Abulxasan Xiraqoniy (1033-y. v. e. Xurosonda) 
13
Arastu 
14
Ibrohim Adham 
15
Pili Ahmadi Jom (fors shoiri vaf. 1141) 
16
Xoja Muhammad Porso.( Naqshbandiyning shogirdi 1419- yili vafoti) 
17
Xoja Abu Nasr (vafoti 1460 –y) 
18
Shayx Abu Nishopuriy (Abdulloh Ibn Muhammad 853-935) 
19
Shayx Shibliy (O`ratepalik Bag`dodda ) 
20
Nuriy ( Shayx Ahmad Ibn Mahmud ) 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2