Маъруза 1: Кириш. Карьер атмосферасининг таркиби ва унга қўйиладиган талаблар. Карьер атмосферасини ифлосланиш омиллари

Расм 2.1 Чанг ҳаво оқимидан, чанг бўлагини ажратиш схемаси.
а –оғирлик кучи таъсирида; б –марказдан қочирма куч таъсири остида; в –чанг бўлагини ўтирган ўтринди билан тўқнашиши; г –тўғри ўтириш; д –диффузия ўтриндиси; е –электрик ўринди; ж–иссиқлик преципитацияси; 1-чангни бўлаги; 2-газ оқимини йўналиши; 3-ўтриндини кўриниши; 4-диффузия кучи; 5-коронли электрод манфий қутибли; 6-ўтириладиган электродлар; 7-ер; 8-қиздирилган жисим; 9-совиқ юза.

Мана шу куч билан чангни ҳаво юргичларида чўкиши бўлади. У чанг камерасини қўлланилганда фойдаланилади. Марказдан қочирма куч чанг ҳаво оқимини сунъий айлантиришдан ҳосил бўлади, уни қуйдаги формуладан аниқланади:

F_цm^.V²_nRПd³_n6 _nV²_иR (2.5)
бу ерда: V_п –чанг ҳаво оқимини тезлиги, мс;
R –оқим траекториясини айланиш радиуси, м;
d_n –бўлак диаметри, м;
_n –бўлак моддасини зичлиги.
Бу куч оғирлик кучидан кўп маротаба кўп бўлиши мумкин ва циклонда қўлланилади.
Ҳаракатдаги бўлакни инерция кучини ипли ва волокнали тозалагичларда уларни волокналар билан тўқнашишида, худди шундек, скрубберларда чанг бўлагини сув билан тўқнашишда фойдаланиш мумкин.
Бўлакни жадаллашиш инерцион кучи Сток критериясини функциясидир.
St1^{. .}V_оS_n(18 Д) (2.6)
бу ерда: V_о-чўкмага нисбатан бўлакни тезлиги, мс, -газни динамик ёпишқоқлиги, Нсм²; Д-ўтриндини диаметри, м.
Бўлакга электр майдонини кучини таъсири.
F_эq_прЕ_к (2.7)
бу ерда: q_пр-чегаравий электрик заряд, Кл.; Е_к-электр майдонини кучланиши, Вм.
Чанг ушлагичларда бир вақтни ўзида ҳар хил куч ва механизмлар фойдаланилади. Масалан, материал тозалагичларда инерция куч фойдаланилади, тўғри чўкиш, диффузия ва бошқалар.
Чангни тозалаш бўйича ушловчилар 3 та гуруҳга бўлинади: қуруқ, ҳўл ва электрлик.
қуруқ тозалаш усулида қўлланилаётган аппаратлар оғирлик-инерция ва тозалашга бўлинади.
Оғирлик-инерциясига ўтирувчи хоналар, инерция аппаратлари ва циклонлар киради, тозалашга эса волокноли, материалли ва фиали тозалагичлар киради.
Ҳўллаш тозалаш усулидаги аппаратлари ювиш ва суюқ плёнкалига бўлинади. Ювиладиган форсункали скрубберлар, Вентури скубберлари ва динамик газ ювучилари киради. Суюқ пленкали-марказдан қочирма зарбали-инерцион ва кўпикли аппаратларга бўлинади.
Электрофильтрлар гуруҳи зарядка ва ўтириш ярим гурухларга бир худудли ва икки худдудлига бўлинади.
қуруқ пластинкали газлар горизонтал ва тик харакатланадиган хўл қувурли ва пластинкали тозалагичлар хизмат қилмоқда.
Чанг ушлаб қолувчилар самарали ишлашишини тозалаш даражаси билан характерланади. У ушлаб қолинган чангни, ҳавода тозалангунча бўлган чанг массаси нисбатига тенгдир. (%)
(К_н – К_к)К_н (2.8)
бу ерда: К_н ва К_к –ҳаводаги чангни тозаланмагандаги ва тозалангандаги қиймати, м²м³.
Бир нечта поғонали тозалагич бўлган ҳолатдаги умумий даражасини қуйдаги формуладан аниқланади:
_об1-(1- ₁)(1- ₂)..,(1- _n) (2.9)
бу ерда: ₁, ₂ ва _n –биринчи, иккинчи ва n-нчи даражали тозалагич даражаси.
Карьер шароити учун жуда ҳам кележаги бўлгани, бу қуруқ чанг ушловчилардир. Улар ичидан кенг тарқалгани циклон ва валокно енгли тозалигичлардир.
Циклонли тозалагични ишлаш ҳаракати расм 2.2 да кўрсатилган.