Маъруза Арматура ва арматура буюмлари. Темирбетон. (2 соат)

Пўлат арматура жойлашган бетон темирбетон деб аталади. Темирбетондан ишланган қурилиш конструкцияси темирбетон конструкцияси деб юритилади.

• Пўлат арматура жойлашган бетон темирбетон деб аталади. Темирбетондан ишланган қурилиш конструкцияси темирбетон конструкцияси деб юритилади.
• Қуйидаги сабаблар бетон билан пўлат арматуранинг биргаликда ишлашига шароит яратади:
• 1. Бетон қотиш жараёнида пўлат арматурага маҳкам ёпишади (тишланади);
• 2. Зич бетон пўлат арматурани занглашдан ва ёнғиндан асрайди;
• 3. Пўлат билан оғир бетоннинг температура таъсирида чизиқли кенгайиш коэффициентлари бир-бирига жуда яқин (бетон учун b= (1 - 1,5)10-5 ; арматура учун эса s= 1,2.10-5).
• Ана шу учта муҳим хосса туфайли темирбетон конструкцияларини яратиш имкониятига эга бўлинди. Аммо темирбетоннинг афзаллик ва нуқсонлари ҳам бор.

Темирбетоннинг қуйидаги афзалликлари унинг қурилишда кенг тарқалишига имкон яратди: ўта мустаҳкамлиги; кўпга чидамлилиги; оловбардошлиги; зилзилабардошлиги; маҳаллий материаллардан фойдаланиш имконияти; конструкцияга исталган шакл бериш имконияти.

• Темирбетоннинг қуйидаги афзалликлари унинг қурилишда кенг тарқалишига имкон яратди: ўта мустаҳкамлиги; кўпга чидамлилиги; оловбардошлиги; зилзилабардошлиги; маҳаллий материаллардан фойдаланиш имконияти; конструкцияга исталган шакл бериш имконияти.
• Қуйидагилар темирбетоннинг нуқсонларига киради: вазнининг оғирлиги; иссиқлик ва товушни осон ўтказиши; мустаҳкамлаш ва тузатишнинг қийинлиги; ёрилиши мумкинлиги; бетон ётқазилгач, арматура ҳолатини текшириш қийинлиги ва ҳоказо.
• Конструктив ва монтаж арматурни конструктив ва технологик мулоҳазаларга кўра ўрнатилади:

конструктив – ҳисоблашда эътиборга олинмайдиган кучланишларни қабул қилади, монтаж арматура эса ишчи арматураларни лойиҳавий ҳолатини таъминлайди ва уларни каркасларга бирлаштиради. Ҳамма арматуралар пайвандланган арматурали буюмларга бирлаштирилади – пайвандланган ёки тўқилган сим тўр ва каркасларга.

• конструктив – ҳисоблашда эътиборга олинмайдиган кучланишларни қабул қилади, монтаж арматура эса ишчи арматураларни лойиҳавий ҳолатини таъминлайди ва уларни каркасларга бирлаштиради. Ҳамма арматуралар пайвандланган арматурали буюмларга бирлаштирилади – пайвандланган ёки тўқилган сим тўр ва каркасларга.
• Темирбетон конструкциялар тайёрланиш усулларига қараб йиғма, яхлит ва йиғма-яхлит бўлади.