Маъруза Реляцион алгебра ва реляцион ҳисоблаш элементлари



Download 0,81 Mb.
bet2/2
Sana25.02.2022
Hajmi0,81 Mb.
#296887
1   2
Bog'liq
Mavzu5-6

Бирлаштириш амали


Familiyasi

Yoshi

Каримов

20

Одилов

23

Исаев

35

Алиев

49

Familiyasi

Yoshi

Эрагшев

19

Илхомов

30

Каримов

20

Азизов

51

Mijoz 1
Mijoz 2

Familiyasi

Yoshi

Каримов

20

Одилов

23

Исаев

35

Алиев

49

Эргашев

19

Илхомов

30

Азизов

51

Бирлаштириш оператори
SELECT * FROM `Mijoz 1`
UNION
SELECT * FROM `Mijoz 2`;

Familiyasi

Yoshi

Каримов

20

Кесишув оператори

Familiyasi

Yoshi

Одилов

23

Исаев

35

Алиев

49

Айирма оператори
SELECT * FROM `Mijoz 1`
MINUS
SELECT * FROM `Mijoz 2`;
SELECT * FROM `Mijoz 1`
INTERSECT
SELECT * FROM `Mijoz 2`;

T_id

Familiyasi

1

Каримов

2

Одилов

3

Исаев

4

Алиев

F_id

Fan

Sana

1

Матем

09.01.2009

2

Тарих

14.01.2009

Familiyasi

Fan

Sana

Каримов

Матем

09.01.2009

Каримов

Тарих

14.01.2009

Одилов

Матем

09.01.2009

Одилов

Тарих

14.01.2009

Исаев

Матем

09.01.2009

Исаев

Тарих

14.01.2009

Декарт кўпайтма

Реляцион алгебра ва унинг амаллари.

Муносабатлар устида амаллар

Муносабатлар устида амаллар

Муносабатлар устида ҳар-хил амаллар бажарилади. Реляцион маълумотлар моделини хусусиятларидан бири маълумотларни қайта ишлашни реляцион алгебра операторлари (амаллари) ёрдамида амалга оширишдир. Релецион алгебрада қуйидаги 8 та оператор кенг ишлатилади. Улардан 4 таси анъанавий тўпламлар устидаги амаллар киради.

Анъанавий (қабул килинган) амалларга қуйидагилар киради

  • Бирлаштириш
  • Кесишув
  • Айирма
  • Декарт кўпайтма

Махсус амалларга эса қуйидагилари киради:

Махсус амалларга эса қуйидагилари киради:

  •  Танлаш (селекция)
  • Проекция
  • Қўшиш
  • Бўлиш
  • Муносабатлар устида бажариладиган бирлаштириш, кесишув, айирув амаллари операторларнинг тили ёки тури бўйича мослигини талаб этади. 2 та муносабат типи бўйича мос келади, агарда уларда эквивалент муносабат схемаси бўлиб:

  • Улардаги ҳар бир даражаси бир хил бўлса ёки улар бир хил атрибут тўпламига эга бўлса;
  • схема атрибутларини шундай тартиблаш мумкинки, бир хил ўринда туриб солиштирилаётган атрибутлари бир хил доменда аниқланган бўлиши керак.

декарт купайтмасида математик муносабатлар даражаси оперант муносабат даражаларининг йиғиндисига тенг. Куввати эса оперант кувватларини кўпайтмасига тенг.

декарт купайтмасида математик муносабатлар даражаси оперант муносабат даражаларининг йиғиндисига тенг. Куввати эса оперант кувватларини кўпайтмасига тенг.

Cелекция (танлаш) амали 1 та муносабат устида бажарилади. Натижа муносабатда бирор шарт бўйича танлаб олинган картежлар катнашади.

Қўшиш амали 2 та оперант устида бажарилади. Хар бир муносабат қайси атрибут бўйича қўшиш бажарилаётган бўлса, у ажратилади.

Натижа муносабат 1 ва 2-муносабатни барча атрибутларини ўз ичига олади.

Реляцион МБ муносабатларида структурали ва семантик ахборотлар сакланиши мумкин. Структуравий ахборотларни биз муносабат схемалар ёрдамида биламиз.

Семантик ахборотлар эса муносабат схемаларда маълум булган ва хисобга олинадиган ва атрибутлар ўртасидаги функционал боғланишлар билан ифодаланади. МБдаги муносабатларда атрибутларни таркиби 2 та талабга жавоб бериши керак

Реляцион ҳисоблаш

Маълумот моделини ривожланиш концепцияси 5 та босқични кўрсатиши мумкин:

  • 60- йилларнинг 2 – ярмида, бунда асосан иерархик моделларга эътибор берилган;
  • 70- йилларни 1 – ярми, тармоқли моделлар;
  • 70- йилларнинг 2 – ярми, реляцион моделлар;
  • 80- йилларнинг 1 – ярми, семантик моделлар;
  • 80- йилларнинг 2 – ярми, объектга мўлжалланган система.

Ma`ruza-6. Ma`lumotlar bazasini rejalashtirish, loyihalash, boshqarish

Ma`lumotlar bazasini ishlab chiqishda hayot sikli

  • Tizim tavsifi
  • Talablarni yig`ish va tahlil qilish
  • Ma`lumotlar bazasini loyihalash
  • MBBTni tanlash
  • Interfeysni loyihalash
  • Prototiplash
  • Vazifani amalga oshirmoq
  • Ma`lumotlarni konvertatsiyalash va yuklash
  • Testlash
  • Amaliyotda qo`llash

Talablarni yig`ish va tahlil qilish
MBni rejalashtirish
Tizim tavsifi
Mbni konseptual loyihalash
Mbni mantiqiy loyihalash
Mbni fizik loyihalash
Interfeysning loyihalash
MBBTni tanlash
Prototiplash
Ma`lumotlarni konvertatsiyalash va yuklash
Testlash
Vazifani amalga oshirmoq
Amaliyotda qo`llash
1
2
3
4
6
8
9
10
11
7
5

Ma`lumotlar bazasini rejalashtirish

Ma'lumotlar bazasi tizimini yaratish hayot siklini samarali tashkil etishga imkon beradigan boshqaruv faoliyati.

Tashkillashtirishning axborot tizimi umumiylashtirilib integratsiyalanishi lozim.

Ma`lumotlar bazasini rejalashtirish quyidagi boshqaruv standartlarini tashkil etishni o`z ichiga oladi:

- ma`lumotlarni qay darajada to`planganligi;

- qay darajada alohida formatga ega ekanligi;

- qandaydir kerakli hujjatlarni to`planganligi;

- qay darajada loyihalash va amalga oshirishganligi.

Ma`lumotlarni loyihalash

Zarur ma`lumotlat bazasi tizimi uchun maqsadli vazifalar va korxona topshiriqlarini qo`llab - quvvatlashda ma`lumotlar bazasini loyihasini yaratish jarayonidir.

Ma`lumotlar bazasini loyihalash quyidagi asosiy yondashuvlarni o`z ichiga oladi:

  • Yuqoridan pastga
  • Ostin-ustun
  • Ichkaridan tashqariga
  • Aralash

Ma`lumotlarni loyihalashning uch bosqichi

  • Konseptual ma`lumotlar bazasini loyihalash
  • Logik ma`lumotlar bazasini loyihalash
  • Fizik ma`lumotlar bazasini loyihalash
  • Konseptual ma`lumotlar bazasini loyihalash

    - Korxanadagi barcha fizik mulohazalarni ma`lumotlar bazasi modelini qurish jarayoni.

    - Ma`lumot modeli bu foydalanuvchining alohida talablariga ma`lumotdan foydalanishni yaratish.

    - Konseptual model logik loyihalash bosqichi uchun axborotlarning asosi hisoblanadi.

Mantiqiy ma`lumotlar bazasini loyihalash

  • Korxonada ma`lum bir ma`lumot modeli asosida ma`lumot ishlatilgan modelini qurish jarayoni, lekin muayyan MBBT va fizik bo`limlar bundan mustasno.
  • Konseptual model mantiqiy ma`lumotlar bazasi modeli uchun tartibga keltirilgan va tuzilgan model hisoblanadi.

Fizik ma`lumotlar bazasini loyihalash

  • Ikkilamchi saqlash bo'yicha ma'lumotlar bazasi amalga oshirishning tavsifini ishlab chiqarish jarayoni.
  • Ma`lumotga samarali murojaatni tashkil qilishda bazalar o`zaro aloqasi fayl tuzilmalaridan foydalanishni tasvirlaydi. Bundan tashqari barcha o`zaro aloqadorlik chegaralari va xavfsizlik choralarini tasvirlaydi.
  • Maxsus MBBTga mo`ljallangan.

Ma`lumotlarni boshqarish(administratorlash)

  • Rejalashtirish
  • Rivojlantirish va shakillantirish standartlari
  • Rivojlantirish siyosati va prosedura
  • Ma`lumotlar bazasini konseptual va mantiqiy loyihalash.
  • Ma`lumotlar bazasini fizik loyihalash.
  • Xavfsizlik va ma`lumotlar butunligini nazorat qilish.
  • Jarayonni tekshirib borish.
  • Ma`lumotlar bazasini sozlash.

Download 0,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish