Mashinali o’qitishda tanib olish va sinflashtirish masalalari


Obyektlarni oʻxshashlik koeffitsiyentlari asosida tanib olish



Download 1,82 Mb.
bet8/20
Sana20.06.2022
Hajmi1,82 Mb.
#681178
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20
Bog'liq
8-mavzu (O\'qit-li o\'qitish)

8. Obyektlarni oʻxshashlik koeffitsiyentlari asosida tanib olish



Obyektlarni oʻqituvchisiz (avtomatik) sinflarga ajratishni oʻrgatish, oʻqituvchili oʻrgatishga nisbatan murakkabroq operatsiyalarni oʻz ichiga oladi. Haqiqatan ham, oʻqituvchisiz oʻqitish jarayonida sinflar soni ham, ularning har birining xossalari ham noma’lum boʻladi. Shuning uchun ham oʻrganish jarayoni shunday tashkil qilinadiki, obyektlarni sinflashtirishning mumkin boʻlgan barcha holatlari orasida shunday holat topiladiki, bu holatda sinflar (toʻplamlar) kompaktli boʻlishi zarur [93].
Sinflar orasida masofa tushunchasini kiritamiz. Bu masofa tushunchasi asosan ikkita xossa bilan xarakterlanadi. Birinchisi kompaktlilik tushunchasi boʻlib, bu tushunchaga asosan, bir sinfga tegishli boʻlgan obyektlar orasidagi masofa, turli sinflarga tegishli boʻlgan obyektlar orasidagi masofaga nisbatan bir-biriga yaqin joylashgan boʻlishi kerak. Quyida biz kompaktlilik tushunchasini yanada yaxshilashga imkon beradigan ba’zi bir qoidalar bilan tanib olishib chiqamiz.
Ikkinchi xossa - separabillik yoki boʻlinuvchanlik boʻlib, bu holda sinflar chegaralangan va bir-biri bilan kesishmaydigan boʻlishi kerak.
Masofa tushunchasi obyektlar oʻrtasidagi yoki sinflar oʻrtasidagi oʻxshashlik darajasini baholash imkonini beradi. Bu tushunchaga turli yoʻllar bilan yondashish mumkin.
Agarda masofa sifatida metrik masofa ishlatilsa, u holda metrik fazo boʻladi. Bu holda fazodan olingan va nuqtalar orasidagi masofa deb

qarash mumkin.
Ikkita va sinflar orasidagi masofa deb

qiymat olinadi.
Obyektlarni tanib olishni oʻrgatish nazariyasi nuqtai nazaridan qaraladigan
boʻlsa, obyektlar yoki sinflar orasidagi masofa qancha kichik boʻlsa, ular orasidagi
oʻxshashlik shuncha yuqori boʻladi.
Misol sifatida keltirish mumkin. Bu formuladan koʻrinadiki masofa qancha katta boʻlsa, oʻxshashlik koeffitsiyenti shunchalik kichik yoki qanchalik kichik boʻlsa, shunchalik katta boʻladi.
Metrik masofa quyidagi uchta aksiomani qanoatlantirishi kerak. Agar va metrik fazodan olingan, ya’ni va boʻlsa, u holda ular orasidagi masofa quyidagi xossalarni qanoatlantirishi kerak:

Hozirgi paytda timsollarni tanib olishni oʻrgatish nazariyasida masofalarni hisoblashda keng foydalanadigan quyidagi formulalarni qaraymiz:

  1. Evklid masofasi- ;

  2. Manxetten masofasi - ;

  3. Chebishev masofasi - .

Bu yerda va lar obyektlar, va lar mos ravishda i - va j - obyektlardagi k - belgilar.
Ba’zi hollarda Kamberra masofasi deb nomlanuvchi foydalaniladi.

Oʻxshashlik koeffitsiyentlarini hisoblashga asoslangan algoritm. Quyida oʻxshashlik koeffitsiyentini hisoblashga asoslangan algoritmni keltiramiz [93, 100]. Bu algoritm asosan binar belgilar bilan berilgan obyektlarni tanib olishda qoʻllaniladi.


Agar obyektning belgilari binar qiymatlarda berilsa, ya’ni 1-ha, 0-yoʻq, u holda va obyektlar uchun moslik jadvalini (8.2-jadval) quyidagi koʻrinishda taqdim etish mumkin.
8.2-jadval

xi
xj

1

0

1


Download 1,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish