Masshtab. Masshtab: Yer sharini kichiklashtirish, kompilyasiya va generalizatsiya

Kartaning mavzusi 
Ko’plab kartalar nomga ega. Agar karta bitta o’zi bo’lsa uni kitobga emas aloxida 
varaqqa bosib chiqariladi, kartaning nomi karta varag’iga yozib qo’yilishi kerak; 
agar karta kitobga, xisobotga, disertatsiyaga bosib chiqarilsa, unda kartaning nomi 
kartaga yoki ilyustratsiyaning pastki qismiga sarlovxa sifatida aks ettirilishi 
mumkin. Yozuv karta nomini tushuntirishi yoki aniqlashtirilishi mumkin. 
Karta nomlarini ko’rib chiqishda 3 ta narsa bor: shakillantirish, joylashtirish va 
shrift rusumi shakillantirishni o’quvchini karta mavzusi, shuningdek kitob yoki 
yozilgan manoli nomi bilan tanishtiradi. Shakillantirish va rum turlari 3-bobda 
ko’rib chiqiladi. 
Karta nomini joylashtirish karta maketining bir jismi xisoblanadi. 
Ko’pchilik kartaning nomi kartaning yuqori qismiga joylashtirishi mumkin emas 
deb xisoblasa xam u saxifaning xoxlagan joyiga joylashtirishi mumkin, faqat 
bunda kartaning nomi vizual ierarxiyada turishi kerak. 
Qoidaga ko’ra bu kartadagi eng muxum shakillantirish va muvozanatlashtirilgan 
kompazitsiyani yaratish kerak. Karta zonasi shakli ko’puncha kompazitsiyada 
sarlovxa uchun tabiy joyda ta’minlaydi. 2.16- rasm. 
Legenda 
Legendlar mini dizayn muommolaridir. Sarlovxa dizayni ka’bi legnnd dizayni bir 
nechta qismlarga egadir: mundarija, matn, joylashuv va rusm. Birinchidan 
legenddagi xar qanday ramz kartadagi ramz ka’bi ko’rinishi kerak. Masalan 
miniatyuralashtirish o’quvchini chalg’itishiga olib keladi. (2.17-rasm). Odatda 
ayniqsa bolalar darsliklari kartalarida qilinadigan va ba’zi ilk kompyuter 
kartografik dasturlarini ko’rilgan ka’bi kenglik legndasi nomlari shart emas. Bu 
kartaning nomini “karta” deb qo’yishdek gap; u ortiqcha isoblanadi. Garchi bu 
bolalar kartasiga o’quv qo’llanmasi bo’lib xizmat qilsa xam kenglikni bekorga sarf 
qilishdir. Legendning nomi karta ob’ ekti xaqidagi batafsil axborotni taqdim qilishi 
mumkin va materialni legendga tushuntirishi kerak. 2.18-rasm. Masalan agar karta 
Qo’shma Shtatlardagi o’rtacha daromadni ko’rsatadigan bo’lsa legend “daromad, 
dollirda” deb omlanishi kerak yoki agar kartaning nomi shunchaki “davlatdan 
keladigan daromad bo’lsa” legendning nomi “o’rtacha daromad, dollirda” bo’lishi 
mumkin. Bizning maqsadimiz aniqlikdan iborat. (3-bobga qarang). 
Legendlarni joylashtirish boshqa dizayn elementlari ka’bi muozanat va oppoq 
kenglik bilan belgilanadi. Garchi ba’zi kompaniya va agentliklar karta serialari 
uchun o’zlarining yo’riqnomalari ta’minlanadi. Tamoyillarni yaratishi mumkin 
bo’lsa xam legendni jylashtirish bo’yicha umumiy foyda yo’q. Legenda yozuvi 
rusimi nomlariga va ka’bi bo’lishi mumkin emas, lekin shiriftlar bir birini 
to’ldirishi kerak. Ba’zishriftlar birgalikda yaxshi ishlamaydi (3-bobga qarang).