Matematik funksiyalar

---

3- Labaratoriya mashg’ulot. 

Excelda ma’lumotni statistik qayta ishlash va 

ularning diagrammasini qurish

 

MATEMATIK FUNKSIYALAR 

 

MS  Excel  2010  elektron  jadvallarida  keng  qamrab  olingan  iqtisodiyot  muhandislik 

masalalarini yechishda qo‘llanilishi keng bo‘lgan matematik funksiyalarni o‘rganamiz. 

1-mashq.  MS  Excel  2010 matematik funksiyalaridan foydalangan holda  

y=arccosx,  y=cosx,  y=e

x

,  y=cose

x 

funksiyalarni argumentning turli qiymatlarida hisoblang.  

Bajarish: B3:D3 kataklarida 

 

qiymatlarni kiritib olamiz; 

Формулы  bo‘limining  Математические  qismida  acos,  cos,  exp  корень(ABS) 

funksiyalariga murojaat qilib B4:B8 kataklarida  mos ifodalarni hosil qilamiz; 

Nisbiy murojaat usulidan foydalanib qolgan kataklarga amalni davom ettiramiz.  

 

Shunday qilib ixtiyoriy murakkablikdagi funksiyalarni hisoblab olishimiz mumkin. 

2-mashq.  y=cosx,  y=e

x

,  y=cose

x

,   y=cos(cosx) funksiyalarning grafiklarini hosil qilish. 

Bajarish:  



 

F3:P3 kataklarda x ning qiymatlarini kiritiladi; 



 

F4 katagida Формулы bo‘limining Математические qismidan cos funksiyasi olinib uning 

argumenti uchun  F3 katagiga murojaat etiladi; 



 

F4 katagida hisoblanayotgan ifodalar nisbiy  murojaat  yordamida F5:F7 kataklarida mos 

ravishda hosil qilinadi; 



 

F4:F7  blokida  bajarilayotgan  amallar  o‘z  navbatida  nisbiy  murojaat  yordamida  qolgan 

kataklarda o‘zlashtiriladi; 



 

Вставка  bo‘limining  График  qismining tegishli bandiga murojaat etilib qaralayotgan 

funksiyalarning grafiklari hosil qilinadi: 

 

3- mashq. z=cosxcosy, funksiyaga mos tasvirni hosil qilish.

 

Bajarish: 

A1:J1

 

kataklariga qiymatlar kiritiladi; 



 

A2:A10 kataklariga tegishli qiymatlar kiritiladi;  



 

B2 katagiga =COS($A$1)*COS(B1) ifoda yoziladi; 



 

B2 dan B10 katagigacha formula aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi; 



 

B10 dan J10 katagidagi ifoda aralash murojaatni qo‘llanilgan holda hosil qilinadi. Natijada 

quyidagi oyna hosil bo‘ladi: 

---

 



 

B2:J10 bloki ajratib olinadi; 



 

Вставка-Другие-Поверхность  ketma-ketligi  tanlanib,  qaralayotgan  funksiyalarning 

grafigi hosil qilinadi; 



 

hosil bo‘lgan grafikdan muhim bo‘lmagan yozuvlar olib tashlanadi.  

Natijada quyidagi tasvir hosil bo‘ladi: 

 

YODDA SAQLANG ! 

Funksiya  grafiklarini  hosil  qilish  uchun  Excel  dasturining  katakchalariga  funksiya 

qiymatlari kiritilib, Вставка bo‘limining График qismi orqali hosil qilinadi.  

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 

1.Funksiya grafigini hosil qilish ketma-ketligini tushuntirib bering. 

2. 

y=sinx

 funksiyani grafigini hosil qiling. 

3.

y=cos

2

x

 funksiyani grafigini hosil qiling. 

UYGA VAZIFA 

1.

y=sin

2

x

 

 funksiyani grafigini hosil qiling. 

2.