Matematik va tabiiy-ilmiy fanlar

QURILMANING ТUZILISHI

Ag’darma mayatnik – sterjenga (A) mustahkam mahkamlangan ikkita prizma (D) va ikkita porsangilardan iborat. (C) porsangi prizmalar orasida joylashgan, ikkinchi porsangi (B) esa sterjen uchiga joylashib, noniusli shkala bo’yicha siljiydi va vint orqali kerakli holatda mahkamlanadi.Prizmalar orasidagi masofa mayatnik tebranishida uni amplitudasi dan oshmasligi kerak, mayatnikning birinchi va ikkinchi prizmalarga osib 50-100 ta tebranish uchun va tebranish davrlari topiladi: (8)

4-rasm. Qurilma tuzilishi

bu yerda t₁- birinchi prizmaga nisbatan n₁ ta tebranishlar uchun ketgan vaqt,
t₂- ikkinchi prizmaga nisbatan n₂ ta tebranishlar uchun ketgan vaqt.
l₁ va l₂ masofalarni aniqlash uchun mayatnikni asta olib qirrali taglik ustiga qo’yiladi va muvozanat holatiga erishiladi. Muvozanat holatidagi qirra bilan tayanch prizmalargacha bo’lgan masofalar l₁ va l₂ ni beradi (5-rasm). Masofalar chizg’ich bilan 1 mm aniqlikkacha o’lchanadi.

5-rasm.