Mavzu: 2-sinf o’quvchilarining yozma nutqini o’stirishda she’riy materiallardan foydalanish

I BOB . O’QUVCHILARINIG YOZMA NUTQINI O’STIRISHNING AMALIY AHAMIYATI
II.1. 2-sinf matematika darslarida sheriy materiallardan foydalanish bo’yicha namunalar
Nomerlashni o’rganishda o’quvchilar xona qo’shiluvchilardan uch xonali sonlar hosil qilish bilan va sonlarni qo’shiluvchilarga ajratish bilan bevosita bog’liq qo’shish va ayirishning eng sodda hollari bilan tanishishgan edi .
Endi ming ichida og’zaki qo’shish va ayirishning qolgan hollarini ko’rib chiqish kerak . Hisoblash usullarining ochib berishning nazariy asosi xuddi o’z ichidagi sonlar uchun kabi sonni yig’indisiga qo’shish va yig’indini songa qo’shish qoidalari , shuningdek, tegishli ayrim qoidalari hisoblanadi . Bu usullarni 100 ichida amallarni o’rganishda o’rganib chiqilgani uchun bu yerda ularning yangi sonli materiali qo’llanishi ustida gap boradi .
Faraz qilaylik , 400 va 200 sonlarini qo’shishda o’quvchi diqqat 400 bu 4 ta yuzlik, 200 esa, 2 ta yuzlik ekanini tushunsa va ular bilan birliklar kabi amal bajarish mumkinligini tushunsa , u faqat 4 va 2 sonlarini osongina qo’shib qo’yishi kerak. Shu bois, asosda ayirish (400-200, 4 yuz -2 yuz ) ko’paytirish
(400∙2, 4 yuzni 2 ga bo’lish ) hollari ham qarab chiqiladi . Ushbu 700+20, 500+7, 400+5, 940-40 , 900+30 , 470-2 , 358-60 , 249-200 ko’rinishdagi hollari nomerlangan hollari kabi qaraladi . Chunki yig’indi yoki ayirma bu hollarning hammasida uch xonali sonlar yuzli , o’nlik va birliklardan qanday tashkil bo’lishini tushunish asosida bo’ladi .
Ushbu 570+20 va 270-200 ko’rinishidagi hollarda yig’indi va ayirmani topish va bu hollarni bolalarga topish va 100 ichida bajarilishiga keltirilishi mumkin (57 o’nlik + 2 o’nlik )
Bu misollarning yechishning boshqa usulini ham berish mumkin. Avval mazkur misollarni yechilishiga asoslangan . Sonni yig’indiga qo’shish hamda sonni yig’indidan ayirish qoidalari takrorlanadi . “Yuzlik” materialidagi tanish misollarni bajarib , qoidalar esga tushiriladi . Masalan , misollarni eng qulay usullari bilan yechish
Bir biriga zid shartlar (B ning ukasi A , B esa A ning buvisi) ,teskarisini faraz qilish usuli bilan isbot qilishi bir yoki ikki belgisi bo’yicha guruhlash (Lola Nigoradan katta Nigora Oyqizdan katta Lolaning Oyqizdan kattaligini isbot qiling) .Oilaviy munosabatlar yoki turmush sohasidan olingan misollar yordamida yaxshi tushuniladi . Bularni arifmetik va algebrik material modellari yordamida mustahkamlash kerak . Masalan teskarisini faraz qilish usuli bilan isbot qilishning modeli quyidagi masalani yechishda paydo bo’ladi “30 ta qalamni qaysi qutichada toq sonda qalam bo’ladigan qilib 3 ta bo’sh qutichaga solish mumkin emasligini isbot qiling …” Shunday qilish mumkin deb, faraz qilamiz u holda 3 ta toq sonning yig’indisi 30 ga teng bo’ladi , holbuki u toq son bo’lishi kerak . Bizning taxminimiz noto’g’ri.