Mavzu: Avestodagi ta’lim-tarbiyaga oid fikirlar

Buni bilish talabaiar uchun muhim tarbiyaviy ahamiyatga ega.

«Avesto»da har qanday axloqsizlik va g ‘ayritabiiy xatti- xarakatlarga yo‘lqo‘yib bo‘lmasligi ta’kidlanadi. Fohishabozlik, turmush o‘rtog‘iga xiyonat qattiq qoralangan. Besoqolbozlik eng og ‘ir va eng jirkanch jinoyatlardan sanalib, qatl jazosi ko‘zda tutilgan yagona ma’naviy jinoyat hisoblangan.

«Avesto»da fohisha bilan yashash ma’naviy jinoyat ekani alohida uqtiriladi. Bu kabi jinoyatlar sirasiga nafaqat oilani buzadigan va oila qoidalarini zaiflashtiradigan, balki bola tug‘ilishi, yosh avlod tarbiyasi, nasi pokligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan, oila xiyonati ham kiritiladi. Begona ayol bilan yashash, nikohsiz farzand ko‘rish qat’iy taqib ostiga olinganki, ushbu qarashlar bugungi kunda ham muhim tarbiyaviy ahamiyatga ega. Bu kabi jinoyatlar qamchi yoki tayoq bilan 800 zarba urish bilan jazolangan. H .H om idov talqini bilan aytganda, «eru xotinning bir-biriga xiyonati qattiq la’natlangan. B egona erkak bilan juftlashgan ayol badnom qilinib, jazolangan va nikohdagi eri uchun harom deb hisoblangan»

«A vesto»ning bugungi m a’naviy-axloqiy va tarbiyaviy talablarga ham ohang bo‘lgan eng m uhim tam oyillaridan biri - bergan so ‘zning muddasidan chiqish, ahdga sodiqlik, savdo-sotiq va shartnom alarga qat’iy amal qilish, qarzni o 'z vaqtida to ‘lash, aldam chilik va xiyonatdan xoli bo‘lish, iym onlilik sifatlaridan iborat. B izgacha yetib kelgan «Avesto» nusxalari 2 variantda. B irinchi

varianti yolg‘iz «Avesto»ni o ‘z ichiga oladi. Ikkinchi varianti pahlaviy tilidagi sharhli tarjim ani ham o ‘z ichiga olib, u kitoblarga, bob va paragraflarga ajratilgan.

Mazdoparastlik diniga Zardusht asos solgan. U butparastlik , ashyo-parastligu devparastlikka asoslangan ko’pxudolik, uning kasofati o’laroq hukm surgan johiliyatga qarshi uzoq davom etgan kurash natijasida paydo bo’ldi. Zardusht Ahuramazdadan vahiy kelib, xalq orasida yangi dinga da’vatni boshlab yuborar ekan, o’zining ta’limotida “Andeshai nek” (eng avvalo, pok e’tiqod), “Guftori nek” (to’g’ri, rost so’z), “Kirdori nek” (Tangrini kuylab madh etmoq yaxshi amal)ga suyanadi. Demak, Zardushtiylikda bosh masala e’tiqodda sobitlik, rostkashligu halolu fidoyilik ustun turadi. Hot va yashtlarni ko’zdan kechirar ekanmiz, ana shu bosh masala bir qizil ipdek tizilib o’tadi. Ayni paytda Zardusht ijtimoiy, siyosiy, ma’naviy hayotda bir inqilobchi, reformator sifatida gavdalanadi. Zardusht ta’limoti kishilarni faqat diniy ahkomlarni o’rganib, ibodat bilangina shug’ullanish, go’shanishinlikka undaydi. U ruhiyatda Tangrini asrab, tilda ibodat qilib, yerga ikki qo’llab ishlov berish lozim, chorvani ko’paytirib, bog’lar o’stirish zarurligini qayta-qayta takrorlaydi.