Mavzu:… Ishning maqsadi: Interaktiv davlar xizmatlari portallari va ularning turlarini o’rganish

Labaratoriya ishi №10,11

Mavzu:…

Ishning maqsadi:Interaktiv davlar xizmatlari portallari va ularning turlarini o’rganish.

Ishning vazifalari:

My.gov.uz yagona interaktiv yagona interaktiv davlat xizmarlari portali vazifalari haqida ma’lumot izlash.

Interaktiv davlat xizmarlari turlari haqida malumot izlash.

Nazariy qism:

My.gov.uz

O'zbekiston Respublikasi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (keyingi o'rinlarda Yagona portal deb ataladi) Internet tarmog'ida O'zbekiston Respublikasining Hukumat portali doirasida, shu jumladan, «bir darcha» tamoyilida faoliyat ko'rsatadi.

Yagona portal orqali interaktiv davlat xizmatlarini ko‘rsatish  O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 15 sentyabrdagi "O‘zbekiston Respublikasi yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali elektron davlat xizmatlari ko‘rsatish tartibini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi 728-sonli qarorida keltirilgan O‘zbekiston Respublikasi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali to‘g‘risida nizomiga muvofiq ro‘yxatdan o‘tish va avtorizatsiya qilish jarayonlaridan o‘tgan foydalanuvchilar uchun amalga oshiriladi.

Yagona portal maqsad va vazifalari:

Yagona portal davlat organlari tomonidan ko'rsatiladigan, shu jumladan pulli asosda ko'rsatiladigan interaktiv davlat xizmatlaridan erkin foydalanishning yagona nuqtasi hisoblanadi.

Yagona portalning asosiy vazifalari;

·foydalanuvchilarga davlat organlariga to'g'ridan-to'g'ri murojaat qilish uchun imkoniyat berish;

·foydalanuvchilarni axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi boshqa loyihalar bilan integratsiyalash;

·foydalanuvchilarning davlat organlari bilan o'zaro hamkorligi samaradorligini oshirish;

·davlat organlariga murojaat qilinganda foydalanuvchilar uchun byurokratik to'siqlarni qisqartirish va ularni bartaraf etish;

 Yagona portalning maqsadi va vazifalari

4. Quyidagilar Yagona portalning maqsadlari hisoblanadi:

ariza beruvchilarga davlat organlari tomonidan elektron davlat xizmatlarini ko‘rsatishni ta’minlovchi axborot tizimlarining sifatli va uzluksiz faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash;

davlat organlari faoliyatining samaradorligini, tezkorligini va shaffofligini ta’minlash, aholi va tadbirkorlik subyektlari bilan axborot almashuvini ta’minlashning qo‘shimcha mexanizmlarini yaratish orqali ularning mas’uliyatini va ijro intizomini kuchaytirish.

5. Yagona portal quyidagi vazifalarni amalga oshiradi:

ariza beruvchilarga elektron davlat xizmatlaridan kafolatlangan va xavfsiz foydalana olishlarini ta’minlash;

elektron davlat xizmatlari olish uchun so‘rovlarni va boshqa hujjatlarni yo‘llash hamda elektron davlat xizmatlari ko‘rsatish natijasini qabul qilish;

davlat organlariga elektron davlat xizmatlaridan foydalanish yuzasidan so‘rovlarni qabul qilish, ko‘rib chiqish va natijasini ariza beruvchilarga yuborish imkoniyatini yaratish;

to‘lov tizimlaridan foydalangan holda onlayn-to‘lov imkoniyatlarini amalga oshirish;

elektron davlat xizmatlari ko‘rsatishning holati va borishini kuzatish;

elektron hujjatlarni shakllantirish, saqlash va ularning haqiqiyligini tekshirish;

kelib tushgan so‘rovlar va ko‘rsatilgan elektron davlat xizmatlar asosida statistik ma’lumotlarni shakllantirish.

Elektron davlat xizmatlari turlari va tasnifi

6. Yagona portalda elektron davlat xizmatlari O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi (keyingi o‘rinlarda Vazirlik deb ataladi) tomonidan davlat xizmatlariga bo‘lgan talabni baholash mezonlariga muvofiq tahlil qilgan holda joriy qilinadi.

7. Elektron davlat xizmatlari foydalanish uchun qulay bo‘lishi va ariza beruvchilarning ehtiyojlari hamda manfaatlariga mos bo‘lishi kerak.

Yagona portalning asosiy tili davlat tili hisoblanadi, shuningdek qoraqalpoq, rus, ingliz va boshqa tillardagi versiyalari ham bo‘lishi mumkin.

8. Elektron davlat xizmatlari axborot va interaktiv davlat xizmatlari shaklida ko‘rsatilishi mumkin.

Ariza beruvchilarning axborotga ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan, davlat organining faoliyati to‘g‘risidagi axborotni e’lon qilish va boshqacha tarqatish yo‘li bilan ko‘rsatiladigan elektron davlat xizmati axborot davlat xizmati hisoblanadi.

Ariza beruvchiga ushbu shaxs va elektron davlat xizmatlari ko‘rsatuvchi davlat organi o‘rtasida ikki tomonlama elektron hamkorlik yo‘li bilan ko‘rsatiladigan elektron davlat xizmati interaktiv davlat xizmati hisoblanadi.

Interaktiv davlat xizmati avtomatlashtirilgan davlat xizmati shaklida amalga oshirilishi mumkin, uning ko‘rsatilishi faqat axborot tizimlaridan va “Elektron hukumat” tizimi ma’lumotlar bazalaridan, shu jumladan idoraviy axborot resurslari va ma’lumotlar bazalaridan foydalangan holda amalga oshiriladi.

9. Elektron davlat xizmatlarini ko‘rsatish jarayonida taqdim etiladigan axborot dolzarb, ishonchli bo‘lishi va ruxsatsiz foydalana olish, chiqib ketishi, yo‘q qilinishi, buzib ko‘rsatilishi, blokirovka qilinishdan himoyalangan bo‘lishi kerak.

Elektron davlat xizmati ko‘rsatish yoki undan foydalanish jarayonlarining ishtirokchisi bo‘lmagan shaxslarga elektron davlat xizmati ko‘rsatilishida Yagona portalda shakllangan ma’lumotlardan Vazirlik bilan kelishilmagan holda foydalanish taqiqlanadi.

10. Elektron davlat xizmatlari pulli yoki bepul ko‘rsatiladi.

Pulli elektron davlat xizmatlaridan foydalanganlik uchun ariza beruvchilar tomonidan to‘lovni amalga oshirish tartibi va usullari Reglamentda belgilanadi.

Davlat organlari Reglamentda nazarda tutilgan holatlarda, shu jumladan elektron davlat xizmatlari ko‘rsatish muddatlari va tartib-taomillari qisqartirilishida elektron davlat xizmatlari ko‘rsatish uchun boshqa to‘lov miqdorini belgilashi mumkin.

11. Ariza beruvchilarning haqiqiyligini ta’minlash darajasi bo‘yicha elektron davlat xizmatlari quyidagilarga bo‘linadi:

past — shaxsiy ma’lumotlar taqdim etilishini talab qilmaydigan xizmatlar;

o‘rta — haqiqiy shaxsiy ma’lumotlar taqdim etilishini talab qiladigan xizmatlar;

yuqori — ularni ko‘rsatish uchun so‘rovlar elektron raqamli imzodan foydalanib yuboriladigan xizmatlar.

Davlat organlari elektron davlat xizmatlari ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan ariza beruvchilarning haqiqiylik darajasini Vazirlik bilan kelishgan holda belgilaydi.
Interaktiv xizmatlar

«Elektron hukumat» tizimini yanada rivojlantirish va davlat boshqaruviga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy etishda ko'maklashish.

Yagona portal zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish asosida interaktiv davlat xizmatlari olishda foydalanuvchilarning shart-sharoitlarini rivojlantirish va imkoniyatlarini kengaytirish uchun mo'ljallangan.

Yagona portal orqali interaktiv davlat xizmatlaridan foydalanish

Yagona portal, foydalanuvchilarga davlat organlari tomonidan ko'rsatiladigan bir tomonlama, ikki tomonlama va tranzaktsion shakldagi interaktiv davlat xizmatlaridan foydalanish imkoniyatini beradi.

Interaktiv davlat xizmatlari Yig'ma reestri (keyingi o'rinlarda Yig'ma reestr deb ataladi) 2013-2020 yillarda O’zbekiston Respublikasining Milliy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish kompleks dasturini amalga oshirishni muvofiqlashtirish bo’yicha Respublika komissiyasi tomonidan tasdiqlanadi.

Yig'ma reestrga kiritilgan interaktiv davlat xizmatlari majburiy tartibda Yagona portal orqali berilishi kerak.

“Elektron hukumat” tizimining muhim belgisi – oflayn xizmatlar o‘rniga onlayn xizmatlarning joriy qilinishi. Ma’lum bir hujjat uchun yana boshqa o‘nlab idoradan hujjat to‘plashga chek qo‘yilishidir. Qanday qilib? Davlat idoralarining ma’lumotlar bazasi va axborot tizimlarini integratsiya qilish, ularni o‘zaro bog‘lash orqali. Ayniqsa, biznes jarayonlarini qayta injenering qilish orqali qisqartirish kerak. Odamlarga onlayn tarzda ariza topshirish va xizmatlarni olish, ma’lumotlar, ariza topshirish va hokazo xizmatlardan masofadan turib foydalanish imkoniyatini yaratish axborotlashgan jamiyat omillaridir.

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007 yil 23 avgustdagi 181-son qarori bilan «Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda interaktiv davlat xizmatlari to'g'risida nizom» va «Bazaviy interaktiv davlat xizmatlari reestri» tasdiqlangan. Ushbu Nizom davlat va xo'jalik boshqaruvi, mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan yuridik va jismoniy shaxslarga axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda xizmatlarni ko'rsatish tartibi va shartlarini belgilaydi.

Ushbu Nizomga muvofiq Qo'mita zimmasiga Bazaviy interaktiv davlat xizmatlari reestrini yuritish, shuningdek zaruratga ko'ra vazirliklar va idoralar bilan birgalikda Vazirlar Mahkamasiga Bazaviy interaktiv davlat xizmatlari reestriga o'zgarishlar kiritish bo'yicha umumlashtirilgan taklif kiritish vazifasi yuklatilgan.

Bugungi kunda Bazaviy interaktiv davlat xizmatlari reestri 197 turdagi xizmatlardan tashkil topgan. Davlat organlari tomonidan veb-saytlar orqali 617 ta interaktiv xizmat turlari ko'rsatilmoqda

Davlat organlarining axborot tizimlari va ma’lumotlar bazasini to‘ldirish, ularni integratsiyalash va tartibga solish mamlakatda “elektron hukumat” tizimini joriy qilish va rivojlantirishning navbatdagi muhim bosqichi hisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 14 fevraldagi PF-1920-son Farmoni bilan tasdiqlangan “Obod turmush yili” Davlat dasturiga hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Interaktiv davlat xizmatlari ko‘rsatishni hisobga olgan holda Internet tarmog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portali faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2012 yil 30 dekabrdagi 378-son qaroriga asosan, Internet tarmog‘ining my.gov.uz manzilida Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali test rejimida ishga tushirildi. Bugungi kunda Yagona portal orqali aholiga interaktiv xizmatlar ko‘rsatilmoqda. Vazirlar Mahkamasining 2012 yil 30 dekabrdagi 378-son Qaroriga muvofiq, davlat organlari Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali yuboriladigan aholi murojaatlarini o‘z vaqtida ko‘rib chiqish, Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali ko‘rsatiladigan davlat interaktiv xizmatlari sonini ko‘paytirish yuzasidan loyihalarni amalga oshirmoqdalar.

Shuningdek, “elektron hukumat” tizimini joriy qilishning istiqbolli rejalari doirasida 2014-2016 yillarda idoralararo integratsiyalashgan platformani yaratish loyihasi amalga oshiriladi. Bu platforma barcha davlat organlari axborot tizimlarini birlashtiradi, aholiga ma’lumot olish, ariza topshirish va boshqa xizmatlardan foydalanish bo‘yicha idoralar o‘rtasida ma’lumot almashishga xizmat qiladi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Milliy axborot-kommunikatsiya tizimini yanada rivojlantirish choralari to‘g‘risida” 2013 yil 27 iyundagi 1989-son qarorining qabul qilinishi mamlakatda axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “elektron hukumat” tizimini joriy qilishda alohida muhim ahamiyatga ega. Mazkur qaror bilan 2013-2020 yillarda O‘zbekiston Respublikasi Milliy axborot-kommunikatsiya tizimini yanada rivojlantirish bo‘yicha Kompleks dastur tasdiqlangan. Uning tarkibida “2013-2020 yillarda O‘zbekiston Respublikasida telekommunikatsiya texnologiyalari, aloqa tarmoqlari va infratuzilmasini rivojlantirish dasturi”, “Elektron hukumat” tizimining axborot tizimlari kompleksi va ma’lumotlar bazalarini yaratish bo‘yicha loyihalar va chora-tadbirlar ro‘yxati” tasdiqlangan. Aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo‘mitasi qoshida ushbu tizimlarni joriy etish bo‘yicha umumiy texnik siyosatni olib borish uchun Elektron hukumat” tizimini rivojlantirish hamda Axborot xavfsizligini ta’minlash markazlari ishga tushirilgan.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013 yil 31 dekabrdagi 355-son Qarorida davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari veb-saytlari bir qator muhim talablar belgilab berildi. Xususan, mazkur hujjatda davlat idoralari onlayn-so‘rovlar, bloglar, forumlar yordamida jamoatchilik fikrini o‘rganish vositalaridan foydalanishlari va davlat organi faoliyatiga tegishli masalalarni muhokama qilishlari belgilab beriladi. Elektron boshqaruvning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri – interaktivlik yordamida aholi fikr-mulohazalarining o‘rganilishi, jamoatchilik bilan aloqalarning mustahkamlanishi hukumatning fuqarolar bilan munosabatida ijobiy rol o‘ynaydi. Fuqarolar murojaatlariga e’tiborni kuchaytirish, ular bilan savol-javoblarni yo‘lga qo‘yish, forumlar orqali muhokamalar tashkil etish kabi choralarga ahamiyatning qaratilishi – “elektron hukumat” tizimini yurgizuvchi bosh omil.

Regulation.gov.uz

Aholining huquq ijodkorligi jarayonidagi ishtiroki fuqarolik jamiyatining o‘ziga xos belgisidir. Bugungi kunda zamonaviy axborot kommunikatsiyasi texnologiyalari har bir fuqaroga davlat boshqaruvida ishtirok etishning deyarli barcha bosqichlarida qatnashish imkonini yaratib bera oladi, huquq ijodkorligi ham shular jumlasidandir.

Mamlakatimizda so‘nggi yillarda davlat boshqaruvini demoklashtirish va fuqarolik jamiyatini yanada rivojlantirish borasida bir qator ishlar amalga oshirilgan bo‘lib, ular qatorida “Elektron hukumat” tizimini yaratishga alohida e’tibor berildi. Xususan, aholining interaktiv davlat hizmatlaridan foydalanish imkonoyatini yaratish uchun 2013-yil 1-iyulda Yagona davlat interaktiv hizmatlari portali (www.my.gov.uz) ishga tushirildi, 2015-yil 17-martdan esa O‘zbekiston Respublikasi ochiq ma’lumotlar portali (data.gov.uz) foydalanishga topshirildi. Mazkur ishlarning mantiqiy davomi sifatida Qonun hujjatlari ta’sirini baholash tizimini alohida portal ko‘rinishida ishga tushirish edi, mazkur tizim 
2015-yil 1-yanvardan ishga tushgan bo‘lib dastlab Yagona davlat interaktiv hizmatlari portalining alohida bo‘limida aholi e’tiboriga havola etildi.

O‘zbekiston Respublikasi normativ huquqiy hujjatlarning muhokamasi portali O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 328-son qaroriga asosan ishlab chiqilgan bo‘lib, Qonun hujjatlari ta’sirini baholash tizimining birinchi talqinidir. 

Portalning maqsadi:

muammoni, uni tartibga solishning maqsadi va mavjud echimini tahlil qilish orqali normativ-huquqiy hujjatni qabul qilishda vujudga kelishi mumkin bo‘lgan (vujudga kelgan) ijobiy va salbiy oqibatlarni aniqlash;

ishlab chiqilayotgan normativ-huquqiy hujjat loyihasida va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatda davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tizimida korruptsiya, boshqa huquqbuzarliklar sodir etilishi uchun sharoit yaratadigan, tadbirkorlik subyektlari uchun ortiqcha ma’muriy hamda boshqa cheklovlarni joriy etadigan yoki joriy etishga sharoit yaratadigan qoidalarni aniqlash;

tadbirkorlik subyektlarida asossiz xarajatlar paydo bo‘lishiga olib keluvchi qoidalarni aniqlash

Portalda davlat organlari tomonidan ishlab chiqilgan tadbirkorlik faoliyatiga aloqador qonun hujjatlarining loyihalari va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlar joylashtirilib, ro‘yhatdan o‘tgan barcha foydalanuvchilar mazkur hujjalar borasida o‘z takliflarini berish imkoniyati yaratilgan. Keltirilgan takliflar qonun hujjati loyihasi va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarni joylashtirgan davlat organ tomonidan o‘rganib chiqilib qabul qilinadi yoki asoslantirilgan rad javobi beriladi. 
Foydalanuvchilar joylashtirilgan normativ-huquqiy hujjatlar borasida nafaqat moddama-modda o‘z takliflarini bildirishlari balki, mazkur hujjatlar borasida o‘z fikr-mulohazalarini bildirib mahsus so‘rovnomani to‘ldirishlari ham mumkin. So‘rovnoma Qonun hujjatlari ta’sirini baholash tizimini va mazkur Portalni yanada rivojlantirishda katta ahamiyatga ega.