Mavzu: kasb hunar kollejlarida o‘qituvchining kommmunikativ qobiliyati



Download 377,33 Kb.
Pdf ko'rish
bet14/16
Sana22.06.2021
Hajmi377,33 Kb.
#73424
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Bog'liq
kasb hunar kollejlarida oqituvchining kommunikativ qobilyati

Qanday o‘rgatish:  

a) ish jarayonida ishlatiladigan kuch va ketadigan vaktni xisobga olgan xolda ukitish va 

tarbiyalashning turli usullari majmuini ishlatish. (YUsupov D. «Iktisodiy ta’limda yangi 

pedagogik texnologiyalarni kullashning nazariy va amaliy asoslari” Bitiruv malakaviy 

ishi 2005 yil.) 

Pedagogik  ta’sir kursatishning asosiy usullari, bu talab, istiqbol, rag‘batlantirish  va 

jazolash, jamoatchilik. 

Talab  -  tajribada  juda  keng  tarkalgan  usul  bulib,  ta’lim-  tarbiya  jarayonida 

pedagogning tarbiyalanuvchiga shaxsiy munosabatining namoyon bulishi yuli bilan yoki 

bu xatti-xarakatlarining ragbatlantirilishi yoki tuxtatilishini taminlaydi.     

Istikbol-ta’sir  kursatishning  juda  ta’sirchan  usuli  bulib,  u  talabalarning  xatti-

xarakatlarini, ular oldiga kuyilgan  maksadlar, ularning shaxsiy intilishlari, kizikishlariga 

aylanadi.  

Ragbatlantirish  va  jazolash-talabalarni  xulk-atvoriga  kuzatish  kiritishni,  ya’ni 

foydali xatti-xarakatlarni kushimcha ragbatlantirishni va tarbiyalanuvchilarning noma’kul 

xatti-xarakatlarini tuxtatishni ta’minlaydi.  

Jamoatchilik  fikri  –  tarbiyalanuvchilarning  ijtimoiy-foydali  faoliyatini  goyat  xar 

tomonlama va muntazam ragbatlantirib borishni ta’minlaydi.  

Talab-pedagogik  ta’sir  kursatishning  boshlangich  usuli  bulib,  tarbiyalanuvchilarda 

uziga nisbatan mas’uliyat va talabchanlikni rag‘batlantirishda aloxida vazifani bajaradi.  

Uzaro fikr almashish bilan ta’sir kursatish vositalari: ishontirish, ta’sir kilish, uzaro 

fikr almashish bilan ta’sir kursatish.  




Ishontirish  pedagogik  ta’sir  kursatish  usuli  sifatida  darslarda  ukuv  axboroti,  ijodiy 

suxbatlar, munozaralar shaklida kullaniladi. Tarbiyaviy ishda guruxiy va yakka suxbatlar, 

munozaralar, siysiy axborotlar shaklida kullaniladi.  

Ta’sir kildirish kishi psixikasiga nazoratsiz kirib, uning faoliyatida xatti-xarakatlar, 

sabablar,  intilishlar  bilan  amalga  oshiriladi.  Ta’sir  kilish-shunday  bir  psixik  ta’sir 

kursatishki, kishi uni ongining etarli nazoratsiz idrok etadi. 

a) Pedagogik vaziyatlarni takkoslash va umumlashtirish, usullarni kuyish;  

b) Talabalarga yakka individual xolda munosabatda bulish, ularni mustakil ishlarini 

tashkil etish. 

Pedagog  talabalar  bilan  buladigan  mulokotida  kuyidagi  malakalarni  egallagan 

bulishi  lozim:  tashki  kiyofani  nazorat  kilish  nutkni  egallash,  pedagogik  munosabat 

madaniyatini  egallash,  tashkilotchilik  maxorati,  ukuv  tarbiya  jarayonini  boshkarish 

uslublarini egallash.  

Munosabatlarni boshkarish uslublari:  

1. Avtoritar uslub. 

2. Demokratik uslub. 

3. Liberal uslub. 

 

 



 

 

 



1. Avtoritar uslub.  

Uzi yakka xolda gurux faoliyatini yunalishini belgilaydi.  



  Uzi kursatma-buyruk beradi.  

 Javobgarlikni uz buyniga oladi.  

 Suzsiz buysunishni da’vo etadi.  

 Kattik intizomni talab etadi.  

 Aytilgan narsani tulik bajarilishini talab etadi.  

 Gap kaytarganni, gap urgatganni yoktirmaydi. Aytgan tashakkuri xam buyrukday 

chikadi. Suzlari kattik va kupol. Biron bir masalani tushuntirmaydi, lekin talab etadi.  

 Mulokotga kirishishning asosiy shakllari: buyruk, kursatma berish, kullanma bilan 

ishlash, xayfsan e’lon kilish.  

 Muomalada  kupol,  dagal,  duk-pupisali  majbur  etish,  kurkitish,  chuchitish  orkali 

kirishadi.  

 Avtoritar uslubning ijobiy tomoni favkulodda vaziyatlar ishlatilishi (yonginda, suv 

toshkinida)  



 Munosabatni bu uslubda boshkarilishi atrofdagilar uchun kiyin yoki ogir ahvol.  

   


 

 

 



2. Demokratik uslub  

   


Jamoa fikriga tayanib ish olib boradi.  

-  Jamoa  fikrini,  tashabbusini  ma’kullaydi,  rivojlantiradi,  boshkalar  fikriga  xurmat 

bilan karaydi.  

-  Boshkalar fikrini uziniki kilib oladi.  

-  Mulokotga  kirishishning  asosiy  shakllari:  iltimos,  maslaxat  berish,  samimiy 

muomala.  

 

 

 



 

 

3. Liberal uslub. 



-  Tashabbussiz  jamoa  ishiga  aralashmaydi,  xamma  masalalarni  yuzaki  karab  chikadi. 

Uzining fikri yuk, javobgarlikdan uzini chetlatadi. Ish natijasi bilan kizikmaydi.  

- Talabalarga e’tiborsizlik bilan, begam karaydi.  

- Uz ishiga sovukkonlik bilan karaydi.  

 

Ilmiy pedagogik adabiyotlarda kuyidagi munosabat turlari kursatilgan: 



- xamkorlikdagi munosabat- ustun orkali munosabat 

- dustona munosabat 

- nosamimiy munosabat 

- oralikdagi munosabat- bekorchi munosabat 

- kurkuv orkali munosabat - dialog va monolog 

 

Inson  uzini  kurshab  olgan  olam  bilan  uzaro  birgalikdagi  xarakati,  odamlar 



urtasidagi ijtimoiy xayoti va ishlab chikarish faoliyati jarayonida topadigan munosabatlar 

tizimida yuz beradi. Kishilar ish jarayonida tabiat bilangina emas, balki bir birlariga xam 

uzaro ta’sir kursatadilar. 

 

Pedagogik  mulokot  -  bu  pedagogning  kulay  psixologik  muxitni  yaratishga 



xaratilgan  talabalar  bilan  kasbiy  muomalasidir.  Notugri  pedagogik  mulokat  kurkuv, 

ishonchsizlpk  tugdiradi  va  dikkat,  xotpra,  imkoniyat,  ishchanlik  kobiliyatini  pasaytiradi. 

Pedagogning  talabalar  bilan  muomilasi  unga  engillik.  kuvonch  olib  kelishi,  faoliyatida 

xarakatga  undashi  kerak.  Pedagog  va  talaba  muomilasida  xar  bir  marsa  xurmat  va 

talabchanlikka asoslanishi lozim. Pedagogik mulokat sotsial - psixologik jarayon sifatida 

kuyidagi funksiyalar bilan -xarakterlanadi: shaxsni bilishi, axborot almashishi, faoliyatni 

tashkil ztpsh va ma’naviy muxitni yaratish kabilar. 

 

Pedagogik  maxoratga  pedagogik  bilimlar  bilan  bir  katorda  pedagogik  texnika 



soxasidagi  malaka  xam  kiradi.  Ular  tarbiyaga  ozrok  kuch  sarflab,  Kynpok  natijalarga 


erishish  imkonini  beradi.  Xar  bir  moxir  pedagog  shaxsni  shakllantirish  bilan  boglik 

bulgan,  mazkur  masalalarni  xal  kilishi  lozim.  Pedagogdan  kuch  -  gayratni,  kat’iyatni, 

tirishkoklikni, tadkikotlar olib borishga intilishini,  yangi vaziyatga, yangi jamoaga kirish 

kobiliyatini,  samimiyatni,  tutrilik  va  xalollikni,  utkir  akl  -idrokni,  bir  vositani  boshkasi 

bilan  tekshirib  kurish  malakasini  talab  kilinadi.  Pedagogik  maxorat  uziga  talabalar 

xakidagi,  ta’lim  tarbiya  jarayonini  tashkil  etish  va  uning  mazmuni,    metodlari  xakidagi 

keng bilimlarni kamrab oladi. Bu bilimlar umumiy pedagogik madaniyatni tashkil etadi. 

Pedagog bu madaniyatni egallamasa, xech vakt chinakam usta bula olmaydi. Zamonaviy 

pedagogga  birgina  umumiy  madaniyatining  uzi  kifoya  kilmaydi.  U  talabalarni  kuzatish, 

ularning  usishidagi  muxim  narsalarni  jamiyatda  vujudga  kelgan,  asosiy  ijtimoiy  goyalar 

bilan  takkoslash,  ularni  rivojlantirish  yullari  va  usullarini  aniklash,  turli  vositalar 

tarbiyaviy ta’sir kursatish usullarining uzaro bir biriga utishi dialektikasini chukur taxlil. 

k,ilish,  pedagogik  izlanishlar  va  yutuklarni  ilmiy  jixatdan  bir  sistemaga  solish 

malakalariga ega buladi. 

 

Pedagogik  malaka  bilim  va  kunikmalar  faoliyatning  ma’lum  turini  egallab  olish, 



yaxshi bajara olish kobiliyatidir. Pedagog faoliyatiga oid bunday malakalarga kuyidagilar 

kiradi.  




Download 377,33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish